Nr 25 (2018)
Artykuły

The practice of applying the provision of Article 297 of the Polish Penal Code

Katarzyna Gutbier
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny

Opublikowane 24.06.2021

Słowa kluczowe

  • case law,
  • credit fraud,
  • Polish Penal Code,
  • judgements,
  • oszustwo kredytowe,
  • polski kodeks karny,
  • wyroki,
  • orzecznictwo

Jak cytować

Gutbier, . K. . (2021). The practice of applying the provision of Article 297 of the Polish Penal Code. Biuletyn Kryminologiczny, (25), 197–222. https://doi.org/10.5281/zenodo.5024957

Abstrakt

The aim of the publication is to present the results of research on the issue of the application of the provision of Article 297 of Polish Penal Code in practice and an attempt to evaluate them and an attempt to formulate conclusions. The features characterizing the offense under Article 297 § 1 of Polish Penal Code, which reads as follows: who, in order to obtain for himself or someone else, from a bank or organizational unit conducting similar economic activity under the Act or from an authority or institution with public funds - credit, monetary loan, surety, guarantee, letter of credit, subsidy, subsidy, confirmation by the bank of a liability arising from a surety or a guarantee or similar cash payment for  a  specific  business  purpose,  payment  instrument  or  public  contract,  submit  counterfeit, converted, attesting untruth or unreliable document or unreliable written statement regarding circumstances  of  significant  importance  in  order  to  obtain  the  mentioned  financial  support, payment instrument or order, it is punishable by imprisonment up from 3 months to 5 years. Discussed are also the indications of committing an act consisting in abandoning the notification in Article 297 § 2 of Polish Penal Code, worded as follows: who, in breach of a binding obligation, does not notify the relevant entity of the situation that may affect the cessation or limitation of the financial support referred to in § 1 or the public order or the possibility of further use of the electronic payment instrument. Next,  the  methodology  of  the  research  was  described  in  detail.  The  research  was  of  an  files nature  and  concerned  final  judgments  issued  by  courts  of  second  instance.  The  time  period of  researches was from 2012 to 2016. A purposeful selection was also made due to the legal qualification of the deed on the basis of which the conviction was handed down in the first instance, i.e. the offenses under Article 297 of Polish Penal Code. Then the results of the research were presented and an attempt was made to comment on the results obtained. The conclusions from the research indicated, among others, the cases of lack of correct understanding of the provision, confusion of concepts, unnecessary automatic cumulative classification of the deed, narrowing the use of the instruments mentioned in the provision to credits, loans and subsidies, and many more cases.

 

Celem publikacji jest przedstawienie wyników badań dotyczących problematyki zastosowania przepisu art. 297 k.k. w praktyce oraz podjęcie próby ich oceny i sformułowania wniosków. Opisano znamiona charakteryzujące przestępstwo z art. 297 § 1 k.k., który brzmi następująco: kto, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy albo od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi – kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia fnansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Omówiono także znamiona popełnienia czynu polegającego na zaniechaniu powiadomienia z art. 297 § 2 k.k., o następującym brzmieniu: kto wbrew ciążącemu obowiązkowi, nie powiadamia właściwego podmiotu o powstaniu sytuacji mogącej mieć wpływ na wstrzymanie albo ograniczenie wysokości udzielonego wsparcia fnansowego, określonego w § 1, lub zamówienia publicznego albo na możliwość dalszego korzystania z instrumentu płatniczego. Następnie została dokładnie opisana metodologia przeprowadzonych badań. Badania miały charakter aktowy i dotyczyły prawomocnych orzeczeń wydanych przez sądy drugiej instancji. Cezurą czasową objęto okres od 2012 do 2016. Dokonano także wyboru celowego ze względu na kwalifkacje prawną czynu na podstawie, którego dokonano skazania w pierwszej instancji, tj. przestępstwa z art. 297 k.k. Następnie przedstawiono wyniki badań oraz podjęto próbę skomentowania otrzymanych rezultatów. Wnioski z badań wskazały, między innymi, na przypadki występowania braku prawidłowego zrozumienia przepisu, mylenie pojęć, niepotrzebnej automatycznej kumulatywnej kwalifkacji czynu, zawężenie stosowania instrumentów wymienionych w przepisie do kredytu, pożyczki oraz dotacji oraz a wiele innych.

Bibliografia

  1. Bojarski T. (red.), Michalska-Warias A., Piórkowska-Fliger J., Szwarczyk M., Kodeks karny. Komentarz, wyd. VI, LexisNexis , Warszawa 2013, LEX/el 2016.
  2. Gałązka M., Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu [w:] A. Grześkowiak, K. Wiak (red.), Kodeks Karny. Komentarz, Wydanie 2, C.H. Beck, Warszawa 2014.
  3. Gałązka M., Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu [w:] A. Grześkowiak (red.), K. Wiak (red.), Kodeks Karny. Komentarz, Wydanie 3, C.H. Beck, Warszawa 2015.
  4. Giezek J. (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, Wydanie I, Wolters Kluwer, Warszawa 2014, LEX/el 2016.
  5. Górniok O. (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. II, LexisNexis, Warszawa 2006, LEX/el 2016.
  6. Mozgawa M. (red.), Budyn-Kulik M., Kozłowska-Kalisz P., Kulik M., Kodeks karny. Komentarz, wyd. VI, Wolters Kluwer, Warszawa 2014, LEX/el 2016.
  7. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2011 r., sygn. akt I KZP 3/11, http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/Orzeczenia1/I%20KZP%203-11.pdf [dostęp: 15.01.2018].
  8. Potulski J., Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu [w:] R. Stefański (red.), Kodeks karny. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2015.
  9. Ustawa z dnia 12 lipca 2013 r. o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2013 poz. 1036.
  10. Ustawa z dnia 18 marca 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz ustawy - Kodeks wykroczeń, Dz. U. z 2004 Nr 69 poz. 626.
  11. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz. U. 2018 poz. 1025 – t.j. ze zm.
  12. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe, Dz.U. 2018 poz. 2187 - t.j.
  13. Ustawa z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, Dz.U. 2007 nr 35 poz. 217.
  14. Ustawa z dnia 5 lutego 2015 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, Dz.U. 2015 poz. 308 ze zm.
  15. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 11 grudnia 2012 roku, sygn. akt II AKa 332/12, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/151000000001006_II_AKa_000332_2012_Uz_2012-12-11_001 [dostęp: 15.01.2018].
  16. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 4 października 2012 r., sygn. akt II AKa 64/12, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/155500000001006_II_AKa_000064_2012_Uz_2012-10-04_001 [dostęp: 15.01.2018].
  17. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 9 września 2016 roku, sygn. akt II Aka 225/16, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/154500000001006_II_AKa_000225_2016_Uz_2016-09-09_003 [dostęp: 15.01.2018].
  18. Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 1 sierpnia 2014 roku, sygn. akt II AKa 192/14, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/155000000001006_II_AKa_000192_2014_Uz_2014-08-01_001 [dostęp: 15.01.2018].
  19. Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 11 maja 2016 roku, sygn. akt II AKa 98/16, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/155000000001006_II_AKa_000098_2016_Uz_2016-05-11_001 [dostęp: 15.01.2018].
  20. Wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 2 października 2015 roku, sygn. akt VI Ka 471/15, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/151515000003006_VI_Ka_000471_2015_Uz_2015-10-02_001 [dostęp: 15.01.2018].
  21. Wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 6 czerwca 2014 r., sygn. akt VI Ka 189/14, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/151515000003006_VI_Ka_000189_2014_Uz_2014-06-06_001 [dostęp: 15.01.2018].
  22. Wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 6 czerwca 2014 r., sygn. akt VI Ka 229/14, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/151515000003006_VI_Ka_000229_2014_Uz_2014-06-06_001 [dostęp: 15.01.2018].
  23. Wyrok Sądu Okręgowego w Koszalinie z dnia 9 września 2013 r., sygn. akt V Ka 395/13, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/155510000002506_V_Ka_000395_2013_Uz_2013-09-09_001 [dostęp: 15.01.2018].
  24. Wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 20 lutego 2014 roku, sygn. akt IX Ka 658/13, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/151025000004506_IX_Ka_000658_2013_Uz_2014-02-20_001 [dostęp: 15.01.2018].
  25. Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 11 października 2016 roku, sygn. akt VI Ka 492/16, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/154510000003006_VI_Ka_000492_2016_Uz_2016-10-27_001 [dostęp: 15.01.2018].
  26. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 23 czerwca 2016 roku, sygn. akt II AKa 87/16, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/150500000001006_II_AKa_000087_2016_Uz_2016-06-23_001 [dostęp: 15.01.2018].
  27. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 30 października 2014 r., sygn. akt II AKa 214/14, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/150500000001006_II_AKa_000214_2014_Uz_2014-10-30_001 [dostęp: 15.01.2018].
  28. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 21 stycznia 2015 r., sygn. akt II AKa 446/14, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/151000000001006_II_AKa_000446_2014_Uz_2015-01-21_002 [dostęp: 15.01.2018].
  29. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 26 listopada 2013 r., sygn. akt II AKa 289/13, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/151000000001006_II_AKa_000289_2013_Uz_2013-11-26_002 [dostęp: 15.01.2018].
  30. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 5 maja 2014 r., sygn. akt II AKa 254/13, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/151000000001006_II_AKa_000254_2013_Uz_2014-05-05_003 [dostęp: 15.01.2018].
  31. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 6 października 2015 r., sygn. akt II AKa 212/15, http://orzeczenia.ms.gov.pl/details/$N/151000000001006_II_AKa_000212_2015_Uz_2015-10-06_003 [dostęp: 15.01.2018].
  32. Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 23 maja 2013 r., sygn. akt II AKa 63/13, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/155000000001006_II_AKa_000063_2013_Uz_2013-05-23_001 [dostęp: 15.01.2018].
  33. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 09 lutego 2006 roku, sygn. akt III KK 164/05, „Prokuratura i Prawo” 2006, nr 9.
  34. Wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 18 lutego 2014 roku, sygn. akt VI Ka 1189/13, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/151515000003006_VI_Ka_001189_2013_Uz_2014-02-18_001 [dostęp: 15.01.2018].
  35. Wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 28 marca 2014 r., sygn. akt VI Ka 1171/13, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/151515000003006_VI_Ka_001171_2013_Uz_2014-03-28_001 [dostęp: 15.01.2018].
  36. Wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 6 czerwca 2014 roku, sygn. akt VI Ka 189/14, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/151515000003006_VI_Ka_000189_2014_Uz_2014-06-06_001 [dostęp: 15.01.2018].
  37. Wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 6 czerwca 2014 roku, sygn. akt VI Ka 229/14, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/151515000003006_VI_Ka_000229_2014_Uz_2014-06-06_001 [dostęp: 15.01.2018].
  38. Wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 8 lipca 2014 r., sygn. akt VI Ka 294/14, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/151515000003006_VI_Ka_000294_2014_Uz_2014-07-08_001 [dostęp: 15.01.2018].
  39. Wyrok Sądu Okręgowego w Koszalinie z dnia 13 grudnia 2013 roku, sygn. akt V Ka 753/13, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/155510000002506_V_Ka_000753_2013_Uz_2013-12-13_001 [dostęp: 15.01.2018].
  40. Wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 14 sierpnia 2014 r., sygn. akt IX Ka 282/14, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/151025000004506_IX_Ka_000282_2014_Uz_2014-08-14_001 [dostęp: 15.01.2018].
  41. Wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 21 listopada 2013 roku, sygn. akt IX Ka 527/13, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/151025000004506_IX_Ka_000527_2013_Uz_2013-11-21_001 [dostęp: 15.01.2018].
  42. Wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 29 października 2013 roku, sygn. akt IX Ka 465/13,nhttp://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/151025000004506_IX_Ka_000465_2013_Uz_2013-10-29_001 [dostęp: 15.01.2018].
  43. Wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 8 października 2015 r., sygn. akt IX Ka 378/15, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/151025000004506_IX_Ka_000378_2015_Uz_2015-10-08_001 [dostęp: 15.01.2018].
  44. Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 16 grudnia 2013 r., sygn. akt X Ka 1069/13, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/154505000003006_X_Ka_001069_2013_Uz_2014-01-09_001 [dostęp: 15.01.2018].
  45. Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 20 września 2013 r., sygn. akt X Ka 789/13, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/154505000003006_X_Ka_000789_2013_Uz_2013-10-03_002 [dostęp: 15.01.2018].
  46. Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 9 września 2014 roku, sygn. akt X Ka 626/14, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/154505000003006_X_Ka_000626_2014_Uz_2014-09-11_002 [dostęp: 15.01.2018].
  47. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2008 roku, sygn. akt III KK 473/07, „Prokuratura i Prawo” 2008, nr 10.
  48. Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 19 grudnia 2013 r., sygn. akt VI Ka 548/13, http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/154510000003006_VI_Ka_000548_2013_Uz_2013-12-19_002 [dostęp: 15.01.2018].
  49. Zawłocki R., Oszustwa gospodarcze. Analiza przepisów art. 297 i 298 k.k., „Monitor Prawniczy” 2006, nr 3, Legalis el/2015.
  50. Zoll A. (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz do art. 117-363. Tom II i III, Zakamycze 1999, LEX/el 2016.