Niesłuszne skazania w Polsce. Badania ankietowe wśród polskich adwokatów

Abstrakt

Niesłuszne skazania, jako jeden z typów pomyłek sądowych, ukazują patologie wymiaru sprawiedliwości na wielu etapach – od postępowania przygotowawczego, przez postępowanie sądowe, do wyrokowania. Mimo że jest to zjawisko wysoce niepożądane, wpływające negatywnie na rzeczywistość społeczną na wielu płaszczyznach, pozostaje ciągle niedostatecznie zbadane i zrozumiane. Problem niesłusznych skazań został zidentyfikowany w wielu jurysdykcjach świata, jednak liczne zagraniczne publikacje, koncentrujące się na różnych aspektach tej materii, choć niewątpliwie pomocne, nie wypełnią luki w polskiej nauce prawa zajmującej się tą tematyką. Niniejszy artykuł powstał na podstawie ankiet przeprowadzonych wśród polskich adwokatów karnistów. Celem badania było poznanie doświadczeń i opinii tej grupy profesjonalnych uczestników postępowania karnego na temat zjawiska niesłusznych skazań w Polsce – ich przyczyn, częstotliwości występowania, typów przestępstw, w których zdarzają się najczęściej, oraz sylwetek osób niesłusznie skazanych. Uzyskane wyniki, choć z pewnością niewyczerpujące przedmiotowej tematyki, rzucają jednak pewne światło na problem niesłusznych skazań i stopień świadomości polskich adwokatów w tym zakresie.

[Wrongful convictions, being one type of miscarriage of justice, show the pathologies of the judicial system at various stages, from preparatory proceedings through court proceedings to, eventually, rulings. Despite it being a highly adverse phenomenon which influences social reality in a negative manner on numerous levels, it still remains insufficiently researched and understood. The problem of wrongful convictions has been identified in many systems around the globe, however, copious western publications concentrating on various facets of the matter at hand, though undoubtedly helpful, have not managed to fill the gap in Polish legal studies dealing with the subject. This article was written basing on questionnaires completed by Polish criminal defense attorneys. The aim of this study was to aggregate the experiences and opinions of this group of professionals about the issue of wrongful convictions in Poland. Namely, its causes, frequency of occurrence, types of crimes it pertains to and the profiles of those who were wrongfully convicted. The obtained results, although certainly not fully comprehensive, do in fact shed significant light on the problem of wrongful convictions and the awareness of Polish lawyers in this regard.]