Zgłoś artykuł
Nr 3-4 (189) (2011)
Artykuły

Istota i zakres obowiązków informacyjnych dostawców usług płatniczych

[The nature and scope of the information duties of payment service provides]

PDF
  • Barbara Bajor
DOI: https://doi.org/10.37232/sp.2011.3-4.6

Opublikowane 2011-12-31

Słowa kluczowe

  • usługi płatnicze,
  • Unia Europejska,
  • transakcja płatnicza,
  • obowiązki informacyjne,
  • payment service,
  • European Union,
  • payment transaction,
  • information duties

Jak cytować

Bajor, B. (2011). Istota i zakres obowiązków informacyjnych dostawców usług płatniczych: [The nature and scope of the information duties of payment service provides]. Studia Prawnicze / The Legal Studies, (3-4 (189), 169–196. https://doi.org/10.37232/sp.2011.3-4.6
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Abstrakt

Na wstępie należy podkreślić, że wskazana w tytule problematyka dotyczy relacji prawnych jakie powstają pomiędzy dostawcą usług płatniczych a każdym użytkownikiem tych usług płatniczych. Tym niemniej dyrektywa (jak i ustawa) zezwala na zmodyfikowanie zakresu obowiązku informowania, w zależności od statusu użytkownika usługi płatniczej. Wskazany obowiązek informowania jest najszerszy wówczas, gdy użytkownikiem usługi płatniczej jest konsument. Pojęcie konsumenta zostało zdefiniowane w dyrektywie i oznacza „osobę fizyczną, która w ramach umów o usługę płatniczą objętą niniejsza dyrektywą, działa w celach innych niż jego działalność handlowa, gospodarcza lub zawodowa”. W ustawie nie zdefiniowano pojęcia konsumenta. W tej sytuacji należy odnieść się do defi nicji konsumenta zawartej w kodeksie cywilnym. W obrocie profesjonalnym, a więc wówczas, gdy użytkownikiem usługi płatniczej nie jest konsument, strony umowy o usługi płatnicze, mogą zadecydować o odstąpieniu od wymogu przekazywania przez dostawcę, informacji w takim zakresie jaki jest przewidziany, gdy tym użytkownikiem jest konsument. W obrocie profesjonal-nym węższy zakres obowiązku informowania, odmienny od tego wskazanego w dyrektywie, może być wynikiem porozumienia stron umowy. Tak więc, szeroko ujęty obowiązek dostawcy usług płatniczych, informowania użytkownika tych usług, jest w głównej mierze odniesiony do konsumenta usług płatniczych - osoby fizycznej, która podejmuje czynności prawne nie związane bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą czy zawodową. Warto jednak zawrócić uwagę, że dyrektywa zezwala, aby państwa członkowskie w przepisach krajowych wprowadziły obowiązek informowania, o takim samym zakresie, jak w przypadku relacji z konsumentem, gdy użytkownikiem usługi płatniczej jest mikroprzedsiębiorca.

 

Problem concerning the duties, of payment service providers to provide information have been regulated mainly by Directives 2007/64/EC of the European Parliament and of the Council of 13 November 2007 on payment services in the internal market amending Directives 97/7/EC, 2002/65/EC, 2005/60/EC and 2006/48/EC and repealing Directive 97/5/EC. The provisions of the Directive have been implemented into the Polish legal system in the Act on Payment Services, adopted on 18 August 2011 (Dz.U. Nr 199, poz. 1175). These acts contain the legal solutions creating the legal framework for the single market for payment services. The adoption of the Directive took place in the implementation of the concept of a single market in financial services, but at the same time the Directive aims at protection consumer rights. The provisions of the Directive and Act on Payment Services define both the principle of establishment of new payment services providers to the market, as well as rules concerning transparency of conditions and information requirements for payment services, and the respective rights and obligations of payment service users and payment service providers. The Directive and the Act on Payment Services impose on payment services providers far-reaching duties to inform users. These Acts specify the obligations on payment service providers as regards the provision of information to the payment service users who should receive the same high level of clear information about payment services in order to make well-information choices and be able to shop around within the UE. Payment service providers are obliged to, in an easily accessible manner, make available or provide to the payment service user, pre-contractual information and conditions (prior general information). Immediately after execution of the payment transaction, the payment service provider shall provide or make available to the payee the information about transaction. Then immediately after the execution of the payment transaction, the payment service provider shall provide or make available to the payee, the information about transaction. The obligation of payment service provider to make available or provide the information, has its legal basis in the legal standard and corresponds to user’s right to obtain such information based on the legal norm. It is therefore important to consider the legal essence of duties to provide information, as well as the scope of information requirements.

PDF

Bibliografia

  1. Bąk J., Gajewski K., Plan Działania w zakresie Usług Finansowych UE – cele i realizacja, Prawo Bankowe” 2006, nr 1, s. 73–88.
  2. Boszko M., Plan działania Komisji europejskiej w zakresie Europejskiego prawa umów, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2006, nr 1, s. 7–17.
  3. Communication de la Commission. Mise en oeuvre du cadre d’ action pour les services financiers. Plan d’action, COM (1999) 232.
  4. Drapała P. [w:] E. Łętowska (red.), Prawo zobowiązań – część ogólna, C.H. Beck, Warszawa 2006.
  5. Dyrektywa 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 maja 1999 r. w sprawie niektórych aspektów sprzedaży towarów konsumpcyjnych i związanych z tym gwarancji, Dz.U. z 7.07.1999 r., L 171, s. 12–16.
  6. Dyrektywa 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego (dyrektywa o handlu elektronicznym), Dz.U. z 17.7.2000 r., L 178, s. 1–16.
  7. Dyrektywa 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 września 2002 r. dotycząca sprzedaży konsumentom usług finansowych na odległość oraz zmieniająca dyrektywę Rady 90/619/EWG oraz dyrektywy 97/7/WE i 98/27/WE, Dz.U. z 9.10.2002 r., L 271, s. 16–24.
  8. Dyrektywa 2006/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje kredytowe (wersja przeredagowana), Dz.U. z 30.06.2006 r., L 177, s. 1–200.
  9. Dyrektywa 2007/64/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego zmieniająca dyrektywy 97/7/WE, 2002/65/WE, 2005/60/WE i 2006/48/WE i uchylająca dyrektywę 97/5/WE, Dz.U. z 5.12.2007 r., L 319.
  10. Dyrektywa 97/7/EWG Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 maja 1997 r. w sprawie ochrony konsumentów w przypadku umów zawieranych na odległość, Dz.U. z 4.06.1997 r., L 144.
  11. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylająca dyrektywę Rady 87/102/EWG, Dz.U. z 22.5.2008, L 133, s. 66–92.
  12. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/110/WE z dnia 16 września 2009 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje pieniądza elektronicznego oraz nadzoru ostrożnościowego nad ich działalnością, zmieniająca dyrektywy 2005/60/WE i 2006/48/WE oraz uchylająca dyrektywę 2000/46/ WE, Dz.U. z 10.10.2009 r., L 267/7.
  13. Dyrektywa Rady z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie ochrony konsumentów w odniesieniu do umów zawartych poza lokalem przedsiębiorstwa, Dz.U. z 31.12.1985 r., L 372, s. 31–33.
  14. Fojcik-Mastalska E., Instytucje finansowe i instytucja kredytowa w projekcie nowelizacji prawa bankowego, „Prawo Bankowe” 2001, nr 5.
  15. Gnela B., Kolizyjnoprawna ochrona konsumenta w polskim prawie prywatnym międzynarodowym [w:] A. Janik (red.), Studia i rozprawy Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Andrzejowi Całusowi, Szkoła Główna Handlowa - Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2009, s. 447–475.
  16. Góral L. [w:] L. Góral, M. Karlikowska, K. Koperkiewicz-Mordel (red.), Polskie prawo bankowe, LexisNexis, Warszawa 2003.
  17. Granecki P., Culpa in contrahendo, „Przegląd Prawa Handlowego” 2001, nr 3, s. 9–16.
  18. Grzegorczyk F., Szaraniec M., Instytucje i usługi finansowe, LexisNexis, Warszawa 2010.
  19. Jabłońska-Bonca J., Wieczorek E., Ochrona konsumenta w ustawodawstwie polskim i prawie Unii Europejskiej [w:] C. Mik (red.), Polska w Unii Europejskiej. Perspektywy, warunki, szanse i zagrożenia, Dom Organizatora, Toruń 1997, s. 187–203.
  20. Janiak A., Przywileje bankowe w prawie polskim, Zakamycze, Kraków 2003.
  21. Janicka M., Jednolity rynek finansowy Unii Europejskiej – początek kolejnego etapu – „Zielona Księga”, „Bank i Kredyt” 2005, nr 9, s. 42–54.
  22. Krajewski M. [w:] E. Łętowska (red.), Prawo zobowiązań - część ogólna, C.H. Beck, Warszawa 2006.
  23. Łętowska E., Europejskie prawo umów konsumenckich, C.H. Beck, Warszawa 2004.
  24. Łętowska E., Prawo europejskie inspiracją dla dogmatyki prawa cywilnego, „Studia Prawnicze”, 2001, nr 3-4, s. 187–209.
  25. Machnikowski P., Zasady europejskiego prawa umów a przepisy kodeksu cywilnego o zawarciu umowy, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2006, nr 3-4, s. 77–87.
  26. Meuknecht P., Tworzenie zasad europejskiego prawa kontraktów, „Państwo i Prawo” 2004, nr 2, s. 39–56.
  27. Miklaszewicz P., Obowiązki informacyjne w umowach z udziałem konsumentów na tle prawa Unii Europejskiej, Wolters Kluwer, Warszawa 2008.
  28. Oręziak L., Kierunki zmian w funkcjonowaniu rynku finansowego Unii Europejskiej, „Bank i Kredyt” 2003, nr 7, s. 27–34.
  29. Oręziak L., Rynek finansowy Unii Europejskiej, TWIGGER, Warszawa 1999.
  30. Papińska-Kacperek J., Nowa epoka – społeczeństwo informacyjne [w:] J. Papińska-Kacperek (red.), Społeczeństwo informacyjne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
  31. Pellegars L. de, Applications de la DSP. Le compte de paiement, „Banque et Droit” 2010, nr 134.
  32. Pilecka A., Financial Services Action Plan - stan realizacji i wpływ na kształt europejskiego rynku finansowego, „Bank i Kredyt” 2005, nr 1, s. 25–35.
  33. Prace nad dyrektywą w sprawie usług płatniczych, „Prawo Bankowe” 2006, nr 4.
  34. Radwański Z., Zieliński M., Prawo cywilne – część ogólna, C.H. Beck, Warszawa 2007.
  35. Radwański Z., Prawo cywilne – część ogólna, C.H. Beck, Warszawa 2002.
  36. Radwański Z., Zobowiązania – część ogólna, C.H. Beck, Warszawa 2003.
  37. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 924/2009 z dnia 16 września 2009 r. w sprawie płatności transgranicznych we Wspólnocie oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 2560/2001, Dz.U. z 9.10.2009 r., L 266/11.
  38. Rutkowska-Tomaszewska E., Naruszenie obowiązków informacyjnych banków w prawie umów konsumenckich, Wolters Kluwer, Warszawa 2009.
  39. Safjan M. [w:] K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 1997.
  40. Sprawozdanie w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego, zmieniającej dyrektywy 97/7/EWG, 200/12/WE i 2002/65/WE, COM (2005) 0603.
  41. Srokosz W., Projektowana regulacja prawna nowej instytucji finansowej - instytucji płatniczej, „Prawo Bankowe” 2006, nr 9, s. 94–106.
  42. Szuster S., Wyrwiński M. [w:] F. Zoll (red.), Prawo bankowe. Komentarz, Zakamycze, Kraków 2005.
  43. Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych, Dz.U. 2011 r. Nr 199, poz. 1175.
  44. Wójtowicz E., Problem sankcji za uchybienie przedkontraktowym obowiązkom informacyjnym w umowach konsumenckich w prawie polskim na tle ostatnich tendencji w prawie unijnym, „Rejent”, 2010, nr 10, s. 94–115.
  45. Zacharasiewicz M.A., Bełdowski J., Zasady Europejskiego Prawa Umów, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2004, nr 3, s. 815–881.
  46. Zalecenie Komisji 87/598/EWG z dnia 8 grudnia 1987 r. w sprawie europejskiego kodeksu właściwego zachowania w zakresie elektronicznych instrumentów płatniczych (dotyczące relacji między instytucjami finansowymi, handlowcami i dostawcami usług a konsumentami), Dz.U. z 24.12.1987 r., L 365, s. 72.
  47. Zalecenie Komisji 88/590/EWG z dnia 17 listopada 1988 r. dotyczące systemów płatności, w szczególności relacji między posiadaczem a wydawcą karty, Dz.U. z 24.11.1988 r., L 317, s. 55.
  48. Zalecenie Komisji 97/489/WE z dnia 30 lipca 1997 r. dotyczące transakcji dokonywanych przy użyciu elektronicznych instrumentów płatniczych, a w szczególności związku między wydawcą a posiadaczem, Dz.U. z 2.8.1997 r., L 208, s. 52.
  49. Zapadka P., Definicja legalna instytucji finansowej w polskim systemie prawnym – wybrane zagadnienia, „Prawo Bankowe”, 2005, nr 9, s. 90–102.
  50. Zapadka P., Niemierka S., Charakterystyka europejskiego systemu bankowego – zagadnienia instytucjonalno-prawne. System prawny oraz organizacja rynku finansowego w Unii Europejskiej, „Bank i Kredyt”, 2003, nr 10, s. 20–28.
  51. Zoll F. [w:] A. Olejniczak (red.), Prawo zobowiązań. Część ogólna. Suplement, C.H. Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa 2010.