Prześlij tekst
Nr 3 (137) (1998)
Artykuły

Świadek anonimowy w procesie karnym z perspektywy europejskiej

[An anonymous witness in a criminal trial from a European perspective]

  • Michał Płachta

Opublikowane 1998-04-30

Słowa kluczowe

  • proces karny,
  • Rada Europy,
  • świadek anonimowy,
  • wyrok,
  • Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,
  • penal proceedings,
  • Council of Europe,
  • king's witness,
  • judgment,
  • Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms
    • ...Więcej
    Less
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Jak cytować

Świadek anonimowy w procesie karnym z perspektywy europejskiej: [An anonymous witness in a criminal trial from a European perspective]. (1998). Studia Prawnicze The Legal Studies, 3 (137), 105-137. https://doi.org/10.37232/sp.1998.3.4

Abstrakt

Autor artykułu przedstawia znaczenie i ocenia anonimowość zeznającego w kontekście zapewnienia ochrony świadka. Charakteryzuje trzy fazy roli i znaczenia świadków w historii procedury karnej tj. fazę maksymalizacji, minimalizacji oraz upodmiotowienia ofiary przestępstwa. Opisuje instytucję świadka anonimowego wprowadzoną ustawą z 6 lipca 1995 r. o zmianie k.p.k. oraz prawo do rzetelnego procesu oskarżonego jak i prawo do życia, bezpieczeństwa osobistego, nietykalności oraz prywatności świadka anonimowego. Autor ponadto przytacza orzecznictwo strasburskie w przedmiocie świadka anonimowego (sprawa Unterpertingera,  Kostovskiego, Windisch v. Austria, Ludi v. Szwajcaria, Saidi v. Francja, Doorson v. Holandia, von Mechelen i inni v. Holandia), Europejską Konwencję Praw Człowieka oraz przedstawia zagadnienie ochrony świadków na forum Rady Europy, Rady Unii Europejskiej oraz przedstawia międzynarodowe aspekty tej instytucji prawnej.

Bibliografia

  1. Cherif Bassiouni M., The Protection of Human Rights in the Administration of Criminal Justice. A Compendium of United Nations Norms and Standards, Transnational Publishers, Irvingion-on-Hudson 1994.
  2. Council of Europe, European Committee on Crime Problems. Committee of Experts on Intimidation of Witnesses and Rights of the Defence, Strasbourg 1997.
  3. Daca M., Papierowy świadek incognito, „Rzeczpospolita” z 12.01.1996 r., nr 10.
  4. Declaration of Basic Principles of Justice for Victims of Crime and Abuse of Power, G.A. Res. 40/34, 11.12.1985.
  5. Dobrowolska M., Oklejak A., Prawa i obowiązki świadków w procesie sądowym [w:] S. Waltoś (red.), Świadek w procesie sądowym, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1985.
  6. Explanatory Memorandum on Recommendation No. R( 97)13 Concerning Intimidation of Witnesses and the Rights of the Defence, Strasbourg 1998.
  7. Gajewska-Kraczkowska H., Najnowsza nowelizacja kodeksu postępowania karnego, „Przegląd Sądowy” 1995, nr 11-12, s. 3-18.
  8. Gajewska-Kraczkowska H., Świadek incognito: między efektywnością ścigania a prawem do obrony, „Studia Iuridica” 1997, t. 33, s. 95-103.
  9. Gosk Z., Zarys instytucji świadka anonimowego w polskiej procedurze karnej na tle rozwiązań europejskich, „Palestra” 1996, nr 9, s. 78-84.
  10. Gostyński Z., Synteza z polskiego punktu widzenia (zagadnienia karnoprocesowe) [w:] H.J. Hirsch, P. Hofmański, E.W. Pływaczewski, C. Roxin (red.), Prawo karne i proces karny wobec nowych form i technik przestępczości, "Temida 2", Białystok 1997.
  11. Gruza E., Programy ochrony świadka, „Prokuratura i Prawo” 1998, nr 2, s. 81-107.
  12. Hofmański P., Konwencja Europejska a prawo karne, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa "Dom Organizatora", Toruń 1995.
  13. Hofmański P., Problemy ochrony świadka w polskim procesie karnym [w:] H.J. Hirsch, P. Hofmański, E.W. Pływaczewski, C. Roxin (red.), Prawo karne i proces karny wobec nowych form i technik przestępczości, "Temida 2", Białystok 1997.
  14. Hofmański P., Świadek anonimowy w polskim procesie karnym, „Przegląd Policyjny” 1994, nr 2-3.
  15. Kondracki J., Baszuk R., Zagrożone prawo do obrony, „Rzeczpospolita” z 11.06.1997 r., nr 134.
  16. Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2, Dz.U. 1993 Nr 61, poz. 284.
  17. Piekarska H., Zmierzch świadków, „Prawo i Życie” 1958, nr 20.
  18. Płachta M., Ereciński T., Zeznania świadka w świetle zasady swobodnej oceny dowodów [w:] S. Waltoś (red.), Świadek w procesie sądowym, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1985.
  19. Płachta M., Ocena zeznań na tle danych osobowych świadka, „Problemy Praworządności” 1983, nr 10.
  20. Płachta M., Prawnomiędzynarodowe i konstytucyjne podstawy praw oskarżonego w procesie karnym, „Gdańskie Studia Prawnicze” 1998, t. 4, s. 15-52.
  21. Płachta M., Projekt Konwencji Narodów Zjednoczonych o Zwalczaniu Zorganizowanej Przestępczości Międzynarodowej, „Prokuratura i Prawo” 1998, nr 5, s. 15-32.
  22. Płachta M., Regional Cooperation in Combating Transnational Organized Crime: Task Force on Organized Crime in the Baltic Sea Region, „International Enforcement Law Reporter” 1998.
  23. Płachta M., Wiarygodność zeznań świadka. Niektóre problemy logiczne , „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1984, nr 2, s. 157-169.
  24. Płachta M., Wykorzystanie i ocena zeznań świadka w procesie karnym, nakładem Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1985.
  25. Recommendation No. R(85)11 on the Position of the Victim in the Framework of the Criminal Law and Procedure, Strasbourg 1985.
  26. Recommendation No. R(87)21 on Assistance to Victims and Prevention of Victimisation, Strasbourg 1987.
  27. Recommendation No. R(97)13 Concerning Intimidation of Witnesses and the Rights of the Defence, Strasbourg 1997.
  28. Resolution of the Council of 20 December 1996 on Individuals Who Cooperate with the Judicial Process in the Fight Against International Organized Crime, „Official Journal of the European Communities” 1996, nr C 10.
  29. Resolution of the Council of 23 November 1995 on the Protection of Witnesses in the Fight Against International Organized Crime, 95/C 327/04, „Official Journal of the European Communities” 1995, nr C 327.
  30. Reyt I.W.D.M. van, Niederlande [w:] P. Hunerfeld (red.), Zeugenschutz durch Verkürzung oder Vorenthaltung von Angaben zur person des Zeugen, Max-Planck-Institut, Freiburg 1992.
  31. Roxin C., Synteza z niemieckiego punktu widzenia [w:] H.J. Hirsch, P. Hofmański, E.W. Pływaczewski, C. Roxin (red.), Prawo karne i proces karny wobec nowych form i technik przestępczości, "Temida 2", Białystok 1997.
  32. Rychlik R., III Konferencja Prokuratorów Generalnych Państw Regionu Morza Bałtyckiego (Popowo, 17 marca 1998 r.), „Prokuratura i Prawo” 1998, nr 5.
  33. Spencer J.R., Orality and the Evidence of Absent Witnesses, „Criminal Law Review” 1994.
  34. U.N. Economic and Social Council, National Legislation and Its Adequacy to Deal with the Various Forms of Organized Transnational Crime, E/CONF. 88/3 (1994).
  35. Ustawa z dnia 6 lipca 1995 r. o zmianie Kodeksu postępowania karnego, Dz.U. 1995 Nr 89, poz. 444.
  36. Valkenburg V., Niektóre standardy art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności w holenderskim postępowaniu karnym [w:] J. Skupiński (red.), Standardy praw człowieka a polskie prawo karne, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 1995.
  37. Waltoś S., Dylematy ochrony świadka w procesie karnym, „Państwo i Prawo” 1995, nr 4, s. 39-51.
  38. Waltoś S., Świadek w procesie sądowym, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1985.
  39. Wąsek A., Świadek anonimowy w rzetelnym procesie karnym [w:] T. Bojarski, E. Skrętowicz (red.), Kierunki i stan reformy prawa karnego, Lubelskie Towarzystwo Naukowe, Lublin 1995.
  40. Wikariak S., Trzydziestu dwóch świadków incognito, „Rzeczpospolita” z 28.01.1998 r., nr 23.
  41. Wojciechowski J., Proszę nie niszczyć świadka incognito, „Rzeczpospolita” z 25.01.1996 r., nr 18.
  42. Wolff J., Świadek pseudoincognito. Chybiona koncepcja, „Rzeczpospolita” z 12.11.1996 r., nr 276.
  43. Wyciszczak S., Świadek incognito, „Prokuratura i Prawo” 1996, nr 1, s. 39-49.
  44. Wyrok ETPC z 10 lipca 1985 r., skarga nr 11219/84, w sprawie Kurup przeciwko Danii, DR 42/287.
  45. Wyrok ETPC z 11 marca 1982 r., skarga nr 9000/80 w sprawie X. przeciwko Szwajcarii, DR 28/127.
  46. Wyrok ETPC z 12 grudnia 1990 r. w sprawie Delta przeciwko Francji, Seria A nr 191-A.
  47. Wyrok ETPC z 12 lutego 1985 r. w sprawie Colozza przeciwko Włochom, Seria A nr 89.
  48. Wyrok ETPC z 13 czerwca 1994 r., 10588/83 w sprawie Barbera, Messegue i Jabardo przeciwko Hiszpanii, Seria A nr 146.
  49. Wyrok ETPC z 13 maja 1980 r. w sprawie Artico przeciwko Włochom, Seria A nr 37.
  50. Wyrok ETPC z 14 stycznia 1991 r. w sprawie Vidal przeciwko Belgii, Seria A nr 235-B.
  51. Wyrok ETPC z 15 czerwca 1992 r. w sprawie Ludi przeciwko Szwajcarii, Seria A nr 238.
  52. Wyrok ETPC z 16 grudnia 1981 r., skarga nr 8395/78, w sprawie X. przeciwko Danii, DR 27/50.
  53. Wyrok ETPC z 16 lipca 1971 r. w sprawie Ringeisen przeciwko Austrii, Seria A nr 13.
  54. Wyrok ETPC z 19 lutego 1991 r. w sprawie Isgro przeciwko Włochom, Seria A nr 194-A.
  55. Wyrok ETPC z 20 listopada 1989 r. w sprawie Kostovski przeciwko Holandii, Seria A nr 166.
  56. Wyrok ETPC z 20 października 1994 r. w sprawie Baehen przeciwko Holandii, Seria A nr 237-B.
  57. Wyrok ETPC z 20 września 1993 r. w sprawie Saidi przeciwko Francji, Seria A nr 262-C.
  58. Wyrok ETPC z 23 kwietnia 1997 r. w sprawie Van Mechelen i inni przeciwko Holandii, RJD 1997.
  59. Wyrok ETPC z 23 października 1996 r. w sprawie Ankerl przeciwko Szwajcarii, RJD 1996.
  60. Wyrok ETPC z 23 października 1996 r. w sprawie Niedrost-Hubcr przeciwko Szwajcarii, RJD 1997.
  61. Wyrok ETPC z 24 listopada 1986 r. w sprawie Unterpertinger przeciwko Austrii, Seria A nr 110.
  62. Wyrok ETPC z 24 listopada 1993 r. w sprawie Imbroscia przeciwko Szwajcarii, Seria A nr 275.
  63. Wyrok ETPC z 24 lutego 1994 r. w sprawie Bendenoun przeciwko Francji, Seria A nr 284.
  64. Wyrok ETPC z 26 kwietnia 1991 r. w sprawie Asch przeciwko Francji, Seria A nr 203.
  65. Wyrok ETPC z 26 maja 1988 r. w sprawie Ekbatani przeciwko Szwecji, Seria A nr 134.
  66. Wyrok ETPC z 27 października 1993 r. w sprawie Dombo Bcheer B.V. przeciwko Holandii, Seria A nr 274.
  67. Wyrok ETPC z 27 września 1990 r. w sprawie Windisch przeciwko Austrii, Seria A nr 186.
  68. Wyrok ETPC z 28 sierpnia 1991 r. w sprawie Brandstetter przeciwko Austrii, Seria A nr 211.
  69. Wyrok ETPC z 30 października 1991 r. w sprawie Borgers przeciwko Belgii, Seria A nr 214-B.
  70. Wyrok ETPC z 4 maja 1979 r., skarga nr 8417/78, w sprawie X. przeciwko Belgii, DR 16/200.
  71. Wyrok ETPC z 6 grudnia 1988 r., w sprawie Barbera, Messague i Jabardo przeciwko Hiszpanii, 6.12.1988 r., Seria A nr 146.
  72. Wyrok ETPC z 6 maja 1985 r. w sprawie Bonisch przeciwko Austrii, Seria A nr 92.
  73. Wyrok ETPC z 6 września 1995 r., skarga nr 22909/93, w sprawie Walber przeciwko Turcji, DR 82-A/25.
  74. Wyrok ETPC z 7 lipca 1989 r. w sprawie Bricmont przeciwko Belgii, Seria A nr 158.
  75. Wyrok ETPC z 8 lutego 1993 r. w sprawie John Murray przeciwko Wielkiej Brytanii, RJD 1997.
  76. Wyrok Sądu Kasacyjnego z 12.01.1989 r., „Bulletin” 1989, nr 13.
  77. Wyrok Sądu Kasacyjnego z 22.03.1989 r., „Bulletin” 1989, nr 144.
  78. Wyrok Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych z 4 lutego 1895 r. w sprawie Mattox v. United States, „U.S. Reports” 1895, t. 156.
  79. Wyrok Sądu Związkowego (Bundesgericht) z 8.04.1986 r., ,,Annuaire Suisse de Droit International” 1987.
  80. Zakrzewski R., Jaroch W., Zmiany kodeksu postępowania karnego - świadek anonimowy, „Monitor Prawniczy” 1996, nr 1, s. 1-4.