Nr 30 (2023)
Artykuły

Analiza profilu nieletnich sprawców czynów karalnych w województwie śląskim w latach 1999–2018 na podstawie danych statystycznych

Statistical analysis of the profiles of juvenile criminals in the Silesian voivodeship between 1999 and 2018

Aleksandra Klimek-Lakomy
Akademia WSB

Opublikowane 28.12.2023

Słowa kluczowe

  • nieletni,
  • przestępczość,
  • profil nieletniego,
  • czyny karalne,
  • województwo śląskie,
  • juvenile,
  • offense,
  • profile of a minor,
  • criminal acts,
  • Silesian Voivodeship
  • ...Więcej
    Less

Jak cytować

Analiza profilu nieletnich sprawców czynów karalnych w województwie śląskim w latach 1999–2018 na podstawie danych statystycznych: Statistical analysis of the profiles of juvenile criminals in the Silesian voivodeship between 1999 and 2018. (2023). Biuletyn Kryminologiczny, 30, 183–196. https://doi.org/10.37232/bk.2023k

Abstrakt

Celem opracowania jest przedstawienie profilu nieletniego sprawcy czynów karalnych w województwie śląskim w latach 1999–2018. W opracowaniu zostały ukazane badania własne przeprowadzone na terenie województwa śląskiego, na podstawie danych statystycznych uzyskanych z Komendy Wojewódzkiej Policji w Katowicach. Analiza dotyczy określenia profilu nieletniego, który najczęściej dopuszcza się łamania prawa. Ponadto w opracowaniu przedstawiono, jak na przestrzeni 20 lat ewoluowało łamanie prawa przez dziewczęta i chłopców.

The aim of the study is to present the profile of a juvenile delinquency of criminal acts in the Silesian Voivodeship in the years 1999–2018. The study presents own research conducted in the Silesian Voivodeship, based on data obtained from the Provincial Police Headquarters in Katowice. The analysis concerns determining the profile of minors who most often break the law. Moreover, the study presents how the violation of the law by girls and boys has evolved over the course of twenty years.

Bibliografia

  1. „Dopalacze kradną życie” – Spotkanie policjantów z uczniami ZSTIO nr 2, „Komenda Miejska Policji w Katowicach” 2015, https://katowice.policja.gov.pl/k14/informacje/wiadomosci/152397,quotDopalacze-kradna-zyciequot-Spotkanie-policjantow-z-uczniami-ZSTiO-nr-2.html [dostęp: 19.10.2023].
  2. Bernasiewicz M., Noszczyk-Bernasiewicz M., Family Life and Crime, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2017.
  3. Bernasiewicz M., Noszczyk-Bernasiewicz M., Przestępczość nieletnich w USA i w Polsce na podstawie wybranych statystyk kryminalnych, „Archiwum Kryminologii” 2020, 42(2), s. 207–238, http://doi.org/10.7420/AK2020B.
  4. Bernasiewicz M., Środowiskowe uwarunkowania przestępczości w brytyjskich badaniach kryminologicznych, „Forum Pedagogiczne” 2017, nr 1, s. 27–36.
  5. Bobowski Z., Wybrane metody statystyki opisowej i wnioskowania statystycznego, Wydawnictwo Wałbrzyskiej Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości, Wałbrzych 2004.
  6. Budrewicz I., Przestępczość nieletnich dziewcząt, [w:] S. Kawula, H. Machel (red.), Młodzież a współczesne dewiacje i patologie społeczne, Wydawnictwo Adam Marszałek, Gdańsk-Toruń 1994, 145–162.
  7. Comanor W.S., L. Phillips L., The impact of income and family structure on delinquency, „Journal of Applied Economics” 2002, 5(2), s. 209–232.
  8. Czekaj Ł., Przestępczość nieletnich w środowisku szkolnym, „Studia de Securitate” 2010, nr 1, s. 27–32.
  9. Dane GUS: Katowice jednym z najniebezpieczniejszym miast w Polsce, „InfoKatowice” 2019, https://www.infokatowice.pl/2019/08/07/dane-gus-katowice-jednym-z-najniebezpieczniejszych-miast-w-polsce/ [dostęp: 3.09.2023].
  10. Dzielnicowi z zabrzańskiej dwójki z wizytą u uczniów, „Policja Śląska” 2023, https://slaska.policja.gov.pl/kat/informacje/wiadomosci/369953,Dzielnicowi-z-zabrzanskiej-dwojki-z-wizyta-u-uczniow.html [dostęp: 20.10.2023].
  11. Informacja dotycząca stanu zagrożenia przestępczością nieletnich w Polsce w 2018 roku, „Policja”, https://www.policja.pl/download/1/317544/file.file [dostęp: 25.08.2020].
  12. Informacja dotycząca stanu zagrożenia przestępczością nieletnich w Polsce w 2019 roku, Biuro Prewencji KGP, Wydział Prewencji, https://www.infokatowice.pl/2019/08/07/dane-gus-katowice-jednym-z-najniebezpieczniejszych-miast-w-polsce/ [dostęp: 3.09.2023].
  13. Informacja o stanie bezpieczeństwa na terenie podległym Komendzie Miejskiej Policji w Katowicach w 2018 r., Komenda Miejska Policji w Katowicach, Katowice 2019, https://katowice.policja.gov.pl/download/49/542256/StanbezpieczenstwaKatowice2018.pdf [dostęp: 25.09.2023].
  14. Jeleń B., Zabójstwo w szkole w Wawrze. Zatrzymano kolejnych dwóch nieletnich, „DzieńDobryTVN” 2019, https://dziendobry.tvn.pl/newsy/zabojstwo-w-szkole-w-wawrze-zatrzymano-kolejnych-dwoch-nieletnich-da303927-ls5342612 [dostęp: 15.10.2023].
  15. Kamińska K., Góralczyk K., Czeczot P., Zjawisko przestępczości kobiet w ujęciu kryminologicznym i w świetle wyników badań empirycznych, [w:] Ł.B. Pilarz (red.), Prawo publiczne i prawo karne w XXI w. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Naukowe Tygiel, Lublin 2019, s. 73–86.
  16. kde, 15-latek oskarżony o wyjątkowo brutalne zabójstwo. Ukradł wódkę i papierosy, „TVN24” 2013, https://tvn24.pl/polska/15-latek-oskarzony-o-wyjatkowo-brutalne-zabojstwo-ukradl-wodke-i-papierosy-ra325327-3432888 [dostęp: 9.10.2023].
  17. Klimek-Lakomy A., Przestępczość nieletnich jako zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego na przykładzie województwa śląskiego po reformie administracji terenowej w 1999 r. (niepublikowana rozprawa doktorska 2021, obrona 5 lipca 2022 r.), Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Wydział Nauk o Bezpieczeństwie w Krakowie.
  18. Kozłowska-Kalisz P., Seledec P., Rozmiary i struktura przestępczości nieletnich w Polsce w latach 90. XX wieku, „Studia Iuridica Lublinenesia” 2004, nr 3, s. 87–100 .
  19. Łajtar M., Alkohol a przestępczość nieletnich, „Terapia Uzależnienia i Współuzależnienia” 2000, nr 3, http://www.psychologia.edu.pl/czytelnia/63-terapia-uzalenienia-i-wspouzalenienia/319-alkohol-a-przestepczosc-nieletnich.html [dostęp: 14.08.2020].
  20. Makaruk K., Włodarczyk J., Skoneczna P., Problematyczne używanie Internetu przez młodzież. Raport z badań. Dajemy dzieciom siłę, Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, Warszawa 2019, https://www.gov.pl/attachment/c04aeabe-84e8-4fee-b893-8189e096e2bc [dostęp: 26.10.2023].
  21. Nieletni – prawomocne orzeczenia w latach 2000–2020, „Ministerstwo Sprawiedliwości”, https://isws.ms.gov.pl/pl/baza-statystyczna/opracowania-wieloletnie/ [dostęp: 31.01.2024].
  22. OSVITA.IN, Przestępczość nieletnich: przyczyny, obowiązki, zapobieganie, „osvita.in” 2021, https://przestępczość-nieletnich-przyczyny-obowiązki-zapobieganie/ [dostęp: 27.09.2023].
  23. Przestępczość nieletnich 1990–2013, „Policja”, http://statystyka.policja.pl/st/wybrane-statystyki/przestepczosc-nieletni/50256,Przestepczosc-nieletnich-1990-2013.html [dostęp: 1.10.2023].
  24. Statystyka sądowa. Sprawy nieletnich. Prawomocne orzeczenia w latach 2010–2016, Warszawa 2017, s. 12–13, https://isws.ms.gov.pl/pl/baza-statystyczna/publikacje/download,2779,14.html [dostęp: 26.10.2023].
  25. Tsirigotis K., Lewik-Tsirigotis E., Baster B., Przestępczość nieletnich – główne teorie wyjaśniające zjawisko, „Pedagogika Rodziny” 2012, nr 2–3, s. 83–98.
  26. Uwaga! TVN: 14-latek zabił macochę i ranił brata. Inspirował się zabójcami, „kurier lubelski” 2020, https://kurierlubelski.pl/uwaga-tvn-14latek-zabil-macoche-i-ranil-brata-inspirowal-sie-zabojcami/ar/c1-14763940 [dostęp: 25.09.2023].
  27. Veillard-Cybulsky M.H., Nieletni przestępcy w świecie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1968.
  28. Włodarczyk-Madejska J., Sylwetki nieletnich sprawców, wobec których sąd orzekł umieszczenie w młodzieżowym ośrodku wychowawczym lub zakładzie poprawczym, „Archiwum Kryminologii” 2017, t. 39, s. 308–311, http://doi.org/10.7420/AK2017J.
  29. Woźniakowska-Fajst D., Nieletnie, niebezpieczne, niegrzeczne, niegroźne?, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2010.
  30. Zarządzenie nr 17 KGP z 22 listopada 2000 r. w sprawie rejestracji statystycznej przestępczości oraz zamachów samobójczych i wypadków utonięć, Dz.Urz.KGP.2001.1.1.
  31. Zarządzenie nr 5 KGP z 31 stycznia 2013 r. uchylające zarządzenie w sprawie zbierania, gromadzenia, przetwarzania i opracowywania danych statystycznych o przestępczości oraz zamachach samobójczych i wypadkach tonięcia, Dz.Urz. KGP 2013.16.
  32. Zimny K., Przestępczość nieletnich w świecie rzeczywistym i cyberprzestrzeni, [w:] A. Andrzejewska, J. Bednarek, S. Ćmiel (red.), Człowiek w świecie rzeczywistym i wirtualnym. Wybrane patologie społeczno-wychowawcze w cyberprzestrzeni, Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej, Józefów 2013, s. 133–153.
  33. Żabczyńska E., Strzembosz A., Szymanowski T., Dalsze losy nieletnich i młodocianych sprawców przestępstw, „Archiwum Kryminologii” 1974, nr 6, s. 127–187, https://doi.org/10.7420/AK1974F1.