Teoretyczne wyjaśnienia przestępczości w okresie transformacji

Abstrakt

W roku 1959 Czesław Miłosz opublikował wspomnienia pod tytułem ,,Rodzinna Europa”. Gdy książka ta miała ukazać się we Francji, francuski wydawca zaproponował, by zmienić nieco tytuł na ,,L'autre Europe”, ,,Inna Europa”. Wydarzenie to najlepiej unaocznia
niepewność, a być może i podejrzliwość, z jaką Europa Zachodnia postrzegała Europę Środkową i Wschodnią: jak gdyby ta Europa nie zasługiwała na atrybut ,,rodzinnej”', lecz pozostawała nadal drugorzędna i odmienna.

Od tego czasu minęło kilka dekad i w Europie – a także na świecie – doszło do tektonicznych zmian. Mimo to wydaje się, jakby wciąż obie Europy – Środkowa i Wschodnia – nie były Europą w prawdziwym znaczeniu tego słowa. Stosunek świata zachodniego do tej części kontynentu europejskiego jeszcze ciągle określa mieszanina niepewności, swego rodzaju egzotyczności oraz ignorancji, a daje się to odczuć nawet w stosunkowo odległej dziedzinie, jaką jest przestępczość.

Dlatego badacze z siedmiu krajów tej części Europy, spróbowaliśmy pokazać, jak się u nas postrzega problemy przestępczości i jej rozwoju w ostatnich dwóch dziesięcioleciach; jakie są jej osobliwości i charakterystyczne cechy i jak należy je tłumaczyć. Niniejszy
przyczynek poświęcony jest próbie wyjaśnienia przestępczości w rozumieniu z jednej strony autorów zachodnich, a z drugiej badaczy z Europy Środkowo-Wschodniej.