Prześlij tekst
Nr 3 (177) (2008)
Artykuły

Koncepcja obowiązku ochrony podstawowych swobód. Pośredni horyzontalny skutek przepisów TWE o podstawowych swobodach

[The concept of duty of protection of fundamental freedoms. the indirect horizontal effect of ec treaty rules of fundamental freedoms]

PDF
  • Marek Szydło

Opublikowane 2008-04-29

Słowa kluczowe

  • państwa członkowskie UE,
  • podmiot prywatny,
  • prawa podmiotowe,
  • ochrona prawna,
  • prawo Wspólnot Europejskich,
  • EU member states,
  • private subject,
  • rights in personam,
  • legal protection,
  • European Communities law
    • ...Więcej
    Less
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Jak cytować

Koncepcja obowiązku ochrony podstawowych swobód. Pośredni horyzontalny skutek przepisów TWE o podstawowych swobodach : [The concept of duty of protection of fundamental freedoms. the indirect horizontal effect of ec treaty rules of fundamental freedoms]. (2008). Studia Prawnicze The Legal Studies, 3 (177), 5-39. https://doi.org/10.37232/sp.2008.3.1

Abstrakt

Podmiotami zobowiązanymi z przepisów TWE o podstawowych swobodach, a więc adresatami tychże przepisów, są przede wszystkim państwa członkowskie. Możliwość zaś powoływania się na wspomniane przepisy przez podmioty z nich uprawnione. wobec państw członkowskich jest nazywana bezpośrednim skutkiem, czy też bezpośrednią skutecznością przepisów o podstawowych swobodach. Problematyczna i sporna jest natomiast kwestia tego, czy adresatami przepisów TWE o podstawowych swobodach są także (obok państw członkowskich) podmioty prywatne, a więc takie podmioty, które nie pozostają z danym państwem członkowskim w żadnych szczególnych relacjach zależności, umożliwiających temu państwu determinowanie działalności w spomnianych podmiotów. Ewentualne uznanie podmiotów prywatnych za adresatów przepisów TWE o podstawowych swobodach sprawiłoby przy tym, że przepisom tym przysługiwałby dzięki temu przymiot bezpośredniej skuteczności horyzontalnej.

 

Since the primary addressees of the provisions of the Treaty concerning the free movement of goods, persons, services and capital are the Member States (and the Community itself), to these provisions can be attributed vertical direct effect. The question remains whether these provisions have also horizontal direct effect, so whether to the category of the addressees of them belong also private parties (i. e. parties not connected functionally or structurally with the Member States). The answer to this question is affirmative only in case of private parties with regulatory power, i. e. in case of parties who regulate "in a collective manner" the economic operations covered by the objective scope of fundamental freedoms. As far as the others private parties (i. e. with no regulatory power) are concerned the arguments against their direct bond by rules on free movement (especially the danger of excessive transgression of their private autonomy, which is respected by the EU and by the Member States under the auspices of fundamental rights) are strongly prevailing over the arguments for such a direct bond (especially the need of much more effective realization of the internal market's idea). But the rejection of the concept of horizontal direct effect (also in case of free movement of work ers, even if it is contrary to the Angonese judgment of the ECJ) does not mean that fundamental freedoms of the internal market (which are the prominent prin ciples of EU legal order) should not be materialized within the relations between private parties. The values and principles included in fundamental freedoms of the internal market should also be in force in case of horizontal relations between private parties, but thanks to the concept of "duty of protection" and the concept of "indirect third party effect" (the latter being the part of the former concept) which were elaborated in some constitutional legal orders of the Member States in case of fundamental rights. The important teleological and structural differences between fundamental freedoms of the internal market and the fundamental rights are not an insurmountable obstacle in that respect, although they should influence to some extent on the way in which both concepts are applied in case of fundamental freedoms. Being bound by the "duty of protection" Member States are obliged to combat such conduct and acts of private persons which form an ob stacle in the free movement. The concept of "indirect third party effect" obliges the courts of Member States to interpreting and applying of the provisions of the national private law in the light of the fundamental freedoms. Materializing the fundamental freedoms within the relations between private parties (through the recourse to the discussed concepts) the Member States are also obliged to respect the private persons' fundamental rights which are involved here and mulhere fore thoroughly outweigh fundamental freedoms and fundamental rights in all situations in which this appears to be necessary.

PDF

Bibliografia

  1. Baquero Cruz J., Free movement and private autonomy, „European Law Review” 1999, t. 24.
  2. Barnard C., The substantive law of the EU. The Four Freedoms, Oxford University Press, Oxford 2004.
  3. Borowski M., Grundrechte als Prinzipien, Baden-Baden 1998.
  4. Brandenburg H., Die teleologische Reduktion, Schwartz, Gottingen 1983.
  5. Brigola A., Das System der EG-Grundfreiheiten: vom Diskriminierungsverbot zum spezifischen Beschränkungsverbot, C.H. Beck, Munchen 2004.
  6. Craig R., Burca G. de, EU Law. Text, Cases and Materials, Oxford 2003.
  7. Curtin D., Ooik R. van, The Sting is Always in the Tail. The Personal Scope of Application of the EU Charter of Fundamental Rights, „Maastricht Journal of European and Comparative Law” 2001, t. 8.
  8. Dworkin R., Taking Rights Seriously, Duckworth, London 1978.
  9. Ehlers D., Die Europaische Menschenrechtskonvention, Allgemeine Lehren, [w:] D. Ehlers (red.), Europaische Grundrechte und Grundfreiheiten, De Gruyter Rechtswissenschaften, Berlin 2005.
  10. Ehlers D., Die Grundfreiheiten der Europdischen Gemeinschaften, Allgemeine Lehren, [w:] D. Ehlers (red.), Europaische Grundrechte und Grundfreiheiten, De Gruyter Rechtswissenschaften, Berlin 2005.
  11. Ehlers D., Die Grundrechte der Europaischen Union, Allgemeine Lehren, [w:] D. Ehlers (red.), Europaische Grundrechte und Grundfreiheiten, De Gruyter Rechtswissenschaften, Berlin 2005.
  12. Fezer K.-H., Europäisierung des Wettbewerbsrechts, „Juristenzeitung” 1994, nr 7.
  13. Frenz W., Handbuch Europarecht, Band 1, Europaische Grundfreiheiten, Springer, Berlin-Heidelberg 2004.
  14. Gebauer J., Die Grundfreiheiten des EG-Vertrags ais Gemeinschaftsgrundrechte, Duncker & Humblot GmbH, Berlin 2004.
  15. Gijzen M., The Charter. A Milestone for Social Protection in Europe?, „Maastricht Journal of European and Comparative Law” 2001, t. 8.
  16. Hailbronner K., Jochum G., Europarecht II. Binnenmarkt und Grundfreiheiten, W. Kohlhammer, Stuttgart 2006.
  17. Hartley T.C., The Foundations of European Community Law, Oxford University Press, Oxford 2003.
  18. Hilson C., Whats in a right? The relationship between Community, fundamental and citizenship rights in EU law, „European Law Review” 2004, t. 29.
  19. Isensee J., Das Grundrecht ais Abwehrrecht und ais staatliche Schutzpflicht, [w:] J. Isensee, P. Kirchhof (red.), Handbuch des Staatsrechts der Bundesrepublik Deutschland, Band V, Allgemeine Grundrechtslehren, C. F. Müller Juristischer, Heidelberg 1992.
  20. Jarass H.D., Elemente einer Dogmatik der Grundfreiheiten, „Europarecht” 1995, nr 3.
  21. Jarass H.D., EU-Grundrechte, Duncker & Humblot, Munchen 2005.
  22. Johnson E., O’Keeffe D., From Discrimination to Obstacles to Free Movement: Recent Developments Concerning the Free Movement of Workers 1989-1994, „Common Market Law Review” 1994, t. 31.
  23. Kingreen T., Stormer R., Die subjektiv-offentlichen Rechte des primaren Gemeinschaftsrechts, „Europarecht” 1998, nr 3.
  24. Klein E., Grundrechtliche Schutzpflicht des Staates, „Neue Juristische Wochenschrift” 1989, nr 27.
  25. Kluth W., Die Bindung privater Wirtschaftsteilnehmer an die Grundfreiheiten des EG-Vertrages. Eine Analyse am Beispiel des Bosman-Urteils des EuGH, „Archiv des Offentlichen Rechts” 1997, nr 4.
  26. Kuhling J., Grundrechte, [w:] A. von Bogdandy (red.), Europaisches Verfassungsrecht. Theoretische und dogmatische Grundzuge, Springer, Berlin-Heidelberg 2003.
  27. Lohse A., Fundamental Freedoms and Private Actors - towards an Indirect Horizontal Effect, „European Public Law” 2007, t. 13.
  28. Mik C., Europejskie prawo wspólnotowe. Zagadnienia teorii i praktyki, t. 1, Wydaw. C. H. Beck, Warszawa 2000.
  29. Nettesheim M., Subjektive Rechte im Unionsrecht, „Archiv des offentlichen Rechts” 2007, nr 3.
  30. O’Leary S., The Free Movement of Persons and Services, [w:] P. Craig, G. de Burca (red.), The Evolution of EU Law, Oxford University Press, Oxford 1999.
  31. Oliver P., Free movement of goods in the EEC, European Law Centre, London 1988.
  32. Orzeczenie ETS w sprawie C-l/93 Halliburton Services BV v. Staatssecretaris van Financien, Zb. Orz. 1994, s. 1-1137.
  33. Orzeczenie ETS w sprawie 13/76 Gaetano Dona v. Mario Mantero, Zb. Orz. 1976, s. 1333.
  34. Orzeczenie ETS w sprawie 152/73 Giovanni Maria Sotgiu v. Deutsche Bundespost, Zb. Orz. 1974.
  35. Orzeczenie ETS w sprawie 177 i 178/82 Postępowanie karne v. Jan van de Haar i Kaveka de Meern BY, Zb. Orz. 1984.
  36. Orzeczenie ETS w sprawie 26/62 NV Algemene Transport- en Expeditie Onderneming van Gend & Loos v. Netherlands InlandRevenue Administration, Zb. Orz. 1963.
  37. Orzeczenie ETS w sprawie 311/85 ASBL Vereniging van Vlaamse Reisbureaus v. ASBL Sociale Dienst van de Plaatselijke en Gewestelijke Overheidsdiensten, Zb. Orz. 1987.
  38. Orzeczenie ETS w sprawie 36/74 B.N.O. Walrave i L.J.N. Koch v. Association Union cycliste internationale, Koninklijke Nederlandsche Wielren Unie et Federacion Espanola Ciclismo, Zb. Orz. 1974, s. 1405.
  39. Orzeczenie ETS w sprawie 43/75 Gabrielle Defrenne v. Societe anonyme belge de navigation aerienne Sabena, Zb. Orz. 1976.
  40. Orzeczenie ETS w sprawie 58/80 Dansk Supermarked A/S v. A/S Imerco, Zb. Orz. 1981.
  41. Orzeczenie ETS w sprawie 8/74 Procureur du Roi v. Benoit and Gustave Dassonville, Zb. Orz. 1974.
  42. Orzeczenie ETS w sprawie C-112/00 Eugen Schmidberger, Internationale Transporte und Planziige v. Austria, Zb. Orz. 2003, s. 1-5659.
  43. Orzeczenie ETS w sprawie C-176/96 Jyri Lehtonen i Castors Canada Dry Namur-Braine ASBL v. Federation royale belge des societes de basket-ball ASBL (FRBSB), Zb. Orz. 2000, s. 1-2681.
  44. Orzeczenie ETS w sprawie C-240/97 Hiszpania v. Komisja, Zb. Orz. 1999.
  45. Orzeczenie ETS w sprawie C-265/95 Komisja v. Francja, Zb. Orz. 1997, s. 1-6959.
  46. Orzeczenie ETS w sprawie C-267/91 i C-268/91 Postępowanie karne v. Bernard Keck i Daniel Mithouard, Zb. Orz. 1993, s. 1-6097.
  47. Orzeczenie ETS w sprawie C-281/98 Roman Angonese v. Cassa di Risparmio di Bolzano SpA, Zb. Orz. 2000, s. 1-4139.
  48. Orzeczenie ETS w sprawie C-330/91 The Queen v. Inland Revenue Commissioners, exparte Commerzbank AG, Zb. Orz. 1993, s. 1-4017.
  49. Orzeczenie ETS w sprawie C-415/93 Union royale belge des societes de football association ASBL v. Jean-Marc Bosman; Royal club liegeois SA v. Jean-Marc Bosman i inni oraz Union des associations europeennes de football (UEFA) v. Jean-Marc Bosman, Zb. Orz. 1995, s. 1-4921.
  50. Orzeczenie ETS w sprawie C-51/96 i C-191/97 Christelle Deliege v. Ligue francophone de judo et disciplines associees ASBL, Ligue belge de judo ASBL, Union europeenne de judo oraz Christelle Deliege v. Ligue francophone de judo et disciplines associees ASBL, Ligue belge de judo ASBL i Franęois Pacąuee, Zb. Orz. 2000, s. 1-2549.
  51. Pescatore R., The Doctrine of „Direct Effect”: An Infant Disease of Community Law, „European Law Review” 1983, t. 8.
  52. Prechal S., Does direct effect still matter?, „Common Market Law Review” 2000, t. 37.
  53. Preedy K., Die Bindung Privater an die europaischen Grundfreiheiten. Zur sogenannten Drittwirkung im Europarecht, Duncker & Humblot GmbH, Berlin 2005.
  54. Quinn M., MacGowan N., Could Article 30 Impose Obligations on Individuals?, „European Law Review” 1987, t. 12.
  55. Roth W.-H., Swoboda prowadzenia działalności gospodarczej i swoboda świadczenia usług. Zasady, [w:] M. A. Dauses (red.), Prawo gospodarcze Unii Europejskiej, Warszawa 1999.
  56. Schindler D., Die Kollision von Grundfreiheiten und Gemeinschaftsgrundrechten. Entwurf eines Kollisionsmodells unter Zusammenfuhrung der Schutzpflichten- und der Drittwirkungslehre, Duncker & Humblot, Berlin 2001.
  57. Schwarze J., Zum Anspruch der Gemeinschaft auf polizeiliches Einschreiten der Mitgliedstaaten bei Storungen desgrenzuberschreitenden Warenverkehrs durch Private, „Europarecht” 1998, nr 1.
  58. Stachel C., Schutzpflichten der Mitgliedstaaten fur die Grundfreiheiten des EG-Vertrags unter besonderer Berucksichtigung des Grundrechtsschutzes in der Gemeinschaft, Duncker & Humblot, Berlin 2006.
  59. Steindorff E., EG-Vertrag und Privatrecht, Nomos, Baden-Baden 1996.
  60. Stern K., Das Staatsrecht der Bundesrepublik Deutschland, Band III/1: Allgemeine Lehren der Grundrechte, Beck, Munchen 1988.
  61. Streuer W., Die positiven Verpflichtungen des Staates, Nomos, Baden-Baden 2003.
  62. Szczekalla P., Die sogenannten grundrechtlichen Schutzpflichten im deutschen und europaischen Recht, Duncker & Humblot, Berlin 2002.
  63. Szydło M., Krajowe prawo spółek a swoboda przedsiębiorczości, Wydawnictwo Prawnicze "LexisNexis", Warszawa 2007.
  64. Szydło M., Swobody rynku wewnętrznego a reguły konkurencji. Między konwergencją a dywergencją, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa "Dom Organizatora", Toruń 2006.
  65. Tempie Lang J., Community constitutional law: Article 5 EEC Treaty, „Common Market Law Review” 1990, t. 27.
  66. Tempie Lang J., The duties of cooperation of national authorities and Courts under Article 10 E.C.: two more reflections, „European Law Review” 2001, t. 26.
  67. Toth A.G., The Oxford Encyclopaedia of European Community Law, vol. I, Institutional Law, Clarendon press, Oxford 1990.
  68. Winter J.A., Direct Applicability and Direct Effect. Two Distinct and Different Concepts in Community Law, „Common Market Law Review” 1972, t. 9.
  69. Witte B. de, Direct Effect, Supremacy, and the Nature of the Legal Order, [w:] P. Craig, G. de Burca (red.), The Evolution of EU Law, Oxford University Press, Oxford 1999.