Nr 28 (2021)
Artykuły

Can the use of algorithms enhance judicial independence? Reflections in the context of The Hague Declaration

Konrad Burdziak
Uniwersytet Szczeciński

Opublikowane 13.07.2022

Słowa kluczowe

  • algorytmy,
  • sztuczna inteligencja,
  • autonomia sądów,
  • prognoza kryminologiczna,
  • warunkowe przedterminowe zwolnienie

Jak cytować

Can the use of algorithms enhance judicial independence? Reflections in the context of The Hague Declaration. (2022). Biuletyn Kryminologiczny, 28, 9-17. https://doi.org/10.5281/zenodo.6810541

Abstrakt

Przedmiotem niniejszego opracowania jest próba odpowiedzi na pytanie, czy wykorzystanie w procesie karnym narzędzi opartych na algorytmach lub sztucznej inteligencji może wzmocnić autonomię sądów. Autor skupia się wyłącznie na narzędziach opartych na algorytmach, a ściślej na narzędziach wykorzystywanych w trakcie sporządzania prognozy kryminologicznej w toku postępowania o udzielenie skazanemu warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbycia reszty kary pozbawienia wolności. Jednocześnie umieszcza swoje rozważania w określonym kontekście lokalnym i czasowym, a dokładniej - w obowiązującym systemie prawnym Republiki Estonii. Główną konkluzją artykułu jest stwierdzenie, że narzędzia oparte na danych statystycznych nie powinny być jedyną podstawą oceny organu decyzyjnego; powinny być tylko jednym z elementów tej oceny, elementem branym pod uwagę dopiero w drugiej kolejności. Najbardziej pożądanym systemem formułowania prognoz kryminologicznych powinien być system mieszany, zawierający z jednej strony elementy metody klinicznej, z drugiej strony zaś elementy metody statystycznej, a jednocześnie system zapewniający traktowanie wyników zastosowania narzędzi opartych na algorytmach jedynie jako argumentów pomocniczych. Tylko wówczas autonomia sądów zostanie należycie zabezpieczona.

Bibliografia

  1. Penal Code, https://www.riigiteataja.ee/en/eli/522012015002/consolide [accessed: 3.01.2022].
  2. The Constitution of the Republic of Estonia, https://www.riigiteataja.ee/en/eli/530102013003/consolide [accessed: 3.01.2022].
  3. The Prison Act, https://www.riigiteataja.ee/en/eli/504112013005/consolide [accessed: 3.01.2022].
  4. Boz H., Anchoring effect: a myth or reality?, „The International Journal of Economic and Social Research” 2019, no. 1(15), pp. 33-47.
  5. Danziger S., Levav J., Avnaim-Pesso L., Extraneous factors in judicial decisions, „Proceedings of the National Academy of Sciences” 2011, no. 108(17), pp. 6889-6892, https://www.doi.org/10.1073/pnas.1018033108 [accessed: 3.01.2022].
  6. DiBenedetto R., Reducing recidivism or misclassifying offenders: How implementing risk and needs assessment in the federal prison system will perpetuate racial bias, „Journal of Law and Policy” 2019, no. 27(2),
  7. pp. 414-452.
  8. Eckhouse L., Lum K., Conti-Cook C., Ciccolini J., Layers of Bias: A Unified Approach for Understanding Problems With Risk Assessment, „Criminal Justice and Behavior” 2019, no. 46(2), pp. 185-209, https://doi.org/10.1177/0093854818811379 [accessed: 3.01.2022].
  9. Hofmańki P., Waltoś S., Proces karny. Zarys systemu, Wolters Kluwer, Warsaw 2016.
  10. Jonnson M.R., Viljoen J.L., What are judges’ views of risk assessments, and how do tools affect adolescent dispositions?, „Psychology, Public Policy, and Law” 2021, no. 27(1), pp. 112-123.
  11. Kahneman D., Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym, Media Rodzina, Poznań 2019, [e-book].
  12. Markowsky G., Physiology, https://www.britannica.com/science/information-theory/Physiology [accessed: 3.01.2022].
  13. Moore, The Offender Assessment System (OASys) and the 2009–2013 research projects, [in:] R. Moore (ed.), A Compendium of Research and Analysis on the Offender Assessment System (OASys) 2009–2013, Ministry of Justice Analytical Series, National Offender Management Service, London 2015, https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/449357/research-analysis-offender-assessment-system.pdf [accessed: 3.01.2022].
  14. Riives J., Kriminogeensete riskide hindamise usaldusväärsus ning mõju kinnipeetava karistuse täideviimisele, Unpublished, Tartu 2017, http://dspace.ut.ee/bitstream/handle/10062/56856/riives_janek.pdf [accessed: 03/01/22].
  15. Rüütel E., Korrektsioonipsühholoogia: tähed kaevu sügavuses. Õpik tööks kinnipeetavatega, Sisekaitseakadeemia, Tallinn 2018.
  16. Sootak J., Pikamäe P., Karistusseadustik. Kommenteeritud väljaanne, Juura, Tallinn 2021.
  17. Thaler R.H., Sunstein C.R., Impuls. Jak podejmować właściwe decyzje dotyczące zdrowia, dobrobytu i szczęścia, Zysk i S-ka, Poznań 2017.
  18. Wójcik D., Stosowanie w postępowaniu karnym narzędzi diagnostyczno-prognostycznych służących oszacowaniu ryzyka powrotności do przestępstwa, „Prawo w Działaniu” 2013, no. 16, pp. 59-102.
  19. Independence and Accountability of the Judiciary and of the Prosecution Performance Indicators 2015 ENCJ Report 2014–2015, European Network of Councils for the Judiciary, The Hague 2015, https://www.encj.eu/images/stories/pdf/GA/Hague/encj_report_independence_accountability_2014_2015_adopted_ga.pdf [accessed: 03.01.2022].
  20. The General Assembly of the European Network of Councils for the Judiciary (the “ENCJ”), The Hague 3–5 June 2015, The Hague Declaration, On promoting effective justice systems, https://www.encj.eu/images/stories/pdf/GA/Hague/encj_the_hague_declaration_2015.pdf [accessed: 3.01.2022].