Prześlij tekst
Nr XLVI/2 (2024)
Artykuły

Jak działa sprawiedliwość naprawcza? Wstyd, wina i sprawiedliwość proceduralna podczas spotkań naprawczych

How does restorative justice work? Shame, guilt and procedural justice in restorative meetings

PDF
  • Łukasz Kuliński
Łukasz Kuliński
Uniwersytet Warszawski

Opublikowane 2024-12-20

Słowa kluczowe

  • sprawiedliwość naprawcza ,
  • mediacja,
  • sprawiedliwość proceduralna,
  • teoria reintegrującego zawstydzania,
  • koncepcja gotowości,
  • wina,
  • wstyd,
  • restorative justice,
  • victim-offender mediation,
  • procedural justice,
  • reintegrative shaming theory,
  • concept of readiness,
  • guilt,
  • shame
    • ...Więcej
    Less

Prawa autorskie (c) 2024 Łukasz Kuliński

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Jak cytować

“Jak działa sprawiedliwość naprawcza? Wstyd, wina i sprawiedliwość proceduralna podczas spotkań naprawczych: How does restorative justice work? Shame, guilt and procedural justice in restorative meetings” (2024) Archiwum Kryminologii, (XLVI/2), pp. 123–154. doi:10.7420/AK2024.02.
Crossref
Scopus
Google Scholar
Europe PMC

Abstrakt

Sprawiedliwość naprawcza (RJ), pomimo prężnego rozwoju na świecie, w Polsce jest zagadnieniem niszowym. Wpływ RJ na poszczególne osoby w niej uczestniczące jest od lat szeroko badany. Jednocześnie stosunkowo niedawno zaczęto eksplorować zagadnienie, jak właściwie działają spotkania naprawcze, co ma umożliwić takie ich projektowanie, aby przynosiły jak najlepsze rezultaty. W artykule podejmuję te właśnie kwestie. Omawiam i konfrontuję z badaniami teorią reintegrującego zawstydzania, sprawiedliwości proceduralnej oraz koncepcją gotowości w kontekście sprawiedliwości naprawczej. Analizuję, w jaki sposób te teorie wzajemnie na siebie oddziałują, co ma na celu ukazanie czynników wpływających na wyniki spotkań naprawczych, w tym mediacji. Na podstawie dokonanej syntezy wskazuję kluczowe obszary dla rozwoju praktyki mediacji w Polsce.

 

Restorative justice (RJ), despite its thriving development worldwide, remains a niche issue in Poland. The impact of RJ on individuals participating in it has been widely studied for years. Simultaneously, exploration into how restorative meetings actually work has only recently begun, aiming to design them to produce the best possible results. In this article, I address these very issues. I discuss and confront research on the theory of reintegrative shaming, procedural justice and concepts of readiness in the context of restorative justice. I analyze how these theories interact with each other, aiming to highlight the factors that influencing the outcomes of restorative meetings, including mediations. Based on the synthesis, I identify key areas for the development of the practice in Poland.

PDF

Bibliografia

  1. Ahmed E. (2001). ‘Shame management: Regulating bullying’. W E. Ahmed, N. Harris, J. Braithwaite i V. Braithwaite (red.) Shame Management Through Reintegration. Cambridge: Cambridge University Press, s. 211–314.
  2. Ahmed E., Harris N., Braithwaite J. i Braithwaite V. (2001). Shame Management Through Reintegration. Cambridge: Cambridge University Press.
  3. Allpress J.A., Brown R., Giner-Sorolla R., Deonna J.A. i Teroni F. (2014). ‘Two faces of group-based shame: Moral shame and image shame differentially predict positive and negative orientations to ingroup wrongdoing’. Personality and Social Psychology Bulletin 40(10), s. 1270–1284. https://doi.org/10.1177/0146167214540724
  4. Angel C.M., Sherman L.W., Strang H., Ariel B., Bennett S., Inkpen N., Keane A. i Richmond T.S. (2014). ‘Short-term effects of restorative justice conferences on post-traumatic stress symptoms among robbery and burglary victims: A randomized controlled trial’. Journal of Experimental Criminology 10(3), s. 291–307. https://doi.org/10.1007/s11292-014-9200-0
  5. Banasiewicz-Ossowska E. (2022). ‘Idea miast sprawiedliwości naprawczej na przykładzie Wrocławia’ [The idea of restorative justice cities on the example of Wrocław]. Edukacja Międzykulturowa 2(17), s. 134–135. DOI: 10.15804/em.2022.02.10
  6. Barnes G.C., Hyatt J.M., Angel C.M., Strang H. i Sherman L.W. (2015). ‘Are restorative justice conferences more fair than criminal courts? Comparing levels of observed procedural justice in the reintegrative shaming experiments (RISE)’. Criminal Justice Policy Review 26(2), s. 103–130. https://doi.org/10.1177/0887403413512671
  7. Bazemore G. i Green D.L. (2007). ‘“Yardsticks” for victim sensitive process: Principle-based standards for gauging the integrity of restorative justice process’. Victims & Offenders 2(3), s. 289–301. https://doi.org/10.1080/15564880701404031
  8. Bek D. i Sitarz O. (2015). ‘Mediacja w sprawach karnych – krok po kroku’ [Mediation in criminal cases – step by step]. W D. Bek i O. Sitarz (red.) Metodyka pracy mediatora w sprawach karnych [Methodology of the mediatorʼs work in criminal cases]. Warszawa: Difin, s. 79–176.
  9. Bek D. i Sitarz O. (2016). ‘Uwagi do rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 maja 2015 r. w sprawie postępowania mediacyjnego w sprawach karnych’ [Comments on the Order of the Minister of Justice of May 7, 2015 on mediation proceedings in criminal cases]. Prokuratura i Prawo 2, s. 144–158.
  10. Biff E., Mulder E., Pemberton A., Santos M., Valério M., Vanfraechem I. i Vorm B. van der (2016). IVOR Report: Implementing Victim-Oriented Reform of the Criminal Justice System in the European Union. Lisbon: APAV.
  11. Blader S.L. i Tyler T.R. (2003). ‘A four-component model of procedural justice: Defining the meaning of a “fair” Process’. Personality and Social Psychology Bulletin 29(6), s. 747–758. https://doi.org/10.1177/0146167203029006007
  12. Bolitho J. (2015). ‘Putting justice needs first: A case study of best practice in restorative justice’. Restorative Justice 3(2), s. 256–281. https://doi.org/10.1080/20504721.2015.1069531
  13. Bolitho J. (2017). ‘Inside the restorative justice black box: The role of memory reconsolidation in transforming the emotional impact of violent crime on victims’. International Review of Victimology 23(3), s. 233–255. https://doi.org/10.1177/0269758017714549
  14. Bottoms A. i Tankebe J. (2012). ‘Beyond procedural justice: A dialogic approach to legitimacy in criminal justice’. The Journal of Criminal Law and Criminology 102(1), s. 119–170. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780198701996.003.0001
  15. Bottoms A. i Tankebe J. (2021). ‘Procedural justice, legitimacy, and social contexts’. W D. Meyerson, C. Mackenzie i T. MacDermott (red.) Procedural Justice and Relational Theory. Empirical, Philosophical, and Legal Perspectives. London, New York Routledge, s. 85–110.
  16. Braithwaite J. (1989). Crime, Shame, and Reintegration. Cambridge: Cambridge University Press.
  17. Braithwaite J. (1999). ‘Restorative justice: Assessing optimistic and pessimistic accounts’. Crime and Justice 25, s. 1–127.
  18. Braithwaite J. (2014). ‘Evidence for restorative justice’. Vermont Bar Journal 40, s. 18–27.
  19. Braithwaite J. i Mugford S. (1994). ‘Conditions of successful reintegration ceremonies: Dealing with juvenile offenders’. British Journal of Criminology 34, s. 139–171. https://doi.org/10.1093/oxfordjournals.bjc.a048400
  20. Braithwaite V. i Braithwaite J. (2001). ‘Part IV conclusion’. W E. Ahmed, N. Harris, J. Braithwaite i V. Braithwaite (red.) Shame Management Through Reintegration. Cambridge: Cambridge University Press, s. 315–330.
  21. Burdziej S. (2016). ‘Legitymizacja władzy a sprawiedliwość proceduralna’ [Legitimacy of authority and procedural justice]. Studia Socjologiczne 4, s. 167–199.
  22. Burdziej S. (2017). Sprawiedliwość i prawomocność: o społecznej legitymizacji władzy sądowniczej [Justice and legitimacy: On the social legitimacy of judicial authority]. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
  23. Collins R. (2011). Łańcuchy rytuałów interakcyjnych [Interaction ritual chains]. Kraków: Zakład Wydawniczy ‘Nomos’.
  24. Czarnecka-Dzialuk B. (2013). ‘O doskonaleniu przepisów dotyczących mediacji w sprawach karnych oraz nieletnich’ [On amendments to the provision concerning mediation in criminal law nad in the juvenile law]. W J. Utrat-Milecki (red.) Reformy prawa karnego [Reforms of criminal law]. Warszawa: Oficyna Naukowa, s. 233–247.
  25. Czarnecka-Dzialuk B. (2022). ‘Czy zmieni się przestrzeń dla mediacji w sprawach nieletnich?’ [Will the space for juvenile mediation change?]. Forum Polityki Kryminalnej 2(4), s. 1–16. https://doi.org/10.31261/FPK.2022.04.04
  26. Czarnecka-Dzialuk B. i Wójcik D. (2001). Mediacja w sprawach nieletnich w świetle teorii i badań [Mediation in juvenile justice in the light of theory and research]. Warszawa: Typografika.
  27. Czarnecka-Dzialuk B. i Wójcik D. (red.) (1999). Mediacja. Nieletni przestępcy i ich ofiary [Mediation. Juvenile offenders and their victims]. Warszawa: Oficyna Naukowa.
  28. Czarnecki P. (2017). ‘Mediacja w sprawach karnych w praktyce wymiaru sprawiedliwości’ [Criminal mediation in the practice of criminal justice system]. W J. Czapska, M. Pękala, K. Płeszka i M. Araszkiewicz (red.) Mediacja. Teoria, normy, praktyka [Mediation. Theory, norms, practice]. Warszawa: Wolters Kluwer, s. 422–448.
  29. Derby J. (2021). Restorative Justice. Principles and Practice. Prison Fellowship International. https://cdn.restorativejustice.org/wp-content/uploads/2022/06/17163033/RJE-Resource-HANDBOOK-on-Restorative-Justice-Principles-and-Practice.pdf [06.05.2024].
  30. Dünkel F., Grzywa-Holten J. i Horsfield P. (red.) (2015). Restorative Justice and Mediation in Penal Matters: A Stock-Taking of Legal Issues, Implementation Strategies and Outcomes in 36 European Countries (Vol. 1+2). Mönchengladbach: Forum Verlag Godesberg.
  31. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE z dnia 25 października 2012 r. ustanawiająca normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw oraz zastępująca decyzję ramową Rady 2001/220/WSiSW. Dz.U. UE z 14.11.2012, L 315, s. 57–73 [Directive 2012/29/EU of the European Parliament and od The Council of 25 October 2012 establishing minimum standards on the rights, support and protection of victims of crime, and replacing Council Framework Decision 2001/220/JHA. Official Journal of the European Union of 14.11.2012, L 315, pp. 57–73].
  32. Engel R.S. (2005). ‘‘Citizens’ perceptions of distributive and procedural injustice during traffic stops with police’. Journal of Research in Crime and Delinquency 42(4), s. 445–481. https://doi.org/10.1177/0022427804272725
  33. Forsyth M. i Braithwaite V. (2020). ‘Frome reintegrative shaming to restorative institutional hybridity’. The Internaltional Journal of Restorative Justice 3(1), s. 10–22. https://doi.org/10.5553/TIJRJ/258908912020003001002
  34. Gumrzyńska E. i Morka R. (red.) (2009). Mediacje. Teoria i praktyka [Mediation. Theory and practice]. Warszawa: Wolters Kluwer.
  35. Hafer C.L. i Bègue L. (2005). ‘Experimental research on just-world theory: Problems, developments, and future challenges’. Psychological Bulletin 131(1), s. 128–157. https://doi.org/10.1037/0033-2909.131.1.128
  36. Hagemann O. (2011). ‘Restorative justice: Concept, ideas and impediments’. W R. Lummer, O. Hagemann i J. Tein (red.) Restorative Justice – A European and Schleswig-Holsteinian Perspective. Kiel: Schleswig-Holstein Association for Social Responsibility in Criminal Justice; Victim and Offender Treatment, s. 34–59.
  37. Hansen T. i Umbreit M. (2018). ‘State of knowledge: Four decades of victim‐offender mediation research and practice: the evidence’. Conflict Resolution Quarterly 36(2), s. 99–113. https://doi.org/10.1002/crq.21234
  38. Harris N. (2001). ‘Shaming and shame: Regulating drink-driving’. W E. Ahmed, N. Harris, J. Braithwaite i V. Braithwaite (red.) Shame Management Through Reintegration. Cambridge: Cambridge University Press, s. 73–210.
  39. Harris N. i Burton J.B. (1997). The Reliability of Observed Reintegrative Shaming, Shame, Distance and Other Key Concepts in Diversionary Coreferences. Australian National University.
  40. Harris N. i Burton J.B. (1998). ‘Testing the reliability of observational measures of reintegrative shaming at community accountability conferences and at court’. Australian and New Zealand Journal of Criminology 31(3), s. 230–241. https://doi.org/10.1177/000486589803100302
  41. Harris N. i Maruna S. (2005). ‘Shame, shaming and restorative justice’. W D. Sullivan i L. Tifft (red.) Handbook of Restorative Justice a Global Perspective. London-New York: Routledge, s. 452–462.
  42. Harris N. i Maruna S. (2008). ‘Shame, shaming and restorative justice: A critical appraisal’. W D. Sullivan i L. Tifft (red.) Handbook of Restorative Justice. London-New York: Routledge, s. 425–462.
  43. Hinsch W. (2008). ‘Legitimacy and justice’. W J. Kühnelt (red.) Political Legitimization without Morality?. Dordrecht-London: Springer, s. 39–52.
  44. Jonathan-Zamir T. i Weisburd D. (2013). ‘The effects of security threats on antecedents of police legitimacy: Findings from a quasi-experiment in Israel’. Journal of Research in Crime and Delinquency 50(1), s. 3–32. https://doi.org/10.1177/0022427811418002
  45. Kim J.H. i Gerber J. (2010). ‘Evaluating the process of a restorative justice conference: An examination of factors that lead to reintegrative shaming’. Asia Pacific Journal of Police and Criminal Justice 2, s. 1–19.
  46. Klonowski K. (2017). ‘Alternatywne metody rozwiązywania sporów w postępowaniu administracyjny i sądowo administracyjnym’ [Alternative methods of dispute resolution in administrative and administrative-court proceedings]. W J. Czapska, M. Pękala, K. Płeszka i M. Araszkiewicz (red.) Mediacja. Teoria, normy, praktyka [Mediation. Theory, norms, practice]. Warszawa: Wolters Kluwer, s. 305–359.
  47. Koss M.P., Bachar K.J. i Hopkins C.Q. (2003). ‘Restorative justice for sexual violence’. Annals of the New York Academy of Sciences 989(1), s. 384–396. https://doi.org/10.1111/j.1749-6632.2003.tb07320.x
  48. Kury H. i Kuhlmann A. (2017). ‘Mediation in Germany and other western countries’. Kriminologijos Studijos 4(4), s. 5–46. https://doi.org/10.15388/CrimLithuan.2016.4.10726
  49. Latimer J., Dowden C. i Muise D. (2005). ‘The effectiveness of restorative justice practices: A meta-analysis’. The Prison Journal 85(2), s. 127–144. https://doi.org/10.1177/0032885505276969
  50. Leach C.W. i Cidam A. (2015). ‘When is shame linked to constructive approach orientation? A meta-analysis’. Journal of Personality and Social Psychology 109(6), s. 983–1002. https://doi.org/10.1037/pspa0000037
  51. Lewicka-Zelent A. (red.) (2022). Implementation of the Post-Conviction Mediation Model on the Example of the Pilot Programme Implementing the Concept of Restorative Justice in the Regional Inspectorate of Prison Service in Lublin. Warszawa: Wydawnictwo Szkoła Wyższa Wymiaru Sprawiedliwości.
  52. Livingstone N., Macdonald G. i Carr N. (2013). ‘Restorative justice conferencing for reducing recidivism in young offenders (aged 7 to 21)’. The Cochrane Database of Systematic Reviews 2013(2). https://doi.org/10.1002/14651858.CD008898.pub2
  53. Losoncz I. i Tyson G. (2007). ‘Parental shaming and adolescent delinquency: A partial test of reintegrative shaming theory’. Australian and New Zealand Journal of Criminology 40(2), s. 161–178. https://doi.org/10.1375/acri.40.2.161
  54. Marshall T.F. (1999). Restorative Justice: An Overview. London: Home Office, Research Development and Statistics Directorate.
  55. Matczak A. (2018). ‘Victim-offender mediation in Poland – the lay perspective’. Archiwum Kryminologii 40, s. 495–522. https://doi.org/10.7420/AK2018L
  56. Matczak A. (2019). ‘Is restorative justice possible through the eyes of lay people? A Polish evidence-based case study’. W T. Gavrielides (red.) Routledge International Handbook of Restorative Justice. London-New York: Routledge, s. 327–358.
  57. Matczak A. (2021). ‘Czym jest miasto sprawiedliwości naprawczej?’ [What is a restorative city?]. Archiwum Kryminologii 43(2), s. 399–427. https://doi.org/10.7420/AK2021.19
  58. Matczak A., Czarnecka-Dzialuk B., Czajkowska H. i Miśta G. (2022). ‘Poszukiwanie przestrzeni dla sprawiedliwości naprawczej w Polsce’ [Seeking space for restorative justice in Poland]. W M. Romanowski (red.) Mediacja: od rozmowy do porozumienia [Mediation: From discussion to resolution]. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości, s. 13–28.
  59. McCold P. (1995). Restorative Justice: The Role of the Community. Boston: Academy of Criminal Justice Sciences Annual Conference.
  60. McCold P. (2000). ‘Toward a holistic vision of restorative juvenile justice: A reply to the maximalist model’. Contemporary Justice Review 3(4), s. 357–414.
  61. McCold P. i Wachtel P. (2003). In Pursuit of Paradigm: A Theory of Restorative Justice. XIII World Congress of Criminology, 10–15 August 2003.
  62. Mikołajczuk E. i Waszkiewicz P. (2022). ‘Mediacja w polskim postępowaniu sądowym’ [Mediation in the Polish judicial proceedings]. W J. Włodarczyk-Madejska (red.) Mediacja w postępowaniu sądowym. Wyniki badań aktowych i analiz statystycznych [Mediation in court proceedings: Results of criminal case files research and statistical analysis]. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości, s. 23–90.
  63. Miller S.L. i Hefner M.K. (2015). ‘Procedural justice for victims and offenders? Exploring restorative justice processes in Australia and the US’. Justice Quarterly 32(1), s. 142–167. https://doi.org/10.1080/07418825.2012.760643
  64. Ministerstwo Sprawiedliwości (b.d). Informator Statystyczny Wymiaru Sprawiedliwości [The statistical guide of the Ministry of Justice], Isws.ms.gov.pl. Dostęp online: https://isws.ms.gov.pl/pl/baza-statystyczna/opracowania-wieloletnie/ [27.03.2024].
  65. Murphy K. (2017). ‘Procedural justice and its role in promoting voluntary compliance’. W P. Drahos (red.) Regulatory Theory: Foundations and Applications. Australia: ANU Press, s. 43–58.
  66. Murphy K. i Cherney A. (2011). ‘Fostering cooperation with the police: How do ethnic minorities in Australia respond to procedural justice-based policing?’. Australian and New Zealand Journal of Criminology 44(2), s. 235–257. https://doi.org/10.1177/0004865811405260
  67. Murphy K. i Cherney A. (2012). ‘Understanding cooperation with police in a diverse society’. British Journal of Criminology 52(1), s. 181–201. https://doi.org/10.1093/bjc/azr065
  68. Nascimento A.M., Andrade J. i De Castro Rodrigues A. (2023). ‘The psychological impact of restorative justice practices on victims of crimes: A systematic review’. Trauma, Violence, and Abuse 24(3), s. 1929–1947. https://doi.org/10.1177/15248380221082085
  69. Pawlak B.J. (2018). ‘The enforceability of the victim – offender mediation settlement in the context of the idea of restorative justice’. Studia Iuridica Lublinensia 27(3), s. 109–127. https://doi.org/10.17951/sil.2018.27.3
  70. Pemberton A., Aarten P. i Mulder E. (2019). ‘Stories as property: Narrative ownership as key concept in victims’s experiences with criminal justice’. Criminology and Criminal Justice 19(4), s. 404–420. https://doi.org/10.1177/1748895818778320
  71. Pemberton A., Aarten P.G.M. i Mulder E. (2017). ‘Beyond retribution, restoration and procedural justice: The big two of communion and agency in victims’ perspectives on justice’. Psychology, Crime and Law 23(7), s. 682–698. https://doi.org/10.1080/1068316X.2017.1298760
  72. Pemberton A., Winkel F.W. i Groenhuijsen M. (2008). ‘Evaluating victims experiences in restorative justice’. British Journal of Community Justice 6(2), s. 98–119.
  73. Piggott E. i Wood W.R. (2018). ‘Does restorative justice reduce recidivism? Assessing evidence and claims about restorative justice and reoffending’. W T. Gavrielides (red.) Routledge International Handbook of Restorative Justice. London-New York: Routledge, s. 359–376.
  74. Rekomendacja Nr CM/Rec(2018)8 Komitetu Ministrów [Rady Europy] dla państw członkowskich dotycząca sprawiedliwości naprawczej w sprawach karnych. Przyjęta przez Komitet Ministrów 3 października 2018 r. na 1326 posiedzeniu Przedstawicieli Ministrów [Recommendation CM/Rec(2018)8 of the Committee of Ministers to member States concerning restorative justice in criminal matters. Adopted by the Committee of Ministers on 3 October 2018 at the 1326th meeting of the Ministersʼ Deputies].
  75. Rossner M. (2011). ‘Emotion and interaction: A micro analysis of restorative justice’. The British Journal of Criminology 51(1), s. 95–119.
  76. Rossner M. (2013). Just Emotions: Rituals of Restorative Justice. Oxford: Oxford University Press.
  77. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 maja 2015 r. w sprawie postępowania mediacyjnego w sprawach karnych. Dz.U. z 2015 r., poz. 716 [Regulation of the Minister of Justice of May 7, 2015 on mediation proceedings in criminal cases. Journal of Laws of 2015, item 716].
  78. Rudolf A., Cichowicz-Major M., Matysiak M., Pałka S., Pieniążek W. i Przybył C. (2017). Diagnoza stanu stosowania mediacji oraz przyczyn zbyt niskiej w stosunku do oczekiwanej popularności mediacji. Raport końcowy [Diagnosis of the state of the use of mediation and the reasons for the popularity of mediation, which is too low in relation to the expected popularity. Final report]. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości.
  79. Schaible L.M. i Hughes L.A. (2011). ‘Crime, shame, reintegration, and cross-national homicide: A partial test of reintegrative shaming theory’. The Sociological Quarterly 52(1), 104–131. https://doi.org/10.1111/j.1533-8525.2010.01193.x
  80. Scheuerman H.L. i Keith S. (2015). ‘Supporters and restorative justice: How does the intersection between offenders, victims and the community influence perceptions of procedural justice and shaming?’ Restorative Justice 3(1), s. 75–106. https://doi.org/10.1080/20504721.2015.1049872
  81. Scheuerman H.L. i Keith S. (2022). ‘Experiencing shame: How does gender affect the interpersonal dynamics of restorative justice?’ Feminist Criminology 17(1), s. 116–138. https://doi.org/10.1177/15570851211034556
  82. Scheuerman H.L. i Matthews S.K. (2014). ‘The importance of perceptions in restorative justice conferences: The influence of offender personality traits on procedural justice and shaming’. Justice Quarterly 31(5), s. 852–881. https://doi.org/10.1080/07418825.2012.690442
  83. Scheuerman H.L., Gilbert T.N., Keith S. i Hegtvedt K.A. (2021). ‘Discerning justice: clarifying the role of procedural and interactional justice in restorative conferencing’. Contemporary Justice Review 24(1), s. 4–23. https://doi.org/10.1080/10282580.2020.1755843
  84. Sherman L.W. i Strang H. (2007). Restorative Justice: The Evidence. London: Smith Institute.
  85. Sherman L.W., Strang H., Angel C., Woods D., Barnes G.C., Bennett S. i Inkpen N. (2005). ‘Effects of face-to-face restorative justice on victims of crime in four randomized, controlled trials’. Journal of Experimental Criminology 1(3), s. 367–395. https://doi.org/10.1007/s11292-005-8126-y
  86. Sherman L.W., Strang H., Barnes G., Woods D., Bennett S., Inkpen N., Newbury-Birch D., Rossner M., Angel C., Mearns M. i Slothower M. (2015). ‘Twelve experiments in restorative justice: The Jerry Lee program of randomized trials of restorative justice conferences’. Journal of Experimental Criminology 11(4), s. 501–540. https://doi.org/10.1007/s11292-015-9247-6
  87. Sherman L.W., Strang H., Mayo-Wilson E., Woods D.J. i Ariel B. (2015). ‘Are restorative justice conferences effective in reducing repeat offending? Findings from a Campbell Systematic Review’. Journal of Quantitative Criminology 31(1), s. 1–24. https://doi.org/10.1007/s10940-014-9222-9
  88. Sitarz O., Jaworska-Wieloch A., Lorek D., Sołtysiak-Blachnik A. i Zawiejski P. (2012a). ‘Mediacje karne w opiniach stron postępowania oraz sędziów i prokuratorów – wyniki badań ankietowych. Część I’ [Criminal mediation in the opinions of litigants and judges and prosecutors – survey results. Part I]. Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 16(3), s. 133–152.
  89. Sitarz O., Jaworska-Wieloch A., Lorek D., Sołtysiak-Blachnik A. i Zawiejski P. (2012b). ‘Mediacje karne w opiniach stron postępowania oraz sędziów i prokuratorów – wyniki badań ankietowych. Część II Opinie skazanych oraz sędziów i prokuratorów’ [Criminal mediation in the opinions of litigants and judges and prosecutors – survey results. Part II Opinions of convicts, judges and prosecutors]. Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 16(4), s. 123–148.
  90. Smalcerz M. (2021). ‘Projekt „Upowszechnienie alternatywnych metod rozwiązywania sporów poprzez podniesienie kompetencji mediatorów, utworzenie Krajowego Rejestru Mediatorów (KRM) oraz działania informacyjne” jak szansa na rozwój mediacji’ [Project “Dissemination of alternative dispute resolution methods by increasing the competences of mediators, establishing the National Register of Mediators and Information Activities” as a Reason for Prosperity of Mediation in Republic of Poland]. W M. Romanowski (red.) Mediacja: w kierunku ugody [Mediation: Towards a settlement]. Warszawa: Wydawnictwo DiG, s. 23–32.
  91. Sorial S. (2021). ‘Legal legitimacy and the relevance of participatory procedures’. W D. Meyerson, C. Mackenzie i T. MacDermott (red.) Procedural Justice and Relation Theory. Empirical, Philosophical, and Legal Perspectives. London-New York: Routledge, s. 141–156.
  92. Stojer-Polańska J. (2017). ‘Opinie ekspertów na temat barier w rozwoju mediacji w Policji’ [Expertsʼ opinions on barriers to the development of mediation in the police]. W J. Czapska, M. Pękala, K. Płeszka, i M. Araszkiewicz (red.) Mediacja. Teoria, normy, praktyka [Mediation. theory, norms, practice]. Wolters Kluwer, s. 606–622.
  93. Strang H., Sherman L.W., Mayo-Wilson E., Woods D. i Ariel B. (2013). ‘Restorative Justice Conferencing (RJC) using face-to-face meetings of offenders and victims: Effects on offender recidivism and victim satisfaction. A systematic review’. Campbell Systematic Reviews 9(1), s. 1–59. https://doi.org/10.4073/csr.2013.12
  94. Sullivan D. i Tifft L. (2008). ‘Introduction: The healing dimension of restorative justice. A one-world body’. W D. Sullivan i L. Tifft (red.) Handbook of Restorative Justice A Global Perspective. London-New York: Routledge, s. 1–16.
  95. Sunshine J. i Tyler T.R. (2003). ‘The role of procedural justice and legitimacy in shaping public support for policing’. Law and Society Review 37(3), s. 513–548. https://doi.org/10.1111/1540-5893.3703002
  96. Suzuki M. (2020). ‘From ‘what works’ to how it works’ in research on restorative justice conferencing: the concept of readiness’. The Internaltional Journal of Restorative Justice 3(3), s. 356–373. https://doi.org/10.5553/IJRJ.000049
  97. Suzuki M. i Jenkins T. (2022). ‘The role of (self-)forgiveness in restorative justice: Linking restorative justice to desistance’. European Journal of Criminology 19(2), s. 202–219. https://doi.org/10.1177/1477370819895959
  98. Suzuki M. i Wood W.R. (2017). ‘Restorative Justice Conferencing as a ‘holistic’ process: convenor perspectives’. Current Issues in Criminal Justice 28(3), s. 277–292. https://doi.org/10.1080/10345329.2017.12036075
  99. Suzuki M. i Yuan X. (2021). ‘How does restorative justice work? A qualitative metasynthesis’. Criminal Justice and Behavior 48(10), s. 1347–1365. https://doi.org/10.1177/0093854821994622
  100. Szczepaniak P. (2016). Sprawiedliwość naprawcza w resocjalizacji więźniów [Restorative justice in the rehabilitation of prisoners]. Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
  101. Tamarit J. i Luque E. (2016). ‘Can restorative justice satisfy victims’ needs? Evaluation of the Catalan victim–offender mediation programme’. Restorative Justice 4(1), s. 68–85. https://doi.org/10.1080/20504721.2015.1110887
  102. Tangney J.P., Stuewig J. i Martinez A.G. (2014). ‘Two faces of shame: Understanding shame and guilt in the prediction of jail inmates’ recidivism’. Psychological Science 25(3), s. 799–805. https://doi.org/10.1177/0956797613508790
  103. Tangney J.P., Stuewig J., Mashek D. i Hastings M. (2011). ‘Assessing jail inmates’ proneness to shame and guilt: Feeling bad about the behavior or the self? ’ Criminal Justice and Behavior 38(7), s. 710–734. https://doi.org/10.1177/0093854811405762
  104. Tankebe J. (2009a). ‘Policing, procedural fairness and public behaviour: A review and critique’. International Journal of Police Science i Management 11(1), s. 8–19. https://doi.org/10.1350/ijps.2009.11.1.105
  105. Tankebe J. (2009b). ‘Public cooperation with the Police in Ghana: Does procedural fairness matter?’ Criminology 47, s. 1265–1293. https://doi.org/10.1111/j.1745-9125.2009.00175.x
  106. Tankebe J. (2013). ‘Viewing things differently: The dimensions of public perceptions of police legitimacy’. Criminology 51(1), s. 103–135 https://doi.org/10.1111/j.1745-9125.2012.00291.x
  107. Ttofi M.M. i Farrington D.P. (2008). ‘Reintegrative shaming theory, moral emotions and bullying’. Aggressive Behavior 34(4), s. 352–368. https://doi.org/10.1002/ab.20257
  108. Tyler T.R. (2003). ‘Procedural justice, legitimacy, and the effective rule of law’. Crime and Justice 30, s. 283–357. https://doi.org/10.1086/652233
  109. Tyler T.R. (2004). ‘Enhancing police legitimacy’. The Annals of the American Academy of Political and Social Science 593(1), s. 84–99. https://doi.org/10.1177/0002716203262627
  110. Tyler T.R. (2006). ‘Psychological perspectives on legitimacy and legitimation’. Annual Review of Psychology 57, s. 375–400. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.57.102904.190038
  111. Tyler T.R. i Lind E.A. (1992). ‘A relational model of authority in groups’. Advances in Experimental Social Psychology 25, s. 115–191. https://doi.org/10.1016/S0065-2601(08)60283-X
  112. Tyler T.R., Sherman L., Strang H. i Barnes G.C. (2007). ‘Reintegrative shaming, procedural justice, and recidivism: The engagement of offenders’ psychological mechanisms in the Canberra RISE drinking-and-driving experiment’. Law and Society Review 41(3), s. 553–585.
  113. Umbreit M.S. (2000). Family Group Conferencing: Implications for Crime Victims. Minnesota: Center for Restorative Justice and Peacemaking.
  114. Umbreit M.S., Vos B. i Coates R.B. (2004). ‘Victim-offender mediation: Three decades of practice and research’. Conflict Resolution Quarterly 22, s. 279–303. https://doi.org/10.1002/crq.102
  115. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny. Dz.U. z 2016 r., poz. 1137 ze zm. [Act of June 6, 1997 – Penal Code. Journal of Laws of 2016, item 1137 as amended].
  116. Vaandering D. (2013). ‘A window on relationships: Reflecting critically on a current restorative justice theory’. Restorative Justice 1(3), s. 311–333. https://doi.org/10.5235/20504721.1.3.31
  117. Van Camp T. i Wemmers J.-A. (2013). ‘Victim satisfaction with restorative justice: More than simply procedural justice’. International Review of Victimology 19(2), s. 117–143. https://doi.org/10.1177/0269758012472764
  118. Van Ness D.W. (2005). An Overview of Restorative Justice Around the World. Eleventh United Nations Congress on Crime Prevention and Criminal Justice. Bangkok, Thailand.
  119. Van Ness D.W. i Strong K.H. (2015). Restoring Justice: An Introduction to Restorative Justice. Waltham: Anderson Publishing.
  120. Varfi T., Parmentier S. i Aertsen I. (red.) (2014). Developing Judicial Training for Restorative Justice: Towards a European Approach. Final Research Report. Luven: European Forum for Restorative Justice.
  121. Włodarczyk-Madejska J. (red.) (2022). Mediacja w postępowaniu sądowym: wyniki badań aktowych i analiz statystycznych [Mediation in court proceedings: Results of criminal case files research and statistical analysis]. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości.
  122. Wójcik D. (1999). ‘Problematyka dyskusji’ [Key subject areas of discussion]. W B. Czarnecka-Dzialuk i D. Wójcik (red.) Mediacja. Nieletni przestępcy i ich ofiary [Juvenile offender-victim mediaton]. Warszawa: Oficyna Naukowa, s. 148–155.
  123. Zalewski W. (2006). Sprawiedliwość naprawcza początek ewolucji polskiego prawa karnego? [Restorative justice the beginning of the evolution of Polish criminal law?]. Gdańsk: Arche.
  124. Zehr H. (1990). Changing Lenses: A New Focus for Crime and Justice. Scottsdale: Herald Press.
  125. Zielińska E. (2017). Mediacja w sprawach karnych o przemoc w rodzinie – skala i efektywność w praktyce polskiego wymiaru sprawiedliwości [Mediation in criminal cases of domestic violence – scale and effectiveness in the practice of the Polish justice system]. Warszawa: Instytut Wymiaru Sprawiedliwości.
  126. Zielińska E. i Klimczak J. (2020). Zakres stosowania mediacji w sprawach karnych w praktyce wymiaru sprawiedliwości [The extent of the use of mediation in criminal cases in the practice of justice]. Warszawa: Instytut Wymiaru Sprawiedliwości.
  127. Zinsstag E., Teunkens M. i Pali B. (2011). Conferencing: A Way Forward for Restorative Justice in Europe (Final Report of JLS/2008/JPEN/043). Leuven: European Forum for Restorative Justice.

Podobne artykuły

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.

Inne teksty tego samego autora