Published
2025-06-23
Keywords
- #metoo,
- MeToo,
- Poland,
- sexual harassment,
- violence against women,
- criminal justice,
- cancel culture
...More
Less
Abstract
#MeToo movement erupted globally in 2017 and was aimed at making violence against women visible. Women all over the world via social media platforms denounced violence they suffered and evidenced its ubiquity in their lived experiences. The criminal justice system was deemed inadequate in tackling this deep-rooted social phenomenon. But did it really turn out to be a better solution?
In my paper drawing on high-profile #MeToo cases in Poland (the case of „paper feminists”, Janusz Rudnicki, Margot, Bagatela Theatre) I will try to elaborate on the fundamental question, was (or still is being) #MeToo good for women, particularly in raising awareness on violence against women and sexual violence and changing social attitudes. In order to do so I trace the development of the phenomena from 2017 to 2022 in Poland.
The greatest legacy of #MeToo is the culture of online callouts and „cancel culture” for the people accused of sexual violence as a way of doing justice. However, the interesting point is that #MeToo evolved into tracing harassment at work, mobbing (rarely with any sexual component), and only in specific realms – artistic milieus or elite professions like journalism. It seems that personal arrangements favors, injuries, and acts of vengeance played a crucial role rather than the gravity of deeds. A movement that was primarily aimed at making visible male violence against women turned out against women themselves since a lot of women have been targeted by callouts. It did not either replace or supplant the criminal justice system, albeit the consequences of „cancelling” for some accused were harsh, sometimes harsher than judicial sanctions.
References
- Alario Gavilán M., Politica sexual de la pornografia, Ediciones Catedra, Madryt 2023.
- Autorki tekstu z Codziennika Feministycznego nie przeproszą Jakuba Dymka. „Sam zidentyfikował się jako oskarżony o gwałt i seksizm”, https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/codziennik-feministyczny-kontra-jakub-dymek-ws-zarzutu-gwaltu-autorki-nie-przeprosza-za-swoj-list [dostęp: 9.02.2024].
- Bagiński R., Podwójne standardy, zmowa milczenia i śmierć dziennikarza z „Gazety Wyborczej”, https://gazetawroclawska.pl/podwojne-standardy-zmowa-milczenia-i-smierc-dziennikarza-z-gazety-wyborczej/ar/c1-17764023 [dostęp: 9.02.2024].
- Belknap J., The Invisible Women: Gender, Crime and Justice, Cengage Learning, Stanford 2015.
- Bennett J., What if Instead of Calling People Out, We Called Them In?, https://www.nytimes.com/2020/11/19/style/loretta-ross-smith-college-cancel-culture.html [dostęp: 9.02.2024].
- Bielik-Robson A., Sztuka nierzucania kamieniem. Polemika z Maziarskim, https://wyborcza.pl/7,75968,27069280,sztuka-nierzucania-kamieniem-polemika-z-maziarskim.html [dostęp: 9.02.2024].
- Błachut J., Geberle A., Krajewski K., Kryminologia, Arche, Gdańsk 2004.
- Boches D.J., Cooney M., What Counts as „Violence?” Semantic Divergence in Cultural Conflicts, „Deviant Behavior” 2023, t. 44, nr 2, s. 175–189.
- Bochyńska N., Prus P., Żaba N., Molestowanie seksualne dziennikarek w Polsce. Raport, Instytut Zamenhofa, Warszawa 2023.
- Buss D.M., Kiedy mężczyźni źle się zachowują, Smak Słowa, Sopot 2022.
- Były doktorant UW oskarża dziennikarza TVN24 o naruszenie dóbr osobistych, https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/marcin-kozak-gwalt-oskarza-dziennikarz-tvn24-kacper-sulowsko-naruszenie-dobr-osobistych [dostęp: 5.05.2022].
- Campbell B., Maning J., The Rise of Victimhood Culture, Palgrave Macmillan, Los Angeles 2018.
- Chandra G., Erlingsdóttir I., Introduction: Rebellion, Revolution, Reformation, [w:] G. Chandra, I. Erlingsdóttir (red.), The Routledge Handbook of the Politics of the #MeToo Movement, Routledge, Londyn 2020, s. 1–23.
- Chesney-Lind M., Patriarchy, Crime and Justice: Feminist Criminology, „Feminist Criminology” 2006, t. 1, s. 6–26.
- Chudzik K., Feministka broni dziennikarza oskarżanego o gwałt. „Poczekajmy na sąd”, https://kobieta.wp.pl/feministka-broni-dziennikarza-oskarzanego-o-gwalt-poczekajmy-na-sad-6230060943259777a [dostęp: 9.02.2024].
- Co z tym Lisem? Publikujemy list otwarty do Radia TOK FM i odpowiedź Jacka Żakowskiego, https://www.tokfm.pl/Tokfm/7,103085,29014816,co-z-tym-lisem-publikujemy-list-otwarty-do-radia-tok-fm-i-odpowiedz.html [dostęp: 9.02.2024].
- Crenshaw K., Mapping the Margins: Intersectionality, Identity Politics, and Violence against Women of Color, „Stanford Law Review” 1991, t. 43, nr 6, s. 1241–1299.
- Czyż S., Dymińska D., Wieczorkiewicz P., Ziółkowska A., Papierowi feminiści. O hipokryzji na lewicy i nowych twarzach polskiego Metoo, http://codziennikfeministyczny.pl/papierowi-feminisci-nowe-twarze-polskiego-metoo/ [dostęp: 9.02.2024].
- Dąbrowska-Cydzik J., Pudelek przeprosi Jakuba Dymka za powielanie oskarżeń o gwałt i molestowanie, https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/pudelek-przeprosiny-jakub-dymek-gwalt-molestowanie-oskarzenia [dostęp: 9.02.2024].
- Ferfecki W., Tomasz Lis nie mobbował? Wynik kontroli Państwowej Inspekcji Pracy zaskakuje, https://www.rp.pl/spoleczenstwo/art36803991-tomasz-lis-nie-mobbowal-wynik-kontroli-panstwowej-inspekcji-pracy-zaskakuje [dostęp: 9.02.2024].
- Fundamental Rights Agency, Violence Against Women: An EU-wide Survey. Main Results Report, https://fra.europa.eu/en/publication/2014/violence-against-women-eu-widesurvey-main-results-report [dostęp: 9.02.2024].
- Garland D., The Culture of Control, Chicago University Press, Chicago 2001.
- Gierak-Onoszko J., Pisarz Janusz Rudniki obraził kobiety. Naszym wolno?, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/1726560,1,pisarz-janusz-rudnicki-obrazil-kobiety-naszym-wolno.read [dostęp: 9.02.2024].
- Głuchowski P., Dlaczego seksbiznes cieszy się z pognębienia lingwistki?, https://wyborcza.pl/7,75968,26920305,dlaczego-seks-biznes-cieszy-sie-z-pognebienia-lingwistki.html [dostęp: 9.02.2024].
- Głuchowski P., Nie tylko mobbing. Tajemnicze SMS-y od Lisa, https://wyborcza.pl/7,75968,28665164,nie-tylko-mobbing-tajemnicze-sms-y-od-lisa.html [dostęp: 9.02.2024].
- Golshan T., Study Finds 75 Percent of Workplace Harassment Victims Experienced Retaliation When They Spoke up, https://www.vox.com/identities/2017/10/15/16438750/weinstein-sexual-harassment-facts [dostęp: 9.02.2024].
- Grabowska M., Ratecka A., Polish #Metoo. When Concern for Men’s Rights Derails the Women’s Revolution, [w:] G. Chandra, I. Erlingsdóttir (red.), The Routledge Handbook of the Politics of the #MeToo Movement, Routledge, Londyn 2020, s. 284–302.
- Graff A., Ja też byłam kiedyś ofiarą mobbingu. Ale nie miałam odwagi Renaty Kim, https://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,100865,28652810,agnieszka-graff-ja-tez-bylam-kiedys-ofiara-mobbingu-ale-nie.html [dostęp: 9.02.2022].
- Grzyb M., Kryminologia feministyczna, [w:] E. Drzazga, M. Grzyb (red.), Nowe kierunki w kryminologii, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2018, s. 53–69.
- Gurgul A., Skowrońska M., Kobiety z Bagateli: Mamy dosyć upokorzeń i strachu, https://krakow.wyborcza.pl/krakow/7,44425,25409676,kobiety-z-bagateli-mamy-dosyc-upokorzen-i-strachu.html#S.embed_article-K.C-B.1-L.1.zw [dostęp: 9.02.2024].
- Harmon S., Aziz Ansari Responds to Sexual Assault Allegation, https://www.theguardian.com/culture/2018/jan/15/aziz-ansari-responds-to-sexual-assault-allegation [dostęp: 9.02.2024].
- Hearn J., #MeToo as a Variegated Phenomenon Against Men’s Violences and Violations: Implications for Men and Masculinities, [w:] G. Chandra, I. Erlingsdóttir (red.), The Routledge Handbook of the Politics of the #MeToo Movement, Routledge, Londyn 2020, s. 65–83.
- Ignacy Karpowicz oskarża Kingę Dunin o molestowanie seksualne i gwałt, https://kultura.onet.pl/wiadomosci/ignacy-karpowicz-oskarza-kinge-dunin-o-molestowanie-seksualne-i-gwalt/fkj2927 [dostęp: 9.02.2024].
- Jackson D.L., „Me Too”: Epistemic Injustice and the Struggle for Recognition, „Feminist Philosophy Quarterly” 2018, t. 4, nr 4, s. 1–19, https://doi.org/10.5206/fpq/2018.4.6231.
- Jadczak S., „Płakałam, miałam ataki paniki”. Ujawniamy zarzuty podwładnych wobec Tomasza Lisa. Dlaczego zwolniono naczelnego „Newsweeka”?, https://wiadomosci.wp.pl/plakalam-mialam-ataki-paniki-ujawniamy-zarzuty-podwladnych-wobec-tomasza-lisa-dlaczego-zwolniono-naczelnego-newsweeka-6783015358188512a [dostęp: 9.02.2024].
- Jakub Dymek wygrał w sądzie z dziennikarkami, które zarzuciły mu gwałt i molestowanie, https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/jakub-dymek-sad-przeprosiny-molestowanie-gwalt-kogo-codziennik-feministyczny [dostęp: 9.02.2024].
- Jedna z autorek Codziennika Feministycznego przeprasza Jakuba Dymka za przypisanie mu gwałtu i molestowania, https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/jakub-dymek-autorka-codziennika-feministycznego-przeprasza-za-przypisanie-mu-gwaltu-i-molestowania [dostęp: 9.02.2024].
- Jordan J., Beyond Belief?: Police, Rape and Women’s Credibility, „Criminal Justice” 2004, t. 4, nr 1, s. 29–59, https://doi.org/10.1177/1466802504042222.
- Joyce H., The Pornification of Everything, https://thecritic.co.uk/issues/july-2023/the-pornification-of-everything/ [dostęp: 9.02.2024].
- Kantor J., Twohey M., Harvey Weinstein Paid Off Sexual Harassment Accusers for Decades, https://www.nytimes.com/2017/10/05/us/harvey-weinstein-harassment-allegations.html [dostęp: 9.02.2024].
- Kładoczny P., Namysłowska-Gabrysiak B., Strategic Lawsuits Against Public Participation (SLAPP) in Light of Disclosed Sexual Violence at Universities in Poland – General Reflections Relating to Legal Regulation and Practice, „Studia Iuridica” 2023, t. 100, s. 153–171.
- Lemert E., Human Deviance, Social Problems and Social Control, Englewood Cliffs 1967.
- List otwarty ludzi kultury w związku z akcją #metoo i oskarżeniami o przemoc seksualną, https://kultura.onet.pl/wiadomosci/list-otwarty-ludzi-kultury-w-zwiazku-z-akcja-metoo-i-oskarzeniami-o-przemoc-seksualna/emr8yg3 [dostęp: 9.02.2024].
- Loofbourow L., The Female Price of Male Pleasure, https://theweek.com/articles/749978/female-price-male-pleasure [dostęp: 9.02.2024].
- Łukaszewski J., Wojciech Staszewski o mobbingu w „Newsweeku”: Nie tylko Lis, Renata Kim też nie jest świętą, https://wyborcza.pl/7,75398,28660284,mobbing-w-newsweeku-wojciech-staszewski-pisze-o-zlych-zachowaniach.html#commentsAnchor [dostęp: 9.02.2024].
- MacKinnon C.A., Global #METOO, [w:] G. Chandra, I. Erlingsdóttir (red.), The Routledge Handbook of the Politics of the #MeToo Movement, Routledge, Londyn 2020, s. 42–53.
- MacKinnon C.A.,. Mitra D, Ask a Feminist: Sexual Harrassment in the Age of #MeToo, http://signsjournal.org/mackinnon-metoo/ [dostęp: 9.02.2024].
- Miguel A. de, Neoliberalismo sexual. El mito de la libre elección, Ediciones Catedra, Madryt 2020.
- Niedbalski M., Erling B., Zmarły dziennikarz „GW” Wojciech Szymański oczyszczony z zarzutów o molestowanie, https://www.press.pl/tresc/68299,zmarly-dziennikarz-_gw_-wojciech-szymanski-oczyszczony-z-zarzutow-o-molestowanie [dostęp: 9.02.2024].
- Ohlheiser A., The Woman Behind „Me Too” Knew the Power of the Phrase When She Created It – 10 Years Ago, https://www.washingtonpost.com/news/the-intersect/wp/2017/10/19/the-woman-behind-me-too-knew-the-power-of-the-phrase-when-she-created-it-10-years-ago/ [dostęp: 9.02.2024].
- Pałka S., Wyniki ankiety Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa dotyczącej niezawisłości sędziowskiej, „Krajowa Rada Sądownictwa. Kwartalnik” 2015, t. 3, nr 28, s. 13–19.
- Pateman C., Kontrakt płci, Czarna Owca, Warszawa 2014.
- Perry L., The Case Against Sexual Revolution, Polity Press, Cambridge 2022.
- Płatek M., Kryminologiczno-epistemologiczne i genderowe aspekty przestępstwa zgwałcenia, „Archiwum Kryminologii” 2010, t. 32, s. 345–378.
- Post Moniki Płatek w portalu Facebook z 13.03.2018 r., https://www.facebook.com/permlink.php?storyf bid09ecXFK9qB1c73Hmrrmo2h4fXmvjZMkVme51BVqYB4teaarYbo4NyH65REBcy6KDnl&id= 162286418526&rdid=a0Nb8TgVHb3R3u4U [dostęp: 9.02.2024].
- Ratecka A., Sprawiedliwość w czasach #metoo, [w:] K. Slany, J. Struzik, M. Ślusarczyk, B. Kowalska, M. Warat, E. Krzaklewska, E. Ciaputa, A. Ratecka, A. Król (red.), Utopie kobiet. 100 lat praw wyborczych kobiet (1918–2018), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2019, s. 289–308.
- Sen P., #METOO. Anger, Denouncement, and Hope, [w:] G. Chandra, I. Erlingsdóttir (red.), The Routledge Handbook of the Politics of the #MeToo Movement, Routledge, Londyn 2020, s. 249–268.
- Skoumal J., Prokuratura umorzyła postępowanie w sprawie Tomasza Lisa. Posłanka: Nieprawdopodobne uzasadnienie, https://www.rp.pl/prawo-karne/art40419511-prokuratura-umorzyla-postepowanie-w-sprawie-tomasza-lisa-poslanka-nieprawdopodobne-uzasadnienie [dostęp: 30.12.2024].
- Staszewski: Sygnalistką w sprawie Lisa nie była Kim, inny też powód zwolnienia, https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/wojciech-staszewski-renata-kim-klamstwo-zwolnienie-tomasz-lis [dostęp: 9.02.2024].
- Staśko M., Działaczki odchodzą po cichu, http://codziennikfeministyczny.pl/dzialaczki-odchodza-po-cichu/?fbclid=IwAR0T5juykRU0eVD4SxAsPE907xVILVlxD_rmVTQquZsJt6iOAVG8fd0aHmg [dostęp: 9.02.2024].
- Sulowski K., Doktorant UW posądzany o gwałt i handel narkotykami. Komisja dyscyplinarna postanowiła go wydalić, https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,27819363,komisja-dyscplinarna-uw-podjela-decyzje-w-sprawie-doktoranta.html?fbclid=IwAR04pHVd8voCJc358vw1QO9QXr11SjFaJQJQWPN9BhXxauPw-W6wm83rNQY [dostęp: 9.02.2024].
- Sulowski K., Kolejne studentki oskarżają doktoranta UW. „Podał dziewczynie pigułkę i próbował ją zgwałcić”, https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,26964527,kolejne-studentki-oskarzaja-doktoranta-uw-podal-dziewczynie.html#S.embed_link-K.C-B.1-L.1.zw [dostęp: 9.02.2024].
- Szumlewicz K., Cancel culture jako autorytarna dystopia, [w:] H. Archemowicz, R. Włodarczyk (red.), Utopia a edukacja, t. 5, Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2022, s. 236–252.
- Śmigulec A., Długołęcka A., #MeToo. Musimy ujawniać zachowania, które wiązały się z jawnym przekroczeniem granic. Jeśli nie my, to kto?, https://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,163229,22582989,metoo-musimy-ujawniac-zachowania-ktore-wiazaly-sie-z-jawnym.html [dostęp: 9.02.2024].
- The Wall of Shame has Fallen. Over 35,000 #METOO #JATEŻ Publications in Polish Media, https://psmm.pl/en/informacje_prasowe/the-wall-of-shame-has-fallen-over-35000-metoo-jatez-publications-in-polish-media/ [dostęp: 9.02.2024].
- To nadal jest callout [Klementyna Suchanow] – reprint z okazji walki o konwencję antyprzemocową, https://federacja-anarchistyczna.pl/2020/12/30/to-nadal-jest-callout-klementyna-suchanow-reprint-z-okazji-walki-o-konwencje-antyprzemocowa/ [dostęp: 9.02.2024].
- Tomasz Lis o Radiu TOK FM: Ćwok FM, propagit i nuda. Jacek Żakowski: ocena nadmiarowa, https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/tomasz-lis-krytykuje-radio-tok-fm-cwok-fm-propagit-i-nuda-jacek-zakowski [dostęp: 9.02.2024].
- Tomasz Lis odpowiada na oskarżenia o mobbing: tekst Szymona Jadczaka był aktem zemsty, https://polskieradio24.pl/5/1222/artykul/3046994,tomasz-lis-odpowiada-na-oskarzenia-o-mobbing-tekst-szymona-jadczaka-byl-aktem-zemsty [dostęp: 9.02.2024].
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, t.j. Dz.U. 2023, poz. 1465.
- Valenti J., #MeToo is about More than Stopping Rape. We Demand More, https://www.theguardian.com/commentisfree/2018/jan/31/me-too-we-demand-more-jessica-valenti [dostęp: 9.02.2024].
- Wieczorkiewicz P., Na policję zgłaszane jest 10 proc. gwałtów, a dla Bielik-Robson problemem jest „młode pokolenie feministek”, https://wyborcza.pl/osiemdziewiec/7,159012,22994977,87-proc-polek-doswiadczylo-przemocy-seksualnej-na-policje.html [dostęp: 9.02.2024].