Prześlij tekst
Nr 30 (2023)
Artykuły

Idee, definicje i praktyka sprawiedliwości naprawczej

Evolution of the idea, definition and practice of restorative justice

PDF
  • Łukasz Kuliński
Łukasz Kuliński
Uniwersytet Warszawski, Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji

Opublikowane 14.12.2023

Słowa kluczowe

  • sprawiedliwość naprawcza,
  • mediacja,
  • konferencje sprawiedliwości naprawczej,
  • alternatywne reakcje na przestępczość,
  • restorative justice,
  • mediation,
  • restorative justice conferences,
  • alternative responses to crime
    • ...Więcej
    Less

Prawa autorskie (c) 2023 Łukasz Kuliński

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Jak cytować

Idee, definicje i praktyka sprawiedliwości naprawczej: Evolution of the idea, definition and practice of restorative justice. (2023). Biuletyn Kryminologiczny, 30, 73–93. https://doi.org/10.37232/bk.2023e
Crossref
Scopus
Google Scholar
Europe PMC

Abstrakt

Artykuł ma na celu omówienie idei, założeń oraz modeli i form sprawiedliwości naprawczej, wraz z próbą ich systematyzacji oraz poszukiwaniem wspólnych cech dla całego ruchu sprawiedliwości naprawczej, obejmującego wiele sfer życia społecznego. W tym celu wyjaśniony został wyjątkowy sposób traktowania przestępczości i innych zachowań dewiacyjnych w tym podejściu. Następnie skonfrontowane zostały poglądy na temat idei, zasad i celów sprawiedliwości naprawczej. Na tej podstawie wskazuje, że mediacja nie powinna być utożsamiana ze sprawiedliwością naprawczą, ponieważ nie zaspokaja potrzeb wszystkich aktorów – osób pokrzywdzonych, sprawcy oraz wspólnoty. W drugiej części artykułu zostały opisane i usystematyzowane różne formy sprawiedliwości naprawczej.

The article aims to discuss the ideas, assumptions, models and forms of restorative justice. Along with an attempt to systematize them and look for common features across the restorative justice movement, which covers many spheres of social life. To this end, the unique way in which crime and other deviant behavior are treated in this approach is explained. Next, views on the ideas, principles and goals of restorative justice are confronted. On this basis, it argues that mediation should not be equated with restorative justice, since it does not meet the needs of all actors – the victim, the offender and the community. In the second part of the article, the various forms of restorative justice were described and systematized.

PDF

Bibliografia

  1. Ahmed E., Harris N., Braithwaite J., Braithwaite V., Shame Management Through Reintegration, Cambridge University Press, Cambridge 2001.
  2. Bauman Z., Płynna nowoczesność, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2006.
  3. Bazemore G., Walgrave L., Restorative juvenile justice: In search of fundamentals and an outline for systemic reform, [w:] G. Bazemore, L. Walgrave (red.), Restorative Juvenile Justice: Repairing the Harm of Youth Crime, Criminal Justice Press, Monsey, New York 1999.
  4. Boyes-Watson C., Looking at the past of restorative justice: Normative reflections on its future, [w:] T. Gavrielides (red.), Routledge International Handbook of Restorative Justice, Routledge, New York 2018.
  5. Braithwaite J., Crime, Shame, and Reintegration, Cambridge University Press, Cambridge 1989.
  6. Braithwaite J., Restorative justice: Assessing optimistic and pessimistic accounts, „Crime and Justice” 1999, t. 25, s. 1–127.
  7. Centrum Sprawiedliwości Naprawczej, http://csn.org.pl/ [dostęp: 5.08.2023].
  8. Chapman T., Laxminarayan M., Vanspauwen K., Manual on Restorative Justice Balues and Standards for Practice, Europen Forum for Restorative Justice, Leuven 2021.
  9. Chapman T., Törzs E. (red.), Connecting People to Restore Relationships. Practice Guide on Values and Standards for Restorative Justice Practices, European Forum for Restorative Justice, Leuven 2018.
  10. Christie N., Conflicts as property, „British Journal of Criminology” 1977, 17(1), s. 1–15.
  11. Christie N., Dogodna ilość przestępstw, Polskie Stowarzyszenie Edukacji Prawnej, Warszawa 2004.
  12. Consedine J., Conducting a resotrative justice conference. Bringing accountability, healing and responsibilty to criminal justice processes, [w:] M. Fajst, M. Płatek (red.), W kręgu kryminologii romantycznej, Liber, Warszawa 2004.
  13. Consedine J., Sprawiedliwość naprawcza. Przywrócenie ładu społecznego, Polskie Stowarzyszenie Edukacji Prawnej, Warszawa 2004.
  14. Daly K., Restorative justice – the real story, „Punishment and Society” 2002, 4(1). s. 55–79.
  15. Dandurand Y., Handbook on Restorative Justice Programmes, United Nations Office on Drugs and Crime, Vienna 2020.
  16. Derby J., Restorative justice. Principles and practice, „Prison Fellowship International” 2021, s. 1–72.
  17. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE z 25 października 2012 r. ustanawiająca normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw oraz zastępująca decyzję ramową Rady 2001/220/WSiSW, Dz.U. UE. L. 2012 r. nr 315, s. 57.
  18. Edwards D., Parkinson K., Fisher T., Owen J., Looked after children as decision makers: Family group conferences in practice, „Child Care in Practice” 2020, 26(3), s. 318–330.
  19. Fattah E.A., The dawning of a new era in social reaction to crime: Promise, potential and limitations of restorative justice, „Archiwum Kryminologii” 2012, nr 34, s. 7–42, https://doi.org/10.7420/AK2012A 6.
  20. Gmurzyńska E., Etapy mediacji, [w:] E. Gmurzyńska, R. Morek (red.), Mediacje. Teoria i praktyka, Wolters Kluwer, Warszawa 2014.
  21. Hass-Wisecup A.Y., Saxon C.E., Restorative Justice. Integrating Theory, Research, and Practice, Carolina Academic Press, Durham 2018.
  22. Hedeen T., The evolution and evaluation of community mediation: Limited research suggests unlimited progress, „Conflict Resolution Quarterly” 2004, 22(1–2), s. 101–133.
  23. Klaus W., Kryminologia krytyczna, [w:] E. Drzazga, M. Grzyb (red.), Nowe kierunki w kryminologii, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2018, s. 89–110.
  24. Kojder A., Godność i siła prawa. Szkice socjologiczno-prawne, Oficyna Naukowa, Warszawa 2001.
  25. Krajewski K., Teorie kryminologiczne a prawo karne, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 1994.
  26. Królikowski M., Sprawiedliwość retrybutywna wobec sprawiedliwości naprawczej, „Ius et lex” 2006, nr 4, s. 107–130.
  27. Lachowski T., Perspektywa praw ofiar w prawie międzynarodowym. Sprawiedliwość okresu przejściowego (transitional justice), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2018.
  28. Lalayants M. DePanfilis D., Merkel-Holguin L., Baldwin M., Schmidt M., Treinen J., Zuñiga D., Mackereth C., Anderson T., Building evidence for family group decision-making in child welfare: Operationalizing the intervention, „Journal of Public Child Welfare” 2022, 16(3), s. 376–401.
  29. Levad A., Restorative Justice: Theories and Practices of Moral Imagination, LFB Scholarly Pub, El Paso 2012.
  30. Lewicka A., Grudziewska E., Mediacja sądowa. Alternatywna metoda resocjalizacyjna?, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010.
  31. Marshall T.F., Restorative Justice: An Overview, Home Office Research Development and Statistics Directorate, London 1999.
  32. Matczak A., Czym jest miasto sprawiedliwości naprawczej? What is a restorative city?, „Archiwum Kryminologii” 2021, 43(2), s. 399–427, https://doi.org/10.7420/AK2021.19.
  33. McCold P., Restorative justice: The role of the community, [w:] B. Galaway, J. Hudson (red.), From Restorative Justice: International Perspectives, Criminal Justice Press, Monsey 1996, s. 85–101
  34. McCold P., Restorative Justice: The State of the Field 1999, Building Strong Partnerships For Restorative Practices Conference, Burlington, Vermont 1990.
  35. McCold P., The recent history of restorative justice: mediation, circles and conferencing, [w:] D. Sullivan, L. Tifft (red.), Handbook of Restorative Justice, Routledge, Abigdon 2008, s. 23–51.
  36. McCold P., Toward a holistic vision of restorative juvenile justice: A reply to the maximalist model, „Contemporary Justice Review” 2000, t. 3, nr 4.
  37. Merton R.K., Teoria socjologiczna i struktura społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
  38. Moore D., Evaluating family group conferences, [w:] D. Biles, S. McKillop (red.), Criminal Justice Planning and Coordination. Conference Proceedings Series No. 24, Australian Institute of Criminology, Canberra 1994.
  39. Newburn T., Criminology, Routledge, London 2017.
  40. Ostaszewski P., Kryminologia publiczna, [w:] E. Drzazga, M. Grzyb (red.), Nowe kierunki w kryminologii, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2008, s. 179–188.
  41. Pelikan C., Trenczek T., Victim offender mediation and restorative justice. The Europen landscape, [w:] D. Sullivan, L. Tifft (red.), Handbook of Restorative Justice, Routledge, New York 2008, s. 63–90.
  42. Pranis K., Conferencing and the community, [w:] G. Burford, Family Group Conferencing, New Directions in Community-Centered Child and Family Practice, Routledge, London 2000.
  43. Raye B.R., Roberts W., Restorative processes, [w:] G. Johnstone, D.W. Van Ness (red.), Handbook of Resorative Justice, Willan Publishing, Cullompton, Portland 2007.
  44. Rekomendacja nr CM/Rec(2018)8 Komitetu Ministrów [Rady Europy] dla państw członkowskich dotycząca sprawiedliwości naprawczej w sprawach karnych. Tłumaczenie Anny Matczak przy udziale członków polskiej reprezentacji projektu Restorative Justice – Srategies for Chanege.
  45. Ross R., Duelling paradigmas? Western criminal justice versus aboriginal community healing, [w:] R. Gosse, J. Henderson, R. Carter (red.), Continuing Poundmaker and Riel’s Quest, Purich Publishing, Saskatoon 1994.
  46. Stępniak P., Więzienie ten dom (mało) dobry. Oblicza i problemy współczesności, Difin, Warszawa 2021.
  47. Stuart B., Parnis K., Peacemaking circles. Reflections on principal features and primary outcomes, [w:] D. Sullivan, L. Tifft (red.), Handbook of Restorative Justice, Routledge, New York 2008.
  48. Sullivan D., Tifft L., Introduction: The healing dimension of restorative justice. A one-wordl body, [w:] D. Sullivan, L. Tifft (red.), Handbook of Restorative Justice, Routledge, London – New York 2008.
  49. Suzuki M., Wood W.R., Restorative justice conferencing as a ‘holistic’ process: Convenor perspectives, „Current Issues in Criminal Justice” 2017, 28(3), s. 277–292.
  50. Szczepaniak P., Sprawiedliwość naprawcza w resocjalizacji więźniów, Uniwersytet Warszawski. Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji, Warszawa 2016.
  51. Umbreit M.S., Family Group Conferencing: Implications for Crime Victims, Center for Restorative Justice and Peacemaking, Washington 2000.
  52. United Nations Basic Principles on the Use of Restorative Justice Programmes in Criminal Matters, ECOSOC Resolution 2002/12 of 24 July 2002.
  53. Utrat-Milecki J., Kara. Teoria i kultura penalna. Perspektywa integralnokulturowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2010.
  54. Van Ness D.W., Strong K.H., Restoring Justice: An Introduction to Restorative Justice, Anderson Publishing, Waltham 2015.
  55. Wachtel T., Defining Restorative, International Institute for Restorative Practices 2016, https://www.iirp.edu/images/pdf/Defining-Restorative_Nov-2016.pdf [dostęp: 2.02.2024].
  56. Wachtel T., Governance and the use of authority: Encompassing diverse definitions of ‘restorative’, „European Forum for Restorative Justice” 2016, t. 17, s. 1–12, www.euforumrj.org/sites/default/files/2019-11/merged_printed-newsletter-17-2016.pdf [dostęp: 30.01.2024].
  57. Waszkiewicz P., Zasady mediacji, [w:] E. Gmurzyńska, R. Morek (red.), Mediacje. Teoria i praktyka, Wolters Kluwer, Warszawa 2014.
  58. Zalewski W., Sprawiedliwość naprawcza – formą demokracji deliberatywnej?, „Białostockie Studia Prawnicze” 2016, t. 21, s. 25–35.
  59. Zehr H., Changing Lenses: A New Focus for Crime and Justice, Herald Press, Scottdale 1990.
  60. Zehr H., Gohar A., The Little Book of Restorative Justice, Good Books, Pennsylvania 2002.
  61. Zehr H., Mika H., Fundamental concepts of restorative justice, „Contemporary Justice Review” 1998, t. 1, s. 73–81.

Podobne artykuły

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.