Prześlij tekst
Nr 3 (161) (2004)
Artykuły

Regulacja sektorów infrastrukturalnych jako nowy rodzaj funkcji państwa wobec gospodarki

[Regulation of the infrastructural sectors as a new type of a state’s function in relation to the economy]

  • Marek Szydło

Opublikowane 2004-09-29

Słowa kluczowe

  • regulacje prawne,
  • harmonizacja prawa z UE,
  • działalność gospodarcza,
  • gospodarka,
  • regulation by law,
  • harmonization of the law with the EU,
  • economic activity,
  • economy
    • ...Więcej
    Less
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Jak cytować

Regulacja sektorów infrastrukturalnych jako nowy rodzaj funkcji państwa wobec gospodarki: [Regulation of the infrastructural sectors as a new type of a state’s function in relation to the economy]. (2004). Studia Prawnicze The Legal Studies, 3 (161), 55-97. https://doi.org/10.37232/sp.2004.3.4

Abstrakt

Dla efektywnego (tzn. na akceptowalnych ekonomicznie warunkach) świadczenia usług powszechnych przez dane przedsiębiorstwo może być bowiem niezbędne zagwarantowanie mu prawnego monopolu, jako że korzystanie z takiego monopolu zawsze daje przedsiębiorstwu możliwość osiągania wyższych dochodów (przeznaczanych następnie na sfinansowanie usług powszechnych). Można powiedzieć, że w ten sposób dyrektywy liberalizacyjne (dyrektywa pocztowa, gazowa i elektroenergetyczna) konkretyzują w odniesieniu do wskazanych sektorów zakres zastosowania art. 86 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.

Znaczenie art. 16 TWE polega na tym, że podnosi on usługi w ogólnym interesie gospodarczym do rangi wspólnych wartości Unii, czyniąc równocześnie Unię odpowiedzialną za promowanie i urzeczywistnianie tychże wartości.

Usług w ogólnym interesie gospodarczym nie można już dłużej rozpatrywać jedynie w perspektywie reguł konkurencji, o których mowa w art. 16 TWE, oraz funkcjonowania wspólnego rynku. Należy je bowiem widzieć w znacznie szerszym kontekście sytuacyjnym, jako kluczowy element europejskiego modelu społeczeństwa oraz czynnik istotnie wpływający na rozwój społeczny i gospodarczy Unii, a także na poziom życia obywateli. Zasadniczą ideą (celem) usług w ogólnym interesie gospodarczym jest zaspokajanie uprawnionych potrzeb i oczekiwań konsumentów, którzy są zainteresowani świadczeniami o wysokiej jakości i po przystępnej cenie.

 

The efficient (i.e., on economically acceptable terms) provision of universal services by a specific company may require guaranteeing it a legal monopoly, since the exercise of such a monopoly always gives the company the opportunity to earn higher revenues (which are then used to finance universal services). It can be said that in this way the liberalization directives (postal, gas, and electricity directives) concretize the scope of application of Article 86 of the Treaty establishing the European Community (TEC) for the indicated sectors.

The significance of Article 16 of the TEC is that it elevates services of general economic interest to the status of common values of the Union, while making the Union responsible for promoting and fulfilling those values.

Services of general economic interest can no longer be considered solely from the standpoint of the competition rules set forth in Article 16 of the TEC and the functioning of the common market. They should be seen in a much broader situational context, as a key element of the European model of society and a factor that has a significant impact on the social and economic development of the Union, as well as on the standard of living of its citizens. The fundamental idea behind (purpose of) services of general economic interest is to meet the legitimate needs and expectations of consumers who are interested in high-quality and affordable services.

Bibliografia

  1. Abbamonte G.B., Cross-Subsidisation and Community Competition Rules: Efficient Pricing Versus Equity?, „European Law Review” 1998, t. 23.
  2. Ahlt M., Prawo europejskie, C. H. Beck, Warszawa 1998.
  3. Arndt H.-W., Wirtschaftsverwaltungsrecht [w:] U. Steiner (red.), Besonderes Verwaltungsrecht, C. F. Müller Juristischer Verl., Heidelberg 1988.
  4. Badura P., Die Daseinvorsorge ais Verwaltungszweck der Leistungsverwaltung und der soziale Rechtsstaat, „ Die öffentliche Verwaltung” 1966, nr 17-18.
  5. Badura P., Wirtschaftsverwaltungsrecht [w:] Besonderes Verwaltungsrecht, W. der Gruyter, Berlin-New York 1995.
  6. Baehr J., Stawicki E., Antczak J., Prawo energetyczne. Komentarz, Zakamycze, Kraków 2003.
  7. Bednarek W., Dobkowski J., Kopacz Z., Policja administracyjna w systemie administracji publicznej (wybrane zagadnienia) [w:] I. Skrzydło-Niżnik (red.), Instytucje współczesnego prawa administracyjnego, Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001.
  8. Będkowski-Kozioł M., Wpływ amerykańskiej doktryny „essential facilities” na rozwój europejskiego prawa antymonopolowego. Zarys problematyki na tle poglądów doktryny niemieckiej, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2000, nr 12, s. 2-16.
  9. Bierć A., Sytuacja prawna przedsiębiorcy. Zagadnienia wybrane, „Studia Prawnicze” 1998, nr 3.
  10. Biernat S., Wasilewski A., Wolność gospodarcza w Europie, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków 2000.
  11. Boć J., Organizacja prawna administracji [w:] J. Boć (red.), Prawo administracyjne, Kolonia Limited, Wrocław 2000.
  12. Bullinger M., Das Recht auf eine gute Verwaltung nach der Grundrechtecharta der EU [w:] Der Wandel des Staates vor den Herausforderungen der Gegenwart: Festschrift für Winfried Brohm zum 70. Geburtstag, Beck, Munchen 2002.
  13. Calliess Ch., Ruffert M. (red.), Kommentar zu EU-Vertrag und EG-Vertrag, Luchterhand, Neuwied 1999.
  14. Capobianco A., The essential facilities doctrine: similarities and differences between the American and the European approach, „European Law Review” 2001.
  15. Cass D.Z., The word that saves Maastricht? The principle of subsidiarity and the division of powers within the European Community, „Common Market Law Review” 1992, nr 6.
  16. Cieślinski A., Wspólnotowe prawo gospodarcze, C. H. Beck, Warszawa 2003.
  17. Commission Decision of 21 December 1993 94/119/EC concerning a refusal to grant access to the facilities of the port of Rødby (Denmark) (Only the Danish text is authentic), Dz.U. L 55 z 26.2.1994.
  18. Commission Decision of 21 December 1993 94/19/EC relating to a proceeding pursuant to Article 86 of the EC Treaty (IV/34.689 - Sea Containers v. Stena Sealink - Interim measures) (Only the English text is authentic), Dz.U. L 15 z 18.1.1994.
  19. Commission Decision of 4 November 1988 88/589/EEC relating to a proceeding under Article 86 of the EEC Treaty (IV/32.318, London European - Sabena) (Only the French and Dutch texts are authentic), Dz.U. L 317 z 24.11.1988.
  20. Commission Directive 90/388/EEC of 28 June 1990 on competition in the markets for telecommunications services, Dz.U. L 192 z 24.7.1990.
  21. Commission Directive 95/51/EC of 18 October 1995 amending Directive 90/388/EEC with regard to the abolition of the restrictions on the use of cable television networks for the provision of already liberalized telecommunications services, Dz.U. L 256 z 26.10.1995.
  22. Commission Directive 96/2/EC of 16 January 1996 amending Directive 90/388/EEC with regard to mobile and personal communications, Dz.U. L 20 z 26.1.1996.
  23. Council Resolution of 7 May 1985 on a new approach to technical harmonization and standards, Dz.U. C 136 z 4.6.1985.
  24. Craig P., Burca G. de, EU Law. Text, Cases and Materials, Oxford University Press, Oxford 1998.
  25. Czachórski W., Zobowiązania. Zarys wykładu, Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 1998.
  26. Dawidowicz W., Prawo administracyjne, Państwowe Wydaw. Naukowe, Warszawa 1987.
  27. Devroe W., Privatizations and Community Law. Neutrality versus Policy, „Common Market Law Review” 1997, t. 34.
  28. Directive 97/13/EC of the European Parliament and of the Council of 10 April 1997 on a common framework for general authorizations and individual licences in the field of telecommunications services, Dz.U. L 117 z 7.5.1997.
  29. Doherty B., Just what are essential facilities?, „Common Market Law Review” 2001.
  30. Druesne G., Prawo materialne i polityki Wspólnot i Unii Europejskiej, Wydawnictwo Naukowe "Scholar", Warszawa 1996.
  31. Dudzik S., Działalność gospodarcza samorządu terytorialnego, "Zakamycze", Kraków 1998.
  32. Dudzik S., Pomoc państwa dla przedsiębiorstw publicznych w prawie Wspólnoty Europejskiej, Kantor Wydawniczy "Zakamycze", Kraków 2002.
  33. Dudzik S., Usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym w prawie Wspólnoty Europejskiej [w:] C. Mik (red.), Prawo gospodarcze Wspólnoty Europejskiej na progu XXI wieku, TNOiK "Dom Organizatora", Toruń 2002.
  34. Dyrektywa 2001/14/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 lutego 2001 r. w sprawie alokacji zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej i pobierania opłat za użytkowanie infrastruktury kolejowej oraz przyznawanie świadectw bezpieczeństwa, Dz.U. L 75 z 15.3.2001.
  35. Dyrektywa 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa ramowa), Dz.U. L 108 z 24.4.2002.
  36. Dyrektywa 2002/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 10 czerwca 2002 r. zmieniająca dyrektywę 97/67/WE w zakresie dalszego otwarcia na konkurencję wspólnotowych usług pocztowych, Dz.U. L 176 z 5.7.2002.
  37. Dyrektywa 2003/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 czerwca 2003 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylająca dyrektywę 96/92/WE, Dz.U. L 176 z 15.7.2003.
  38. Dyrektywa 2003/55/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 czerwca 2003 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylająca dyrektywę 98/30/WE, Dz.U. L 176 z 15.7.2003.
  39. Dyrektywa 96/92/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 grudnia 1996 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej, Dz.U. L 27 z 30.1.1997.
  40. Dyrektywa 97/67/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 grudnia 1997 r. w sprawie wspólnych zasad rozwoju rynku wewnętrznego usług pocztowych Wspólnoty oraz poprawy jakości usług, Dz.U. L 15 z 21.1.1998.
  41. Dyrektywa Komisji 2002/77/WE z dnia 16 września 2002 r. w sprawie konkurencji na rynkach sieci i usług łączności elektronicznejTekst mający znaczenie dla EOG, Dz.U. L 249 z 17.9.2002.
  42. Dyrektywa Komisji z dnia 16 maja 1988 r. w sprawie konkurencji na rynkach końcowych urządzeń telekomunikacyjnych, Dz.U. L 131 z 27.5.1988.
  43. Dyrektywa Komisji z dnia 25 czerwca 1980 r. w sprawie przejrzystości stosunków finansowych między Państwami Członkowskimi a przedsiębiorstwami publicznymi, Dz.U. L 195 z 29.7.1980.
  44. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 98/30/WE Z DNIA 22 CZERWCA 1998 R. dotycząca wspólnych zasad w odniesieniu do rynku wewnętrznego gazu ziemnego, Dz.U. L 204 z 21.7.1998.
  45. Dyrektywa Rady 95/18/WE z dnia 19 czerwca 1995 r. w sprawie wydawania licencji przedsiębiorstwom kolejowym, Dz.U. L 143 z 27.6.1995.
  46. Dyrektywa Rady 96/67/WE z dnia 15 października 1996 r. w sprawie dostępu do rynku usług obsługi naziemnej w portach lotniczych Wspólnoty, Dz.U. L 272 z 25.10.1996.
  47. Dyrektywa Rady z dnia 29 lipca 1991 r. w sprawie rozwoju kolei wspólnotowych, Dz.U. L 237 z 24.8.1991.
  48. Dziembowski Z., Ekonomika przedsiębiorstwa komunalnego, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1971.
  49. Edward D., Hoskins M., Article 90. Deregulation and EC Law. Reflections Arising From the XVIFIDE Conference, „Common Market Law Review” 1995, t. 32.
  50. Emmerich V., Kartellrecht, Beck, Munchen 2001.
  51. Emmerich V., Monopole i przedsiębiorstwa publiczne [w:] M.A. Dauses (red.), Prawo gospodarcze Unii Europejskiej, C. H. Beck, Warszawa 1999.
  52. Erichsen H.-U., Martens W., Das Verwaltungshandeln [w:] H.-U. Erichsen, W. Martens (red.), Allgemeines Verwaltungsrecht, de Gruyter, Berlin-New York 1978.
  53. Evans A., Prawo integracji europejskiej. Część pierwsza, Warszawa 1996.
  54. Fehling M., Der finanzielle Ausgleich fur die Mitbenutzung fremder Infrastruktur bei Schienenwegen, Energieversorgungs- und Teleknmmunikationsleitungen, „Verwaltungs Archiv” 1995.
  55. Fehling M., Mitbenutzungsrechte Dritter bei Schienenwegen, Energieversorgungs- und Telekommunikationsleitungen vor dem Hintergrund staatlicher Infrastrukturverantwortung, „Archiv des offentlichen Rechts” 1996, t. 121, s. 60-95.
  56. Filipek J., Prawo administracyjne. Instytucje ogólne. Część II, Kantor Wydawniczy "Zakamycze", Kraków 2001.
  57. Fleiner F., Institutionen des Deutschen Verwaltungsrechts, J. C. B. Mohr (Paul Siebeck), Tubingen 1913.
  58. Forsthoff E., Lehrbuch des Verwaltungsrechts. Erster Band. Allgemeiner Teil, Beck, Munchen und Berlin 1961.
  59. Friauf K.H., Polizei- und Ordnungsrecht [w:] Besonderes Verwaltungsrecht, W. der Gruyter, Berlin-New York 1995.
  60. Gagliardi A.F., What Future for Member States’ Monopolies?, „European Law Review” 1998, t. 23.
  61. Galster J., Mik C., Podstawy europejskiego prawa wspólnotowego, "Comer", Toruń 1995.
  62. Gatner D., Policja administracyjna (studium z teorii myśli administracyjnej), „Organizacja- Metody-Technika” 1988, nr 8-9, s. 24-28.
  63. Gospodarek J., Harmonizacja polskiego prawa telekomunikacyjnego z prawem Unii Europejskiej [w:] B. Gnela, R. Szostak, (red.), Harmonizacja polskiego prawa gospodarczego z wymogami Unii Europejskiej, Kantor Wydawniczy "Zakamycze", Kraków 2001.
  64. Gotz V., Allgemeines Polizei- und Ordnungsrecht, Vandenhoeck und Ruprecht, Gottingen 1985.
  65. Goyder D.G., EC Competition Law, Clarendon press, Oxford 1998.
  66. Gronowski S., Prawo energetyczne. Wprowadzenie. Orzecznictwo. Przepisy wykonawcze, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2000.
  67. Groschner R., Uberwachungsrechtsverhaltnis, J.C.B. Mohr, Tubingen 1992.
  68. Haberlle P., Das Prinzip der Subsidiaritat der Sicht der vergleichenden Verfassungslehre, „Archiv des offentlichen Rechts” 1994, z. 2.
  69. Hancher L., Buendia Sierra J.L., Cross-subsidization and EC Law, „Common Market Law Review” 1998, t. 35.
  70. Hancher L., Community, State and Market [w:] P. Craig, G. de Burca (red.), The Evolution of EU Law, Oxford Univ. Pr., Oxford 1999.
  71. Jabłońska A., Rynek, popyt, podaż [w:] R. Milewski (red.), Podstawy ekonomii, Wydaw. Naukowe PWN, Warszawa 2002.
  72. Jackiewicz A., Prawo do dobrej administracji w świetle Karty Praw Podstawowych, „Państwo i Prawo” 2003 , z. 7, s. 67-77.
  73. Jagielski J., Administracja centralna [w:] M. Wierzbowski (red.), Prawo administracyjne, Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 2001.
  74. Jarosz-Żukowska S., Konstytucyjna zasada ochrony własności, "Zakamycze", Kraków 2003.
  75. Jarras H., Wirtschaftsverwaltungsrecht und Wirtschaftsverfassungsrecht, Frankfurt am Main 2000.
  76. Jarras H.D., Einsatzfelder und Strategien regulativer Politik, Die Verwaltung 1987.
  77. Jasińska K., Uprawnienia przemysłowe jednostek gospodarki nieuspołecznionej w systemie gospodarki planowej PRL, Poznań 1970.
  78. Jasiński P., Yarrow G. (red.), Konkurencja a regulacja w telekomunikacji, Urząd Monopolowy. Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 1995.
  79. Jesch D., Unbestimmter Rechtsbegriff und Ermessen in rechtstheoretischer und verfassungsrechtlicher Sicht, „Archiv des offentlichen Rechts” 1957, nr 1.
  80. Jeżewski J., Funkcje administracji - Zagadnienia wstępne, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo” 1985, nr 143 s. 109-118.
  81. Kamiński F., Konwergencja w obszarze komunikacji elektronicznej, „Przegląd Telekomunikacyjny” 2000, nr 1.
  82. Karolak A., Instytucja holdingu, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2001, nr 3, s. 5-15.
  83. Kasznica S., Polskie prawo administracyjne, "Księgarnia Akademicka", Poznań 1946.
  84. Kawka I., Europejskie telekomunikacyjne organy regulacyjne - wspólnotowe projekty zmian [w:] C. Mik (red.), Prawo gospodarcze Wspólnoty Europejskiej na progu XXI wieku, TNOiK "Dom Organizatora", Toruń 2002.
  85. Kijowski D.R., Pozwolenia w administracji publicznej, Temida 2, Białystok 2000.
  86. Knemeyer F.L., Polizeibegriffe in Gesetzen des 15. bis 18. Jahrhunderts, „Archiv des offentlichen Rechts” 1967, nr 2.
  87. Kocowski T., [w:] A. Borkowski, A. Chełmoński, M. Guziński, K. Kiczka, L. Kieres, T. Kocowski, Administracyjne prawo gospodarcze. Zagadnienia wybrane, Kolonia Limited, Wrocław 2000.
  88. Kocowski T., Policja gospodarcza [w:] A. Borkowski, A. Chełmoński, M. Guziński, K. Kiczka, L. Kieres, T. Kocowski, Administracyjne prawo gospodarcze. Zagadnienia wybrane, Kolonia Limited, Wrocław 2000.
  89. Kocowski T., Reglamentacja gospodarcza [w:] A. Borkowski, A. Chełmoński, M. Guziński, K. Kiczka, L. Kieres, T. Kocowski, Administracyjne prawo gospodarcze, "Kolonia Limited", Wrocław 2003.
  90. Kokott J., Der Grundrechtsschutz im opaischen Gemeinschaftsrecht, „Archiv des offentlichen Rechts” 1996, nr 4.
  91. Komunikat Komisji Usługi użyteczności publicznej w Europie (2001/C 17/04) STRESZCZENIE, Dz.U. C 17 z 19.1.2001.
  92. Korbmacher G., Ermessen - unbestimmter Rechtsbegriff - Beurteilungsspielraum, „Die Offentliche Verwaltung” 1965, nr 20.
  93. Kosikowski C., Działalność gospodarcza gmin, Wydawnictwo "ERA", Białystok 1992.
  94. Kosikowski C., Polskie publiczne prawo gospodarcze, Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 2001.
  95. Kosikowski C., Prawo działalności gospodarczej. Komentarz, Wydaw. Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2002.
  96. Kosikowski C., Przedsiębiorca w prawie polskim na tle prawa europejskiego, Wydaw. Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2003.
  97. Kosikowski C., Wolność gospodarcza w prawie polskim, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1995.
  98. Krasuski A., Wolność gospodarcza w prawie telekomunikacyjnym, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2001, nr 9, s. 15-19.
  99. Krawczyk T.L., Liberalizacja rynku w Unii Europejskiej na przykładzie dyrektywy pocztowej - uregulowania prawne, „Przegląd Prawa Europejskiego” 2003 , nr 1, s. 61-69.
  100. Król-Bogomilska M., Kary pieniężne w prawie antymonopolowym, Wydawnictwo KiK Konieczny i Kruszewski, Warszawa 2001.
  101. Krupa P., Kuźnicki W., Prawo telekomunikacyjne. Komentarz, Instytut Prawa Telekomunikacyjnego, Wrocław 2001.
  102. Kudert S., Nabiałek J., Jewsiewicka-Tacakiewicz M., [w:] S. Kudert, J. Nabiałek (red.), Opodatkowanie i rachunkowość w Polsce, Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 2000.
  103. Kulesza M., Radwan-Rohrenschef M., Bobiński J., Konkurencja a regulacja w działalności komunalnej, Urząd Antymonopolowy. Dom Wydawniczy "Elipsa", Warszawa 1995.
  104. Kuta T., Funkcje współczesnej administracji i sposoby ich realizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1992.
  105. Langrod J.S., Instytucje prawa administracyjnego. Zarys części ogólnej, t. 1, Wydaw. Księgarni Stefana Kamińskiego, Kraków 1948.
  106. Lenaerts K., Fundamental Rights in the European Union, „European Law Review” 2000, t. 25.
  107. Leoński Z., Istota i rodzaje policji administracyjnej (zagadnienia wybrane) [w:] L. Łukaszuk Administracja publiczna u progu XXI wieku, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Administracji i Zarządzania, Przemyśl 2000.
  108. Limański A., Syrek M., Mikroekonomia, Katowice 2001.
  109. Majewska-Jurczyk B., Dominacja w polityce konkurencji Unii Europejskiej, Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1998.
  110. Marenco G., Public Sector and Community Law, „Common Market Law Review” 1983.
  111. Martenczuk B., Die „essential facilities” - Doktrin im Europaischen Wettbewerbsrecht und der Zugang zu Vetriebsnetzen, „Europarecht” 1999, z. 4.
  112. Masing J., Stan i tendencje rozwojowe regulującego prawa administracyjnego [w:] H. Bauer, P.M. Huber, Z. Niewiadomski (red.), Ius Publicum Europeum, Wydaw. Prawo i Praktyka Gospodarcza, Warszawa 2003.
  113. Mayer O., Theorie des Franzosischen Verwaltungsrechts, K.J. Trübner, Strasburg 1886.
  114. Michoński A., Zasadnicze problemy polityczno-prawne w negocjacjach akcesyjnych Polski [w:] J. Barcz (red.), Prawo Unii Europejskiej. Prawo materialne i polityki, Wydaw. Prawo i Praktyka Gospodarcza, Warszawa 2003.
  115. Mielecka M., Stosowanie wspólnotowego prawa konkurencji do przedsiębiorstw publicznych i uprzywilejowanych [w:] A. Mania (red.), Prawo gospodarcze Unii Europejskiej. Zagadnienia wybrane, Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytet Jagielloński, Kraków 2001.
  116. Mielecka M., Sytuacja przedsiębiorstw świadczących usługi w ogólnym interesie gospodarczym w świetle wspólnotowego prawa konkurencji [w:] S. Biernat (red.), Studia z prawa Unii Europejskiej, Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2000.
  117. Mik C., Europejskie prawo wspólnotowe. Zagadnienia teorii i praktyki. Tom I, Wydaw. C. H. Beck, Warszawa 2000.
  118. Muszyński I., Ustawa Prawo energetyczne. Komentarz, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2000.
  119. Nasiłowski M., System rynkowy. Podstawy mikro- i makroekonomii, Wydaw. Key Text, Warszawa 1995.
  120. Nikolanikos A., Access Agreements in the Telecommunications Sector - Refusal to Supply and the Essential Facilities Doctrine under EC Competition Law, „European Competition Law Review” 1999.
  121. Nowacki J., Tobor Z., Wstąp do prawoznawstwa, Katowice 1991.
  122. Nowaczek M., Polityka energetyczna Unii Europejskiej w sektorze elektroenergetycznym - Liberalizacja i regulacja tynków państw członkowskich i polska ustawa - Prawo energetyczne [w:] S. Biernat (red.), Studia z prawa Unii Europejskiej, Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2000.
  123. Nowak-Far A., Ochrona konsumentów [w:] J. Barcz (red.), Prawo Unii Europejskiej. Prawo materialne i polityki, Wydaw. Prawo i Praktyka Gospodarcza, Warszawa 2003.
  124. Nowicki M., Wasilewski L., Przewodnik po dyrektywach nowego podejścia Unii Europejskiej, Instytut Organizacji i Zarządzania w Przemyśle "ORGMASZ", Warszawa 1998.
  125. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Prawo energetyczne, Dz.U. 2003 Nr 153, poz. 1504.
  126. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 27 marca 2002 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o rachunkowości, Dz.U. 2002 Nr 76, poz. 694.
  127. Obwieszczenie Ministra Gospodarki z dnia 18 czerwca 2002 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o przedsiębiorstwach państwowych, Dz.U. 2002 Nr 112, poz. 981.
  128. Opinia AG van Gervena w sprawie C-48/90 i C-66/90 Nederlands PTT Nederland NV i PTT Post BV przeciwko Komisji, Zbiór Orzeczeń 1992.
  129. Orzeczenia ETS w sprawach C-241/91 P i C-242/91 P Radio Telefis Eireann (RTE) i Independent Television Publications Ltd (ITP) przeciwko Komisji Europejskiej, Zbiór Orzeczeń 1995, s.1-743.
  130. Orzeczenia ETS w sprawie C-18/88 RTTV przeciwko GB-Inno-BM, Zbiór Orzeczeń 1991.
  131. Orzeczenia ETS w sprawie C-202/88 Francja przeciwko Komisji, Zbiór Orzeczeń 1991.
  132. Orzeczenia ETS w sprawie C-7/97 Oscar Bronner GmbH & Co. KG przeciwko Mediaprint Zeitungs- und Zeitschriftenverlag Gesellschaft mbH & Co. KG i inni, Zbiór Orzeczeń 1999.
  133. Orzeczenia ETS z 19 maja 1993 r. w sprawie C-320/91. Postępowanie karne przeciwko Paul Corbeau, Zbiór Orzeczeń 1993.
  134. Orzeczenia ETS z 21 lutego 1973 r. w sprawie 6/72 Europemballage i Continental Can przeciwko Komisji, Zbiór Orzeczeń 1973.
  135. Orzeczenia ETS z 23 kwietnia 1991 r. w sprawie C-41/90 Hofner przeciwko Macrotron, Zbiór Orzeczeń 1991.
  136. Orzeczenia ETS z 27 kwietnia 1994 r. w sprawie C-393/92 Municipality of Almelo i inni przeciwko NV Energiebedrijf Ijsselmij, Zbiór Orzeczeń 1994.
  137. Orzeczenia ETS z 27 października 1993 r. w sprawie C-46/90 i C-93/91 Procureur du Roi przeciwko Lagauche, Zbiór Orzeczeń 1993.
  138. Orzeczenia ETS z 30 kwietnia 1974 r. w sprawie 155/73 Sacchi, Zbiór Orzeczeń 1974.
  139. Orzeczenia ETS z 5 października 1994 r. w sprawie C-323 /93 La Crespelle, Zbiór Orzeczeń 1994.
  140. Orzeczenie ETS w sprawie 222/86 UNECTEF przeciwko Georges Heylens i inni, Zbiór Orzeczeń 1987.
  141. Orzeczenie ETS w sprawie 374/87 Orkem przeciwko Komisji, Zbiór Orzeczeń 1989.
  142. Orzeczenie ETS w sprawie C-269/90 Hauptzollamt München‐Mitte przeciwko TU Munchen, Zbiór Orzeczeń 1991.
  143. Orzeczenie ETS z 11 kwietnia 1989 r. w sprawie 66/86 Ahmed Saeed Flugreisen and Silver Line Reiseburo GmbH przeciwko Zentrale zur Bekampfung unlauteren Wettbewerbs e. V., Zbiór Orzeczeń 1989.
  144. Orzeczenie ETS z 13 lutego 1979 r. w sprawie 85/76 Hoffmann-La Roche & Co. AG przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, Zbiór Orzeczeń 1979.
  145. Orzeczenie ETS z 14 lutego 1978 r. w sprawie 27/76 United Brands Company i United Brands Continentaal BV przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, Zbiór Orzeczeń 1978.
  146. Orzeczenie ETS z 17 maja 2001 r. w sprawie C-340/99 TNT Traco SpA przeciwko Poste Italiane SpA i innym, Zbiór Orzeczeń 2001.
  147. Orzeczenie ETS z 20 marca 1985 r. w sprawie C-41/83 Republika Włoska przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich. Nadużycie pozycji dominującej - Artykuł 222 - Artykuł 190, Zbiór Orzeczeń 1985.
  148. Orzeczenie ETS z 30 stycznia 1974 r. w sprawie 127/73 Belgische Radio en Televisie et societe belge des auteurs, compositeurs et editeurs przeciwko SV SABAM et NV Fonior, Zbiór Orzeczeń 1974.
  149. Orzeczenie ETS z 31 marca 1992 r. w sprawie C-255/90 Jean-Louis Burban przeciwko Parlamentowi Europejskiemu, Zbiór Orzeczeń 1992.
  150. Orzeczenie ETS z 4 Maja 1988 r. 30/87 Bodson przeciwko Pompes Funebres, Zbiór Orzeczeń 1988.
  151. Orzeczenie SPI z 27 lutego 1997 r. w sprawie T-106/95 FFSA i inni przeciwko Komisji, Zbiór Orzeczeń 1997.
  152. Ossenbuhl F., Die Freiheiten des Unternehmers nach dem Grundgesetz, „Archiv des offentlichen Rechts” 1990, nr 1.
  153. Ossenbuhl F., Tendenzen und Gefahren der neueren Ermessenslehre, „Die Offentliche Verwaltung” 1968, nr 17-18.
  154. Papier H.-J., Grundgesetz und Wirtschaftsordnung [w:] E. Benda, W. Maihofer, H.-J. Vogel (red.), Handbuch des Verfassungsrechts, Walter de Gruyter, Berlin-New York 1983.
  155. Pawłowicz K.,, Wolność gospodarcza [w:] C. Banasiński, H. Gronkiewicz-Waltz, R. Kaszubski, K. Pawłowicz, D. Szafrański, M. Wierzbowski, M. Wyrzykowski, Prawo gospodarcze. Zagadnienia administracyjnoprawne, Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 2001.
  156. Pełka P., Stasiak M., Pomoc publiczna dla przedsiębiorców w Unii Europejskiej, Difin, Warszawa 2002.
  157. Peretiatkowicz A., Podstawowe pojęcia prawa administracyjnego, Księgarnia Wł. Wilak, Poznań 1947.
  158. Piątek S., Dostosowanie polskiego prawa telekomunikacyjnego do prawa wspólnotowego [w:] P. Saganek, T. Skoczny (red.), Wybrane problemy i obszary dostosowania prawa polskiego do prawa Unii Europejskiej, "Elipsa," Warszawa 1999.
  159. Piątek S., Prawo telekomunikacyjne Wspólnoty Europejskiej, C. H. Beck, Warszawa 2003.
  160. Piątek S., Prawo telekomunikacyjne. Komentarz, C. H. Beck, Warszawa 2001.
  161. Piątek S., Przedsiębiorstwa użyteczności publicznej (Problemy prawne), „Państwo i Prawo” 1981, z. 8, s. 91-101.
  162. Piątek S., Przedsiębiorstwo użyteczności publicznej jako instytucja gospodarcza, Instytut Organizacji Zarządzania i Doskonalenia Kadr, Warszawa 1986.
  163. Planavova-Latanowicz J., Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich i ochrona praw podstawowych, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2000.
  164. Przybysz P., Egzekucja administracyjna, ABC, Warszawa 1999.
  165. Puttner G., Wirtschaftsverwaltungsrecht, Boorberg, Stuttgart-Munchen-Hannover 1989.
  166. Puttner G., Die offentlichen Unternehmen, Stuttgart-Munchen-Hannover 1984.
  167. Quigley C., The Notion of State Aid in the EEC, „European Law Review” 1988, nr 13.
  168. Radwański Z., Teoria umów, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1977.
  169. Radwański Z., Zobowiązania – część ogólna, Wydaw. C. H. Beck, Warszawa 2001.
  170. Rajski J., Kocot W., Zaradkiewicz K., Prawo o kontraktach w obrocie gospodarczym, Wydaw. Prawnicze "LexisNexis", Warszawa 2002.
  171. Ritgen K., Die Post-Universaldienstleistungsverordnung, „Neue Juristische Wochenschrift” 2000, nr 18.
  172. Ross M., Article 16 E.C. and services of general interest. From derogation to obligation?, „European Law Review” 2000, nr 1.
  173. Ross M., State Aids and National Courts: Definitions and Other Problems - A Case of Premature Emancipation?, „Common Market Law Review” 2000.
  174. Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1191/69 z dnia 26 czerwca 1969 r. w sprawie działania Państw Członkowskich dotyczącego zobowiązań związanych z pojęciem usługi publicznej w transporcie kolejowym, drogowym i w żegludze śródlądowej, Dz.U. L 156 z 28.6.1969.
  175. Rozporządzenie Rady (EWG) NR 2407/92 z dnia 23 lipca 1992 r. w sprawie przyznawania licencji przewoźnikom lotniczym, Dz.U. L 240 z 24.8.1992.
  176. Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2409/92 z dnia 23 lipca 1992 r. w sprawie taryf i stawek za usługi lotnicze, Dz.U. L 240 z 24.8.1992.
  177. Rozporządzenie Rady nr 2408/92/EWG z dnia 23 lipca 1992 r. w sprawie dostępu przewoźników lotniczych Wspólnoty do wewnątrzwspólnotowych tras lotniczych, Dz.U. L 240 z 24.8.1992.
  178. Ruffert M., Regulierung im System des Verwaltungsrechts. Grundstrukturen des Privatisierungsfolgerechts der Post und Telekommunikation, „ Archiv des öffentlichen Rechts” 1999.
  179. Safjan M., Zasada swobody umów, „Państwo i Prawo” 1993, z. 4.
  180. Saganek P., Podział kompetencji pomiędzy Wspólnoty Europejskie a państwa członkowskie, Wydaw. Prawo i Praktyka Gospodarcza, Warszawa 2002.
  181. Schenke W.R., Polizei- und Ordnungsrecht [w:] U. Steiner (red.), Besonderes Verwaltungsrecht, C.F. Müller Juristischer Verlag, Heidelberg 1992.
  182. Schermers H.G., The European Communities Bound by Fundamental Human Rights, „Common Market Law Review” 1990, t. 27.
  183. Schindler P., Public Enterprises and the EEC Treaty, „Common Market Law Review” 1970. t. 7.
  184. Schmidt R., Offentliches Wirtschaftsrecht. Allgemeiner Teil, Springer, Berlin 1990.
  185. Schmidt-Salzer J., Vertragsfreiheit und Verfassungsrecht, „Neue Juristische Wochenschrift” 1970, nr 1-2.
  186. Schulze-Osterloh L., Entschadigungspflichtige Inhalts- und Schrankenbestimmung des Eigentums und Enteignung, „Neue Juristische Wochenschrift” 1981, nr 47.
  187. Services of General Interest in Europe, Dz.U. C 281 z 26.9.1996.
  188. Skoczny T., Stan i tendencje rozwojowe prawa administracji regulacyjnej w Polsce [w:] H. Bauer, P.M. Huber, Z. Niewiadomski (red.), Ius Publicum Europeum, Wydaw. Prawo i Praktyka Gospodarcza, Warszawa 2003.
  189. Skoczny T., Wspólnotowe prawo regulacji in statu nascendi [w:] C. Mik (red.), Prawo gospodarcze Wspólnoty Europejskiej na progu XXI wieku, TNOiK "Dom Organizatora", Toruń 2002.
  190. Slot P.J., Skudder A., Common Features of Community Law Regulation in the Network-bound Sectors, „Common Market Law Review” 2001, t. 38.
  191. Stecki L., Holding, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa "Dom Organizatora", Toruń 1999.
  192. Stiglitz J.E., Economics of the Public Sector, New York-London 1988.
  193. Stober R., Handbuch des Wirtschaftsverwaltungs- und Umweltrechts, W. Kohlhammer, Stuttgart-Berlin-Koln 1989.
  194. Stober R., Wirtschaftsverwaltungsrecht, Kohlhammer, Stuttgart-Berlin-Koln 1991.
  195. Strzyczkowski K., Przedsiębiorstwo publiczne jako instytucja prawna [w:] I. Skrzydło-Niżnik (red.), Instytucje współczesnego prawa administracyjnego, Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001.
  196. Strzyczkowski K., Rola współczesnej administracji w gospodarce, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1992.
  197. Szablewski A., Instytucja koncesjonowania w sferze infrastrukturalnej, „Samorząd Terytorialny” 1991, nr 3, s. 10-15.
  198. Szewczyk M., Nadzór w materialnym prawie administracyjnym, Zachodnie Centrum Organizacji, Poznań 1996.
  199. Szpringer W., Kilka uwag o integracji europejskiej, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 1998, nr 3.
  200. Szpringer W., Ochrona konsumenta a ochrom konkurencji (wprowadzenie), „Podatki i Prawo Gospodarcze Unii Europejskiej” 1999, nr 1.
  201. Szubiakowski M., Rzeczy publiczne (Wybrane zagadnienia), „Kontrola Państwowa” 1997, nr 1.
  202. Szydło M., Administracyjno-prawna regulacja cen, „Monitor Prawniczy” 2002, nr 18, s. 836-843.
  203. Szydło M., Charakter i struktura prawna administracyjnych kar pieniężnych, „Studia Prawnicze” 2003, z. 4, s. 123-150.
  204. Szydło M., Prawo do dobrej administracji jako prawo podstawowe w unijnym porządku prawnym, „Studia Europejskie” 2004, nr 1, s. 87-107.
  205. Szydło M., Prowadzenie działalności gospodarczej w nowym prawie pocztowym na tle prawa wspólnotowego, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2004, nr 10, s. 12-21.
  206. Szydło M., Zezwolenie telekomunikacyjne, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2003, nr 2, s. 113-137.
  207. Turzyński M., Kalinowski J., Ustawa o rachunkowości. Komentarz porównawczy o rachunkowości. Komentarz, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2002.
  208. Ura E., Prawo telekomunikacyjne. Komentarz, Wydaw. Prawnicze, Warszawa 2001.
  209. Ustawa z dnia 12 czerwca 2003 r. Prawo pocztowe, Dz.U. 2003 Nr 130, poz. 1188.
  210. Ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne, Dz.U. 2004 Nr 171, poz. 1800.
  211. Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, Dz.U. 2004 Nr 173, poz. 1807.
  212. Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej, Dz.U. 1997 Nr 9, poz. 43.
  213. Ustawa z dnia 21 lipca 2000 r. Prawo telekomunikacyjne, Dz.U. 2000 Nr 73, poz. 852.
  214. Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym, Dz.U. 2003 Nr 86, poz. 789.
  215. Ustawa z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach, Dz.U. 2001 Nr 97, poz. 1050.
  216. Utton M., The Likely Impact of Deregulation on Industrial Structures and Competition in the Community, Final report by Economists Advisory Group Ltd, European Commission, Luxembourg 1987.
  217. Walaszek-Pyzioł A., Energia i prawo, LexisNexis, Warszawa 2002.
  218. Walaszek-Pyzioł A., Pyzioł W., Prawo energetyczne. Komentarz, Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 1999.
  219. Walaszek-Pyzioł A., Swoboda działalności gospodarczej, "Księgarnia Akademicka", Kraków 1994.
  220. Walaszek-Pyzioł A., Świadczenie usług przesyłowych w prawie Unii Europejskiej i w polskim prawie energetycznym, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2001, nr 7, s. 2-9.
  221. Walaszek-Pyzioł A., Świadczenie usług przesyłowych w zakresie energii elektrycznej w prawie Unii Europejskiej - implikacje dla Polski [w:] I. Skrzydło-Niżnik (red.), Instytucje współczesnego prawa administracyjnego, Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001.
  222. Walawski B., Pozwolenia i koncesje administracyjne w prawie polskim, Wilno 1939.
  223. Waligórski M., Administracyjna regulacja działalności gospodarczej. Problemy prawnej reglamentacji, "Ars boni et aequi", Poznań 1998.
  224. Waligórski M., Administracyjnoprawna reglamentacja działalności gospodarczej, Dr Maciej Roman Bombicki Polski Dom Wydawniczy "Ławica", Poznań 1994.
  225. Wasilewski A., Administracja wobec prawa własności nieruchomości gruntowych, nakładem Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1972.
  226. Wasilewski A., Przedsiębiorstwo użyteczności publicznej w świetle prawa polskiego, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 1982, nr 1-2, s. 11-15.
  227. Wierzbowski M., Postępowanie administracyjne w USA, „Organizacja-Metody-Technika” 1978, nr 3.
  228. Włodyka S., Prawo koncernowe, "Zakamycze", Kraków 2003.
  229. Wojciechowski E., Samorząd terytorialny w warunkach gospodarki rynkowej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.
  230. Wolff H., Bachof O., Stober R., Verwaltungsrecht. Band 1, Beck, Munchen 1999.
  231. Wolff H., Bachof O., Stober R., Verwaltungsrecht. Band 2, C.H. Beck, Munchen 2000.
  232. Woś T., Niezależne organy regulujące w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Zagadnienia prawne, UJ, Kraków 1980.
  233. Wronkowska S., Ziembiński Z., Zarys teorii prawa, Ars boni et aequi, Poznań 1997.
  234. Wyat D., Dashwood A., European Community Law, Sweet & Maxwell, London 1993.
  235. Zdyb M., Prawo działalności gospodarczej. Komentarz do ustawy z dnia 19 listopada 1999 r., Kraków 2000.
  236. Zdyb M., Publiczne prawo gospodarcze, Morpol, Lublin 1996.
  237. Zielińska-Głębocka A., Podstawowe założenia teorii konkurencji [w:] Z. Brodecki (red.), Konkurencja, Wydaw. Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2004.
  238. Zuleeg M., Die Europaische Gemeinschaft ais Rechtsgemeinschaft, „Neue Juristische Wochenschrift” 1994, nr 9.
  239. Żuławska Cz., [w:] G. Bieniek (red.), Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, t. 1,Wydaw. Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2003.