Make a Submission
No. 2 (218) (2019)
Artykuły

Pozycja procesowa oskarżonego jako osobowego źródła dowodowego w Polsce i Anglii – rozważania prawno-porównawcze

[The position of the accused in criminal trial as a personal source of evidence on the example of legal systems of Poland and England in comparative legal considerations]

PDF (Polish)
  • Hanna Kuczyńska
Hanna Kuczyńska
Institute of Law Science Polish Academy of Sciences

Published 2019-06-28

Keywords

  • rights of the accused,
  • personal sources of evidence,
  • comparative procedural criminal law,
  • models of criminal trial
Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

How to Cite

Pozycja procesowa oskarżonego jako osobowego źródła dowodowego w Polsce i Anglii – rozważania prawno-porównawcze: [The position of the accused in criminal trial as a personal source of evidence on the example of legal systems of Poland and England in comparative legal considerations]. (2019). Studia Prawnicze The Legal Studies, 2 (218), 97-127. https://doi.org/10.37232/sp.2019.2.5

Abstract

The article presents the position of the accused in criminal trial as a personal source of evidence and its procedural consequences. This position is one of the main differences between the adversarial and continental models of procedural criminal law which will be presented on the example of legal systems of Poland and Germany, and England. First of all, the scope of the right to silence and its possible limitations will be discussed – when the accused has no wish to become a personal source of evidence at all. Then, if the accused decides to give up this right, a question arises as to the form by which he makes statements in criminal trial. One of the forms of breaking the silence is e.g. confessing (either in trial or outside trial). Finally, the relationship with other elements of the criminal proceedings will be presented, related to the defendant's trial position, which influence the procedural position of the accused. The considerations will be summarized by the attempt to answer a question, in which legal tradition the position of the accused is in fact more favorable and why it is not possible to give a definite answer to such a question.

PDF (Polish)

References

  1. Ashworth A., M. Redmayne, The Criminal Process, Oxford 2010.
  2. Beulke W., Strafprozessrecht, Heidelberg 2005.
  3. Błoński M., Wyjaśnienia oskarżonego na tle prawno-porównawczym [w:] D. Gil (red.), Dowód w procesie karnym w perspektywie porównawczej, Lublin 2016.
  4. Błoński M., Znaczenie odmowy złożenia wyjaśnień przez oskarżonego na tle standardów rzetelnego procesu [w:] T. Grzegorczyk (red.), Funkcje procesu karnego. Księga jubileuszowa Profesora Janusza Tylmana, Warszawa 2011.
  5. Cieślak M., Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne, Warszawa 1984.
  6. Cotton T., Confession evidence and the circumstances requiring a voir dire, „Journal of Criminal Law” 2010, nr 74(5).
  7. Czabański J., M. Warchoł, Prawo do milczenia czy prawo do kłamstwa, „Prokuratura i Prawo” 2007, nr 12.
  8. Damaška M., Evidentiary Barriers and Two Models of Criminal Procedure. A Comparative Study, „University of Pennsylvania Law Review” 1973, nr 121.
  9. Damaška M., The Faces of Justice and State Authority, New Haven London Yale 1986.
  10. Duff A., L. Farmer, S. Marshall, Tadros V., The Trial on Trial. Vol. III. Towards a Normative Theory of the Criminal Trial, Oxford Portland Oregon 2007.
  11. Fuller L.L., The Adversary System [w:] H.J. Berman (red.), Talks On American Law, New York 1971.
  12. Girdwoyń K., Angielski proces karny [w:] P. Kruszyński (red.), System prawa karnego procesowego, T. II: Proces karny. Rozwiązania modelowe w ujęciu prawno-porównawczym, Warszawa 2014.
  13. Girdwoyń P., Zarys kryminalistycznej taktyki obrony, Kraków 2004.
  14. Grzegorczyk T., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2011.
  15. Hannibal M., Mountford L., Criminal Litigation Handbook, Oxford 2014-2015.
  16. Horowitz G., The Privilege against Self-Incrimination - How Did It Originate, „Temple Law Quarterly” 1957-1958, nr 31.
  17. Hungerford-Welch P., Criminal Procedure and Sentencing, London 2014.
  18. Jackson J., Wolfe M., Quinn K., Legislating against Silence. The Northern Ireland Experience, Belfast 2000.
  19. Jackson J.D., ‘Silence and Proof. Extending the Boundaries of Criminal Proceedings in the United Kingdom’, „The International Journal of Evidence and Proof” 2001, nr 5
  20. Jackson J.D., Summers S.J., The Internationalisation of Criminal Evidence. Beyond the Common Law and Civil law Traditions, Cambridge 2012.
  21. Kłak P.C., „Osoba podejrzana” oraz „potencjalnie podejrzana” w polskim procesie karnym a zasada nemo se ipsum accusare tenetur, „Ius Novum” 2012, nr 4.
  22. Klejnowska M., Oskarżony jako osobowe źródło informacji o przestępstwie, Kraków 2004.
  23. Klejnowska M., Kłak C.P., Sobolewski Z., Sowiński P.K., Proces karny. Część ogólna, Warszawa 2016.
  24. Kmiecik R., O zasadzie prawdy materialnej, konsensualizmie i gwarancjach procesowych osoby niewinnej [w:] Z.
  25. Sobolewski, G. Artymiak (red.), Zasada prawdy materialnej, Kraków 2006.
  26. Kmiecik R., Prawo do milczenia zatrzymanej osoby podejrzanej (w świetle reguły nemo tenetur), „Prokuratura i Prawo” 2000, nr 7–8.
  27. Komar-Nalepa A., Wybrani uczestnicy postępowania karnego [w:] P. Kruszyński (red.) System prawa karnego procesowego. Tom II: Proces karny. Rozwiązania modelowe w ujęciu prawno-porównawczym, Warszawa 2014.
  28. Kruszyński P. (red.), System prawa karnego procesowego, Tom II: Proces karny. Rozwiązania modelowe w ujęciu prawno-porównawczym, Warszawa 2014
  29. Kuczyńska H., Prawo dowodowe w procesie karnym angielskim [w:] J. Skorupka (red.), System Prawa Karnego Procesowego, Tom VIII. Dowody, cz. 1, Warszawa 2019.
  30. Kuczyńska H., Rzetelny proces karny w orzecznictwie sądów angielskich [w:] P. Wiliński (red.), Rzetelny proces karny w orzecznictwie sądów polskich i międzynarodowych, Warszawa 2009.
  31. Lach A., Współczesne tendencje w zakresie ograniczania prawa do milczenia w procesie karnym [w:] A. Marek (red.), Współczesne problemy procesu karnego i jego efektywności. Księga pamiątkowa Profesora Andrzeja Bulsiewicza, Toruń 2004.
  32. Langbein J.H., The Origins of Adversary Criminal Trial, Oxford 2010.
  33. Langer M., From Legal Transplants to Legal Translations. The Globalization of Plea Bargaining and the
  34. Americanization Thesis in Criminal Procedure, „Harvard International Law Journal” 2004, nr 1(45).
  35. Marek A., „Porozumienia” w anglo-amerykańskim procesie karnym i w niektórych państwach Europy Zachodniej, „Państwo i Prawo” 1992, nr 8.
  36. Mikolajczyk S., Urteilsanmerkung: Zur Begründung der Beschuldigteneigenschaft durch die Art und Weise einer Vernehmung, „Zeitschrift für Internationale Strafrechtsdogmatik“ 2007, nr 14
  37. Muras Z., Wyjaśnienia oskarżonego w procesie karnym i prawie karnym materialnym, Warszawa 2014.
  38. Nestorowicz W., Oskarżony i jego przysięga w rozwoju historycznym procesu karnego, Warszawa 1933.
  39. Nowak P., Definicja podejrzanego i oskarżonego a konstytucyjne prawo do obrony, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2016, nr 4.
  40. Nowikowski I., Wyjaśnienia oskarżonego jako czynność procesowa (kwestie wybrane) [w:] B. Bieńkowska, H. Gajewska-Kraczkowska, M. Rogacka-Rzewnicka (red.), Wokół gwarancji współczesnego procesu karnego. Księga jubileuszowa profesora Piotra Kruszyńskiego, Warszawa 2015.
  41. Pattenden R., Should confessions be corroborated?, „Law Quarterly Review” 1991, nr 107.
  42. Pattenden R., Using the overtly non-incriminating statement to incriminate. A theoretical framework, „International Journal of Evidence & Proof” 1999, nr 3(4).
  43. Pohl Ł., Składanie nieprawdziwych wyjaśnień przez oskarżonego w polskim postępowaniu karnym – szkic teoretyczno prawny, „Prokuratura i Prawo” 2006, nr 6.
  44. Roberts P., Zuckerman A., Criminal Evidence, Oxford 2010.
  45. Rogacka-Rzewnicka M., Oportunizm i legalizm ścigania przestępstw w świetle współczesnych przeobrażeń procesu karnego, Warszawa 2007.
  46. Rusinek M., O „prawie do kłamstwa” (artykuł polemiczny), „Prokuratura i Prawo” 2008, nr 4.
  47. Ryan A., Comparative Procedural Traditions, Poland’s journey from socialist to ‘adversarial’ system, „The International Journal of Evidence & Proof” 2016.
  48. Skorupka J. (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2015.
  49. Sowiński P.K., Prawo oskarżonego do milczenia oraz reguła nemo se ipsum accusare tenetur na tle dążenia organów procesowych do poznania prawdy materialnej w procesie karnym [w:] Z. Sobolewski, G. Artymiak (red.),
  50. Zasada prawdy materialnej, Warszawa 2006.
  51. Spencer J.R., Evidence [w:] M. Delmas-Marty, J. Spencer (red.), European Criminal Procedures, Cambridge 2004.
  52. Steinborn S., Status osoby podejrzanej w procesie karnym z perspektywy Konstytucji RP (uwagi de lege lata i de lege ferenda) [w:] P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel (red.), Państwo prawa i prawo karne. Księga Jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla. Tom II, Warszawa 2012.
  53. Śliwiński J., Polski proces przed sądem powszechnym. Zasady ogólne, Warszawa 1948.
  54. Światłowski A., Plea bargaining (wytargowane przyznanie się do winy) w orzecznictwie amerykańskim, „Palestra” 1997, nr 9-10.
  55. Światłowski A., Prawo do milczenia we współczesnym angielskim procesie karnym, „Palestra” 2002, nr 1–2.
  56. Thibaut J., Walker L., Lind E.A., Adversary presentation and bias in legal decisionmaking, „Harvard Law Review” 1972–1973, nr 86.
  57. Volk K., Grundkurs.Strafprozessordnung, München 2006.
  58. Ward R., A. Wragg, English Legal System, Oxford 2005.
  59. Wigmore J. H., A Treatise on the Anglo-American System of Evidence in Trials at Common Law, Boston 1940.
  60. Wiliński P., Zasada prawa do obrony w polskim procesie karnym, Kraków 2006.
  61. Wróbel W., Zoll A. (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część II. Komentarz do art. art. 212-277d, Warszawa 2017.
  62. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/64/UE z 20 października 2010 r. w sprawie prawa do tłumaczenia ustnego i tłumaczenia pisemnego w postępowaniu karnym, Dz. Urz. UE L 280/1 z 26.10.2010.
  63. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/13/UE z 22 maja 2012 r. w sprawie prawa do informacji w postępowaniu karnym, Dz. Urz. UE L 142/1 z 1.06.2012
  64. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/48/UE z 22 października 2013 r. w sprawie prawa dostępu do adwokata w postępowaniu karnym i w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania oraz w sprawie prawa do poinformowania osoby trzeciej o pozbawieniu wolności i prawa do porozumiewania się z osobami trzecimi i organami konsularnymi w czasie pozbawienia wolności, Dz. Urz. UE L 294/1 z 6.11.2013.
  65. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/343 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie wzmocnienia niektórych aspektów domniemania niewinności i prawa do obecności na rozprawie w postępowaniu karnym, Dz. Urz. UE L 65 z 11.03.2016.
  66. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1919 z dnia 26 października 2016 r. w sprawie pomocy prawnej z urzędu dla podejrzanych i oskarżonych w postępowaniu karnym oraz dla osób, których dotyczy wniosek w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania, Dz. Urz. L 297 z 4.11.2016.
  67. Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, Dz. Urz. UE C 326, z 26.10.2012, s. 391–407.
  68. Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie 4 listopada 1950 r., Dz.U. 1993 nr 61 poz. 284.
  69. PACE Code of Practice C, pkt 10.5, http://police.homeoffice.gov.uk/publications/operational-policing/2008_PACE_Code_C_(final).pdf?view=Binary [dostęp 7.01.2018].