Szanowni Państwo!
Bieżący 31. numer „Biuletynu Kryminologicznego” za 2024 r. otwiera ważny tekst Magdaleny Grzyb pt. #MeToo. Analiza feministyczno-kryminologiczna. Autorka analizuje w nim polskie sprawy MeToo z lat 2017–2022 oraz ich konsekwencje, zarówno dla kobiet, oskarżonych mężczyzn, jak i publicznego reagowania na molestowanie kobiet, wybrane w oparciu o stopień ich medialnego nagłośnienia i wprost wyrażanych jako sprawy #MeToo. Na podstawie przeanalizowanych spraw Autorka stara się opisać mechanizmy formalnej i nieformalnej reakcji na pojawiające się publiczne wyznania o wiktymizacji kobiet. Autorka umieszcza ruch #MeToo w szerszym kontekście kultury bycia ofiarą oraz odpowiada na fundamentalne pytanie, czy #MeToo okazał się dobry dla kobiet, w szczególności w zakresie podnoszenia świadomości na temat przemocy wobec kobiet i przemocy seksualnej oraz zmiany postaw społecznych.
Kolejny artykuł pt. Europejskie badanie przemocy uwarunkowanej płcią (GBV) – wyniki z badań polskich Anny Więcek-Durańskiej – również dotykający zagadnień przemocy ze względu na płeć – oparto na wynikach ogólnopolskiego badania wiktymizacyjnego przeprowadzonego w latach 2021–2023 przez Główny Urząd Statystyczny, będącego częścią badań europejskich dotyczących przemocy ze względu na płeć (GBV) zrealizowanego w 21 krajach. W Polsce badanie właściwe zostało zrealizowane tylko na populacji kobiet. Wzięło w nim udział 5247 respondentek z terenu wszystkich województw. Z uzyskanych odpowiedzi wyłania się obraz znacznego rozpowszechnienia przemocy wobec kobiet. Niemalże co piąta kobieta doświadczyła przemocy psychicznej ze strony swojego partnera (aktualnego lub byłego), co dziewiąta – przemocy fizycznej, co dwudziesta dziewiąta – seksualnej. O powadze tego problemu świadczą dane o zgłaszalności tego rodzaju zdarzeń – zaledwie 15% kobiet zgłosiło zdarzenia policji. Ponadto co dziesiąta kobieta doświadczyła nękania (stalkingu), a co ósma – molestowania seksualnego w miejscu pracy.
Kolejne trzy artykuły publikowane w bieżącym numerze „Biuletynu Kryminologicznego” dotyczą zagadnień penitencjarnych.
Pierwszy z nich – autorstwa Katarzyny Frączek (Znaczenie pracy osadzonych jako czynnika warunkującego przystosowanie do życia w społeczeństwie) – przedstawia walory resocjalizacyjne oraz unormowania prawne związane z zatrudnieniem osadzonych. Artykuł stanowi również próbę odpowiedzi na pytania dotyczące aktualnego stanu zatrudnienia skazanych, sposobu postrzegania pracy przez osoby przebywające w izolacji penitencjarnej, jej użyteczności oraz potencjalnego wpływu na ich życie i przystosowanie do społeczeństwa.
W kolejnym artykule autorzy: Martyna Karalus i Jan Majewski (Niewidzialna kara – sytuacja dzieci rodziców pozbawionych wolności), podjeli próbę analizy skutków pozbawienia wolności jednego z rodziców, koncentrując się na wymiarze emocjonalnym, społecznym, poznawczo-behawioralnym oraz zdrowotnym ponoszonym przez dzieci. Omówione zostały tutaj krajowe i międzynarodowe inicjatywy wspierające więzi rodzinne, takie jak programy resocjalizacyjne i działania organizacji pozarządowych. Autorzy zwracają uwagę na konieczność pogłębionych badań, które umożliwią pełniejsze zrozumienie długofalowych konsekwencji tego zjawiska, a także wyznaczą kierunki skuteczniejszych działań pomocowych. Celem tekstu jest ukazanie niedocenianego obszaru badawczego oraz stworzenie podstaw dla nowych inicjatyw pomocowych wspierających dzieci.
W tekście pt. Przemyt telefonów komórkowych w jednostce penitencjarnej z perspektywy funkcjonariuszy Służby Więziennej Bartosz Zając porusza problematykę przemytu telefonów komórkowych do zakładów karnych. Jest to poważny problem, z którym zmaga się Służba Więzienna w Polsce. W opinii respondentów zjawisko to, mimo nielicznych zdarzeń wpływa negatywnie na funkcjonowanie jednostek penitencjarnych. Celem badań prezentowanych w tekście było znalezienie odpowiedzi na pytania dotyczące głównych miejsc ujawnień telefonów komórkowych, ustalenie osób zainteresowanych obrotem nielegalnymi telefonami w zakładach karnych, czy też zestawienie zjawiska przemytu z korupcją funkcjonariuszy. Pozwoliło to ocenić obowiązujące przepisy prawne oraz wskazać możliwe rozwiązania w zakresie przeciwdziałania przemytowi takich przedmiotów.
W ostatnich latach stopniowo w Policji wprowadzane są kamery nasobne. Przyczynić się mają one do zapobiegania zarówno przypadków nadużycia uprawnień przez funkcjonariuszy, jak i występowania agresji wobec nich skierowanej. Mają również pozwolić na dostarczenie wartościowego materiału dowodowego i zapobiegać bezpodstawnym skargom. Obecny stan wiedzy co do ich skuteczności nie jest jednak rozstrzygający; brak także badań analizujących sytuację w Polsce czy państwach regionu. Publikowany w bieżącym numerze Biuletynu artykuł autorstwa Zuzanny Ganczewskiej i Marty Prus (Kamery nasobne a użycie siły w trakcie zatrzymania. Wyniki badań aktowych) prezentuje wyniki badań aktowych, których celem było zbadanie wpływu kamer na przebieg zatrzymania i agresję ze strony funkcjonariuszy oraz osoby zatrzymanej, jak i możliwości ich wykorzystania przez wymiar sprawiedliwości.
Niesłuszne skazania, jako jeden z typów pomyłek sądowych, ukazują patologie wymiaru sprawiedliwości na wielu etapach: od postępowania przygotowawczego, przez postępowanie sądowe, do wyrokowania. Mimo że jest to zjawisko wysoce niepożądane, wpływające negatywnie na rzeczywistość społeczną na wielu płaszczyznach, pozostaje ciągle niedostatecznie zbadane i zrozumiane. Artykuł pt. Niesłuszne skazania w Polsce. Badania ankietowe wśród polskich adwokatów autorstwa Małgorzaty Kujawy i Emilii Banaś powstał na podstawie ankiet przeprowadzonych wśród polskich adwokatów karnistów. Celem badania było poznanie doświadczeń i opinii tej grupy profesjonalnych uczestników postępowania karnego na temat zjawiska niesłusznych skazań w Polsce – ich przyczyn, częstotliwości występowania, typów przestępstw, w których zdarzają się najczęściej, oraz sylwetek osób niesłusznie skazanych. Uzyskane wyniki, choć z pewnością niewyczerpujące przedmiotowej tematyki, rzucają jednak pewne światło na problem niesłusznych skazań i stopień świadomości polskich adwokatów w tym zakresie.
Kolejny artykuł zamieszczony w bieżącym numerze dotyczy ekspansji przestępczości hazardowej na automatach do gier w Polsce. W publikacji zaprezentowane zostały podstawowe informacje, związane zarówno z umiejscowieniem hazardu w polskim ustawodawstwie, czynnościami podejmowanymi przez organy państwowe w walce z tym zjawiskiem, jak również aspekty statystyczne ukazujące przemiany, jakie zaszły w przestępczości hazardowej na przestrzeni lat 2010–2023, w zestawieniu z nowelizacją przepisów prawa, regulujących kwestie funkcjonowania rynku hazardowego w Polsce. W artykule wskazano także na pewne aspekty, które mogą być przydatne w zwalczaniu przestępczości hazardowej na automatach do gier. Zaprezentowano również najnowsze, niepublikowane do tej pory, dane statystyczne Ministerstwa Finansów w zakresie zwalczania przestępczości hazardowej (Zygmunt Dudek, Fenomen przestępczości hazardowej na przykładzie automatów do gier).
Kultura masowa ma często istotny wpływ na poglądy społeczne dotyczące przestępczości i sprawców przestępstw. W artykule Wybielanie postaci seryjnych zabójców w filmach i serialach autorstwa Sandry Lewandowskiej podjęty został temat wybielania postaci seryjnych zabójców ukazywanych w filmach oraz serialach. Autorka zauważa w dziełach kultury tendencję do usprawiedliwiania czy tłumaczenia zachowań przestępczych, a także niekiedy do znoszenia winy ze sprawcy. Badania, których wyniki prezentowane są w artykule, zostały przeprowadzone za pomocą autorskiego kwestionariusza ankiety wśród młodzieży oraz młodych dorosłych w odniesieniu do zjawiska wybielania postaci seryjnych zabójców w filmach i serialach. Analiza wykazała, że badani w większości nie przejawiają takiej tendencji. Warto jednak zaznaczyć, że pojawiały się trudności z jednoznaczną odpowiedzią, a najmłodsza grupa wiekowa (13–15 lat) była najmniej pewną w swoich wyborach. W związku z zauważonym zagrożeniem, zostały sformułowane zalecenia profilaktyczne dla osób narażonych na usprawiedliwianie, tłumaczenie czy niezauważanie winy w postaci sprawcy. 
Ostatnim artykułem naukowym publikowanym w bieżącym numerze jest tekst Agnieszki Włodarskiej pt. Polska manosfera na Facebooku: Analiza mowy nienawiści w społecznościach internetowych. Autorka porusza w nim zagadnienie mowy nienawiści, dyskryminacji i victim blamingu w polskiej manosferze – internetowej przestrzeni zrzeszającej mężczyzn, którzy czują zagrożenie w związku z zachodzącymi współcześnie przemianami ról płciowych. Celem prezentowanych w artykule badań było zidentyfikowanie skali oraz charakteru tych zjawisk w treściach publikowanych na polskich grupach manosfery w serwisie Facebook. Na podstawie analiz ilościowej i jakościowej komentarzy, i postów zidentyfikowano dominujące narracje oraz ich eskalację. Badania pokazały nie tylko skalę negatywnych zachowań w polskiej manosferze, ale także, jakie czynniki wpływają na ich występowanie. 
Na zakończenie bieżącego numeru Biuletynu prezentujemy sprawozdania z konferencji naukowych, które miały miejsce w 2024 r.: XXIV Konferencji Europejskiego Towarzystwa Kryminologicznego, 11–14 września 2024 r. – Bukareszt (Rumunia) (autorzy: Konrad Buczkowski, Szymon Nawrocki) oraz z III Kongresu Kryminologicznego, który odbył się w dniach 23–24 września 2024 r. w Białymstoku (autorki: Emilia Jurgielewicz-Delegacz, Justyna Omeljaniuk i Magdalena Perkowska), który stanowił kolejną możliwość spotkania się polskiego środowiska kryminologicznego i wymiany doświadczeń oraz prezentacji wyników prowadzonych badań.
Numer zamyka przegląd publikacji kryminologicznych wydanych w 2024 r.
Jednocześnie przypominamy, że „Biuletyn Kryminologiczny” znajduje się w Wykazie czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych MEiN (aktualizacja z 5 stycznia 2024 r.) z przyznaną liczbą 40 pkt za publikację.
„Biuletyn Kryminologiczny” jest umieszczony w bazach: ERIH Plus, The Central European Journal of Social Sciences and Humanities, Central and Eastern European Online Library, Ebsco – Legal Source, Directory of Open Access Journals oraz ePBP – Polska Bibliografia Prawnicza, co zdecydowanie zwiększa zasięg cytowalności publikowanych w nim artykułów.
Serdecznie zapraszamy do zgłaszania kolejnych artykułów. Szczegóły dotyczące procedury zgłaszania zamieszczone są na końcu numeru oraz naszej stronie internetowej. Przypominamy, że zgłoszenia przyjmujemy w trybie ciągłym, a te z artykułów, które przejdą procedurę recenzyjną są publikowane na stronie internetowej Biuletynu w sekcji „Online first”.