Make a Submission
No. 1-2 (143-144) (2000)
Artykuły

Teoretycznoprawne aspekty jednoosobowej spółki. Cz. 2

[Theoretical and legal aspects of single one-partner company, part 2]

  • Barbara Bajor

Published 2000-06-30

Keywords

  • sole shareholder company,
  • theory of law,
  • corporate law,
  • law of the European Union
Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

How to Cite

Teoretycznoprawne aspekty jednoosobowej spółki. Cz. 2: [Theoretical and legal aspects of single one-partner company, part 2]. (2000). Studia Prawnicze The Legal Studies, 1-2 (143-144), 163-208. https://doi.org/10.37232/sp.2000.1-2.5

Abstract

The legalisation of the one-partner company has led, above all, to undermining of the traditional conception of the notion of a company, regarding it as a special type of contract. According to this concept, a company established as a legal form of cooperation between two or more persons who, through a legal bond between them and in the absence of divergent interests, jointly pursue an objective, constitutes a contractual association of persons. The cooperation of partners in this civil law relationship is based on the partnership agreement concluded between them. The model for all current legal forms of companies was the Roman societas, based on a mutual relationship between two or more persons who undertook together to pursue common goals. The participants in such a community were bound together by a legal bond based on solidarity, fraternity and trust. It was primarily a personal bond, although not without the characteristics of a property bond. Modern legal forms of companies are developed and refined forms of the Roman societas, although they have already diverged significantly from their prototype (this is especially true of capital companies, which have lost their personal character). However, the common legal construct of all types and kinds of companies, despite differences as to their legal nature, remained the contract as the act establishing the company. Therefore, if one accepts that a company is a contractual association of two or more persons who, in the absence of divergent interests, jointly pursue a specific objective, then the essence of a company is reduced to an association of persons.

Z. Żabiński, in his study on the single-partner capital company, states that the essence of any company is association. The notion of association, on the other hand, is the opposite of individuality. It must therefore be concluded that the concept of a single-member company contains contradicto in adiecto. S. Janczewski expressed a similar view of the substance of the company. He states: “from an economic point of view, a company is an association of two or more persons for the purpose of jointly carrying on a profit-making enterprise or otherwise pursuing a common economic purpose”. On the other hand, ''from a legal point of view, a company is first and foremost a contract''.

Thus, the oldest theory of the concept of a company, the so-called contractual theory, assumed that the basis for the establishment and subsequent existence of any company, as well as all mutual relations between partners and between the company and its partners, is the contract. A company is therefore nothing more than a special variant of a civil law contract. Its essence is to bring people together. The theory therefore primarily emphasises the corporate nature of the company.

A competing theory of the concept of the company, contemporary institutional theory, considers the company as an institution, an organisation that is independent of its founders and retains its identity regardless of changes in the composition of the company. In this view, a company is a separate legal entity – an institution that can be formed by either one or more persons. The company as an institution, a legal entity separate from its founders, loses the character of a special contractual relationship. The will of its founders or a single founder undoubtedly continues to play a fundamental role in its formation, but is limited by the mandatory provisions governing the type of company in question. The choice of a particular legal form of company entails compliance with the statutorily specified requirements governing the type of company, the wording of which is no longer under the company founders' control. Although the company as an institution may continue to be an association of persons, the composition, number and changes in the composition of the shareholders do not affect its legal existence as a separate legal entity. It is therefore not impossible that the decision to establish an institution company is made by only one person and that it functions with only one partner. Institutional theory thus provided the theoretical basis for the formation and operation of single shareholder companies.

In the search for a legal form for the individual enterprise, two concepts of its organisation competed in the doctrine. In terms of the former, a company is an organisational and legal form of a business that allows for the legal separation, organisation and existence of an economic organism such as a business. According to this concept, the subject matter of company law is primarily an enterprise created in the form of a company, i.e. a company enterprise (entreprise sociétaire), while the legal form of the company constitutes its legal character. It appears as a set of legal principles and mechanisms through which a company can be legally separated. In doing so, it is irrelevant whether the company, in economic terms, is owned by one or several persons. This  way, the legal form of a company can also be used as the legal form of organisation of an individual enterprise.

Another concept of the organisation of an individual enterprise, put forward in connection with the search for a legal form with which the privilege of limited liability for an individual enterprise would be associated, is that of a special-purpose estate. In its view, it is possible to separate a specific mass of assets, from the personal assets of an individual entrepreneur, in order to organise it as an individual business and thereby limit liability for business-related liabilities.

Taking the opportunity of discussions on the need to provide the individual entrepreneur with a legal form of business that would give them the privilege of limited liability, two proposals were therefore put forward. In addition to or instead of the legal form of a limited liability company with a single shareholder, a proposal was raised to create a special legal form, the single-member limited liability company.

Although the concept of a special-purpose asset has gained many supporters in the doctrine, the end result is that the legal form of a limited liability company for an individual company has been chosen in most cases. The legal form chosen is one that is widely known and valued for the flexibility of the rules governing the organisation and functioning, allowing, without the need for transformation, within the same legal structure, for changes in membership, i.e. moving from a single-member form to a multi-member form. A legal form that provides the privilege of limited liability to the sole partner and, at the same time, subject to provisions that protect the inviolability of the interests of the company's creditors.

The introduction of a new legal form of doing business would first and foremost involve a broader reform of business law. Admittedly, the introduction of a new, special legal form into our legal system in the future cannot be ruled out, which would be the individual limited liability company as an alternative form to the single-partner company. The organisational structure of this legal form of running a business by a single person would not create the problems posed by the fact that there is only a single partner in the organisational structure planned for a corporate body such as a company. On the other hand, however, taking into account the characteristics of the limited liability company indicated above, (including the universality and flexibility of form), the Polish legislator's choice of the legal form of a limited liability company for an individual enterprise, which is already functioning in the Polish legal system, should be regarded as correct.

References

  1. Afschrift T., Hemptine L. de, La loi du 14 juillet 1987, la societe unipersonnelle, „Revue pratique des societes” 1987, nr 6446.
  2. Ahlt M., Prawo europejskie, C.H. Beck, Warszawa 1995.
  3. Allerhand M., Prawo upadłościowe. Komentarz, Wydawnictwo "Park", Bielsko-Biała 1991.
  4. Amiaud V., L’evolution du droit des societes par actions [w:] G. Ripert, Le droit prive au mileu du XX siecle, t. II, Libr. générale de droit et de jurisprudence, Paris 1950.
  5. Boulois J., Droit institutionnel des communautes europeennes, Montchrestien, Paris 1993.
  6. Buczkowski S., Ograniczona odpowiedzialność przedsiębiorcy. Studium prawno-handlowe, nakł. Księgarni F. Hoesicka, Warszawa 1937.
  7. Buczkowski S., Przedsiębiorstwo państwowe, Warszawa 1948.
  8. Buttet E., L’EURL, Entreprise unipersonnelle a responsabilite limitee, regime juridique, fiscal et social, Juridictionnaires Joly, Paris 1986.
  9. Calais-Aupoy M.T., Appreciation critique de la loi du 11 juillet 1985 instituant EURL, „Receuil Dalloz” 1986.
  10. Cerexhe F., La reconnaissance mutvelle des societes et personnes morales dans la CEE, „RMC” 1968, nr 100.
  11. Cerexhe F., Le droit europeen, la libre circulation des personnes et des entreprises, Bruxelles 1982.
  12. Champaud C., De nouvelles structures pour l’entreprise, La loi du 11 juillet 1985, nr 85-697, „La semaine juridique JCP” 1995.
  13. Champaud C., EURL, „Revue trimestrielle de droit commercial” 1979, nr 4.
  14. Champaud C., L’entreprise personnelle a responsabilite limitee. Raport du groupe d’etude charge d’etudier la possibilitee d’introduire l’EPRL dans le droit francais, „Revue trimestrielle de droit commercial” 1979, nr 4,
  15. Coipel M., [w:] La SPRL unipersonnelle, approche theorique et pratique, Bruylant, Bruxelles 1988.
  16. Couzinet J.-F., La determination des personnes beneficiaires de la liberte de circulation dans la Communaute economique europeenne, „Les petites affiches” 1992, nr 94 i 95.
  17. Daigre J.-J., La société unipersonnelle en droit français, ,,Revue internationale de droit comparé ” 1990, t. 42, nr 2, s. 665-676.
  18. Despax M., L’entreprise et le droit, Paris 1956.
  19. Dziurzyński T., Fenichel Z., Honzatko M., Kodeks handlowy. Komentarz, Łódzka Agencja Informacyjna, Łódź 1992.
  20. Emmert F., Pereira de Azeverdo M., L’effet horizontal des directives, la jurisprudence de la CJCE. Un bateau ivre?, „Revue trimestrielle de droit europeen” 1991, nr 4.
  21. Fenichel Z., Jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością według kodeksu handlowego, „Przegląd Prawa Handlowego” 1939.
  22. Gaillard E., Carreau D., Lee W.L., Le marche unique europeen, Paris 1989.
  23. Gaillard E., La societe anonyme de demain, wyd. II, R. Sirey, Paris 1933.
  24. Goldman B., Le texte de la convertion et le raport, „RTDE” 1986.
  25. Goldman B., Lyon-Caen A., Vogel L., Droit commercial europeen, Paris 1994.
  26. Grzybowski S., Prawo cywilne, Państwowe Wydaw. Naukowe, Warszawa 1973.
  27. Grzybowski S., System prawa cywilnego, t. III, cz. 2, Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Ossolineum 1985.
  28. Hamel J., Lagarde G., Jauffret A., Droit commercial, vol. I, II, Dalloz, Paris 1980.
  29. Hełczyński B., Komercjalizacja przedsiębiorstw państwowych, Tygodnik Przemysł i Handel, Warszawa 1929.
  30. Hemard J., Terre F., Mabilat P., Societes commerciales, Dalloz, Paris 1972.
  31. Horn N., L’entreprise personnelle à responsabilité limitée. L’expérience allemande, „Revue trimestrielle de droit commercial” 1984, nr 1.
  32. Houin R., Rodiere R., Droit commercial, Sirey, Paris 1981.
  33. Hugot J., Richard J., Les societes unipersonnelles, Librairies techniques, Paris 1985.
  34. II dyrektywa Rady z 13 grudnia 1976 r. nr 77/91/CEE dotycząca utworzenia spółki akcyjnej oraz utrzymania i zmiany kapitału zakładowego, „JO” z 31 stycznia 1977, nr L 26/1.
  35. Isaac G., Droit communautaire general, Masson, Paris 1990.
  36. Issac G., Droit communautaire general, Masson, Paris 1994.
  37. Jacyszyn J., Z rodowodu spółek, „Rejent” 1991, nr 4, s. 43-59.
  38. Janczewski S., Prawo handlowe, wekslowe i czekowe, Trzaska, Evert i Michalski, Warszawa 1946.
  39. Kidyba A., [w:] Prawo spółek. Zarys, Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 1997.
  40. Knodler Ch., Spółki osobowe i kapitałowe w Niemczech, „Monitor Prawniczy” 1993 nr 3 s. 68-73.
  41. Kolańczyk K., Prawo rzymskie, Państwowe Wydaw. Naukowe, Warszawa 1973.
  42. Kruczalak K., Prawo handlowe. Zarys wykładu, Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 1996.
  43. Kruczalak K., Spółka jako forma organizacyjnoprawna działalności gospodarczej, Wydawnictwo Instytutu Morskiego, Gdańsk 1990.
  44. Kruczalak K., Spółki prawa handlowego i cywilnego, Wydaw. Prawnicze LEX, Gdańsk 1996.
  45. Leotao A.R., L’effet direct des directives. Une mythification?, „Revue trimestrielle de droit europeen” 1981, t. 17, nr 3, s. 425-441.
  46. Łapicki B., Prawo rzymskie, Spółdzielnia Wydawnicza "Książka", Warszawa 1948.
  47. Łętowska E., Podstawy prawa cywilnego, Ecostar, Warszawa 1993.
  48. Michel H. (red.), La SPRL, approche théorique et pratique, Bruylant, Bruxelles 1988.
  49. Mousoulos S., La societe unipersonnelle a responsabilite limitee communautaire – appreciation de la XIIe directive du Conseil en matiere de societes, „Revue des soc.” 1991.
  50. Namitkiewicz J., Kodeks handlowy. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Grand Gamma, Łódź 1994.
  51. Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 31 maja 1999 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym i ochronie interesów konsumentów, Dz.U. 1999 Nr 52, poz. 547.
  52. Okolski J., Modrzejewski J., Jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, „Palestra” 1990, nr 1.
  53. Okolski J., Spółki handlowe w świetle zmian w niektórych krajach EWG, „Państwo i Prawo” 1986, nr 6.
  54. Okolski J., W sprawie zmian w uregulowaniach spółek handlowych w Polsce, „Palestra” 1986, nr 8-9.
  55. Ommeslaghe P. Van, La premiere directive du Conseil du 9 mars 1968 en matiere des societes, „Cahiers de droit europeen” 1969, nr 46.
  56. Orzeczenie TS z 13 listopada 1990 r., sprawa C-106/89, Marleasing SA et la Commercial International de Alimentation SA.
  57. Osuchowski W., Rzymskie prawo prywatne. Zarys wykładu, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988.
  58. Paillusseau J., La societe anonyme. Technique d’organisation de l’entreprise, Paris 1967.
  59. Paillusseau J., Les fondements du droit moderne des societes, „JCP” 1984, I, nr 3148.
  60. Pierwsza dyrektywa Rady z 9 marca 1968 r., Nr 68/151/CEE, „JO” z 14 marca 1969, nr L 65/9.
  61. Portemer V.J., Du contrat a l’institution, „JCP” 1947, t. I, nr 586.
  62. Radwański Z., Prawo cywilne - część ogólna, C.H. Beck, Warszawa 1996.
  63. Radwański Z., Prawo zobowiązań, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986.
  64. Rezolucja Rady z 22 grudnia 1988 r., „JO” z 31 grudnia 1986, nr C 340, Buli. CE 12/1986.
  65. Rezolucja Rady z 30 czerwca 1988 r., „JO” z 27 lipca 1988, nr C 197.
  66. Rodiere R., L’harmonisation des legislations europeennes dans le cadre de la CEE, „Revue trimestrielle de droit europeen” 1965, nr 336.
  67. Rotondi M., La limitation de la responsabilite dans L’entreprise individuelle, „Revue trimestrielle de droit commercial” 1968.
  68. Ryn J. Van, Heenen J., Principes de droit commercial, t. 1, Bruylant, Bruxelles 1976.
  69. Ryn J. Van, L’engagement par declaration unilaterale de volonte en droit commercial, Bruxelles 1963.
  70. Saintourens B., Les causes de nullite des societes. L’impact de la lee directive CEE de 1968 sur les societes, interpretee par la Cour de Justice des Communautes Europeennes, „Actualites communautaires” 1991.
  71. Sayag A., De nouvelles structures pour l’entreprise, La loi nr 85-697 du 11 juillet 1985, „JCP” 1985, nr 14611.
  72. Skubisz R. (red.), Zarys prawa spółek, Meritum, Lublin 1994.
  73. Skubisz R., Wspólne instytucje prawa spółek [w:] R. Skubisz (red.), Zarys prawa spółek, Meritum, Lublin 1994.
  74. Sołtysiński S., [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, J. Szwaja, Kodeks handlowy. Komentarz, t. 1, C. H. Beck, Warszawa 1994.
  75. Sołtysiński S., Układ o stowarzyszeniu między Polską a Wspólnotami Europejskimi (problematyka prawna i ekonomiczna), „Państwo i Prawo” 1992, nr 6, s. 4-23.
  76. Speth F., La division du patrimoine et l’entreprise d’une personne, Paris-Liege 1958.
  77. Stein E., Harmonisation of European Company Law, National Reform and Transnational Coordination, Indianapolis-Cansas City-New York 1971.
  78. Szajkowski A., Prawo spółek handlowych, C. H. Beck, Warszawa 1995.
  79. Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych, Dz.U. 2000 Nr 94, poz. 1037.
  80. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, Dz.U. 1997 Nr 118, poz. 754.
  81. Wiszniewski J., Problemy legislacyjne spółek handlowych, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 1988, nr 5-6, s. 147-153.
  82. Wiśniewski A.W., Prawo o spółkach, t. 1, Poltext, Warszawa 1990.
  83. Wiśniewski A.W., Prawo o spółkach. Podręcznik praktyczny, Poltext, Warszawa 1991.
  84. Wiśniewski A.W., Prawo o spółkach: dostosowanie polskiego prawa o spółkach do prawa europejskiego [w:] A.W. Wiśniewski, Prawo o spółkach. Dostosowanie polskiego prawa o spółkach do prawa europejskiego, Komitet Integracji Europejskiej, Warszawa 1996.
  85. Wiśniewski A.W., Spółki kapitałowe, Wydaw. INFOR, Warszawa 1995.
  86. Włodyka S. (red.), Prawo umów w obrocie gospodarczym, Instytut Prawa Spółek i Inwestycji Zagranicznych, Kraków 1993.
  87. Włodyka S., Spółka i jej rodzaje [w:] S. Włodyka (red.), Prawo spółek, Instytut Prawa Spółek i Inwestycji Zagranicznych, Kraków 1996.
  88. Wolter A., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1982.
  89. XII dyrektywa z 21 grudnia 1989 r. Nr 89/667/CEE z zakresu prawa o spółkach dotycząca spółki z o.o. o jednym wspólniku, „JO” z 30 grudnia 1989, nr L 395.
  90. Zoll F., Wasilkowski J. (red.), Encyklopedia podręczna prawa prywatnego, t. IV, nakł. Instytutu Wydawniczego "Bibljoteka Polska", Warszawa 1938.
  91. Zumstein A., Du caractere institutional de la societe anonyme, these, Lausanne 1954.
  92. Żabiński Z., Jednoosobowa spółka kapitałowa, Instytut Wydawniczy "Świat i Wiedza", Kraków 1948.