Nr 2 (198) (2014)
Artykuły

O młodocianym w ujęciu kodeksu karnego

[Juvenile in the light of the criminal code]

Paweł Daniluk
Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk

Opublikowane 2014-06-30

Słowa kluczowe

  • młodociani,
  • kodeks karny,
  • sprawca,
  • odpowiedzialność karna,
  • k.k.,
  • juvenile,
  • criminal code,
  • offender,
  • criminal responsibility
  • ...Więcej
    Less

Jak cytować

O młodocianym w ujęciu kodeksu karnego: [Juvenile in the light of the criminal code]. (2014). Studia Prawnicze The Legal Studies, 2 (198), 121-142. https://doi.org/10.37232/sp.2014.2.4

Abstrakt

Obowiązujący Kodeks karny stanowi o młodocianym w pięciu przepisach. Po pierwsze w art. 54 § 1, przewidującym szczególną dyrektywę wymiaru kary wobec młodocianego. Zgodnie z nią sąd, wymierzając karę takiemu sprawcy, kieruje się przede wszystkim tym, aby go wychować. Po drugie w art. 60 § 1, zawierającym podstawę fakultatywnego nadzwyczajnego złagodzenia kary w stosunku do młodocianego, jeżeli przemawiają za tym względy określone w art. 54 § 1 k.k. Po trzecie w art. 70 § 2, normującym okres próby w wypadku zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności wobec sprawcy młodocianego. Okres ten wynosi od 3 do 5 lat, podczas gdy jego standardowy wymiar to od 2 do 5 lat (art. 70 § 1 pkt 1 k.k.). Po czwarte w art. 73 § 2, ustanawiającym wobec młodocianego sprawcy przestępstwa umyślnego, skazanego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, obowiązkowy dozór w okresie próby. Po piąte w art. 115 § 10, definiującym legalnie pojęcie młodocianego.

 

The article is devoted to a specific category of offenders i.e. juveniles. Firstly, the legal definition of the juvenile, provided under Art. 115 § 10 of the Criminal Code, is analyzed, making a distinction between the notion of the juvenile and the notion of the minor. Then the grounds for the special treatment of juvenile offenders are examined. A special attention is paid to the presumption of lesser degree of juvenile’s guilt and their susceptibility to be affected, which constitutes a good prospect for their education (reformation, reclamation). Finally, the criteria on the basis of which it is established whether an offender is a juvenile offender or not, are analyzed. A special attention is given to the criterion which states that a juvenile is an offender who has not reached the age of 24 years at the time of the trial in the first instance.

Bibliografia

  1. Andrejew I., Polskie prawo karne w zarysie, Warszawa 1980.
  2. Bafia J., [w:] J. Bafia, K. Mioduski, M. Siewierski, Kodeks karny. Komentarz, t. 1, Warszawa 1987.
  3. Bator A., Kozak A., Wykładnia prawa w zgodzie z Konstytucją [w:] S. Wronkowska (red.), Polska kultura prawna a proces integracji europejskiej, , Kraków 2005.
  4. Bocheński M., Rzecz o statusie młodocianego w prawie karnym – uwagi na marginesie uchwały Sądu Najwyższego z 20 czerwca 2012 r., sygn. I KZP 5/12, ,,Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych’’, 2012, z. 3.
  5. Budyn-Kulik M., [w:] M. Mozgawa (red.), Kodeks karny. Praktyczny komentarz, Kraków 2006.
  6. Cychosz P. , Glosa do uchwały SN z 20 czerwca 2012 r., I KZP 5/12, ,,Palestra” 2013, nr 3–4.
  7. Daniluk P., [w:] R. A. Stefański (red.), Kodeks karny. Komentarz on-line, wyd. 1/2011.
  8. Daszkiewicz K., Nadzwyczajne złagodzenie kary w polskim kodeksie karnym, Warszawa 1976.
  9. Dubisz S. (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego, t. 2, Warszawa 2003.
  10. Dunaj B. (red.), Słownik współczesnego języka polskiego, Warszawa 1996.
  11. Giezek J., [w:] J. Giezek (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, , Warszawa 2007.
  12. Górniok O., Filar M., [w:] M. Filar (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2008.
  13. Gregorowicz J., Definicje w prawie i w nauce prawa, Łódź 1962.
  14. Grzegorczyk T., [w:] T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne, Warszawa 2003.
  15. Hypś S., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. A. Grześkowiak, K. Wiak, Warszawa 2012.
  16. Kłączyńska N., [w:] J. Giezek (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, Warszawa 2007.
  17. Konarska-Wrzosek V., [w:] R. A. Stefański (red.), Kodeks karny. Komentarz on-line, wyd. 7/2013.
  18. Konarska-Wrzosek V., Dyrektywy wyboru kary w polskim ustawodawstwie karnym, Toruń 2002.
  19. Konarska-Wrzosek V., Prawny system postępowania z nieletnimi w Polsce, Warszawa 2013.
  20. Lubelski M. J., Odpowiedzialność karna młodocianych. Studium nad kryteriami karania, Katowice 1988.
  21. Majewski J., [w:] A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, t. I, , Warszawa 2007.
  22. Majewski J., Uwagi o dopuszczalności wymierzania najsurowszych kar sprawcom nieletnim i młodocianym na podstawie Kodeksu karnego z 1997 r., [w :] M. Kosek, J. Słyk (red.), W trosce o rodzinę. Księga pamiątkowa ku czci profesor Wandy Stojanowskiej, Warszawa 2008.
  23. Malec A., Zarys teorii definicji prawniczej, Warszawa 2000.
  24. Marek A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2007.
  25. Marek A., Prawo karne, Warszawa 2006.
  26. Mioduski K., [w:] J. Bafia, K. Mioduski, M. Siewierski, Kodeks karny. Komentarz, t. 1, Warszawa 1987.
  27. Nowe kodeksy karne – z 1997r. Warszawa 1997.
  28. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 listopada 1995 r., K 17/95, OTK 1995, poz. 37.
  29. Patryas W., Definiowanie pojęć prawnych, Poznań 1997.
  30. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2002 r., WK 1/02, OSNKW 2002, nr 7–8, poz. 58.
  31. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2012 r., I KZP 2/12, OSNKW 2012, nr 5, poz. 48.
  32. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 maja 2005 r., II KK 454/04, OSNwSK 2005, nr 1, poz. 888.
  33. Projekt kodeksu karnego (redakcja z grudnia 1991 r.).
  34. Projekt kodeksu karnego (redakcja z listopada 1990 r.).
  35. Projekt kodeksu karnego, Państwo i Prawo 1994, z. 2.
  36. Projekt zmian przepisów kodeksu karnego, Warszawa 1981.
  37. Raglewski J., Model nadzwyczajnego złagodzenia kary w polskim systemie prawa karnego (analiza dogmatyczna w ujęciu materialnoprawnym), Kraków 2008.
  38. Rodakiewicz W. G., Pojęcie młodocianego w ujęciu prawa karnego materialnego, [w :] L. Bogunia (red.), Nowa kodyfikacja prawa karnego, t. IV, Wrocław 1999.
  39. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie "Zasad techniki prawodawczej", Dz. U. Nr 100, poz. 908.
  40. Siewierski M., O właściwe zasady odpowiedzialności nieletnich, ,,Państwo i Prawo” 1948, z. 2.
  41. Skarbek R., [w:] M. Królikowski, R. Zawłocki (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, t. II, , Warszawa 2010.
  42. Skupiński J., [w:] R.A. Stefański (red.), Kodeks karny. Komentarz on-line, wyd. 7/2013.
  43. Społeczny projekt nowelizacji ustawy z dnia 19 kwietnia 1969r. Kodeks karny, Kraków 1981.
  44. Szkotnicki W., Stanowisko doktryny i Sądu Najwyższego co do niektórych kwestii związanych z wymiarem kary wobec młodocianych przestępców, ,,Palestra” 1982, nr 8.
  45. Szymanowski T., Młodociani w polskim prawie karnym i penitencjarnym, Warszawa 1967.
  46. Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego, t. II, Warszawa 1979.
  47. Świda W., [w:] I. Andrejew, W. Świda, W. Wolter, Kodeks karny z komentarzem, Warszawa 1973.
  48. Terpiłowski J., Czy prawidłowo ustalono pojęcie „młodocianego”?, ,,Nowe Prawo” 1974, nr 11.
  49. Tuleja P., Stosowanie Konstytucji RP w świetle zasady jej nadrzędności (wybrane problemy), Kraków 2003.
  50. Tyszkiewicz L., Glosa do wyroku SN z 4 października 1971 r., I KR 182/71, OSPiKA 1972, z. 9.
  51. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2012 r., I KZP 5/12, OSNKW 2012, nr 8, poz. 79.
  52. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 1972 r., VI KZP 47/70, OSNKW 1972, nr 6, poz. 94.
  53. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30 września 1981 r., VI KZP 20/80, OSNKW 1981, nr 11, poz. 63.
  54. Wąsek A., [w:] M. Kalitowski, Z. Sienkiewicz, J. Szumski, L. Tyszkiewicz, A. Wąsek, Kodeks karny. Komentarz, t. II, Gdańsk 2001.
  55. Wiktorska P., Czekając na wokandę. Warunkowe przedterminowe zwolnienie młodocianych, Warszawa 2010.
  56. Wojciechowska J., [w:] G. Rejman (red.), Kodeks karny – część ogólna. Komentarz, Warszawa 1999.
  57. Wolter W., Lipczyńska M., Elementy logiki. Wykład dla prawników, Warszawa-Wrocław 1973.
  58. Wolter W., Nauka o przestępstwie, Warszawa 1973.
  59. Wróbel W., [w:] A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, t. I, Warszawa 2007.
  60. Wyrok Sądu Najwyższego z 5 lutego 2013 r., III KK 252/12.
  61. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 1973 r., III KR 29/73, OSNKW 1973, nr 9, poz. 105.
  62. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 1974 r., V KRN 19/74 i 22/74, OSNKW 1974, nr 6, poz. 106.
  63. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 kwietnia 2008 r., SK 77/06, OTK-A 2008, nr 3, poz. 39.
  64. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 stycznia 2000 r., P 11/98, OTK 2000, nr 1, poz. 3.
  65. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 stycznia 2001 r., K 5/00, OTK 2001, nr 1, poz. 2.
  66. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 lipca 2008 r., P 27/07, OTK-A 2008, nr 6, poz. 107.
  67. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 listopada 2008 r., P 47/07, OTK-A 2008, nr 9, poz. 156.
  68. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 października 1998 r., K 7/98, OTK 1998, nr 6, poz. 96.
  69. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 marca 2007 r., K 40/04, OTK-A 2007, nr 3, poz. 33.
  70. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 listopada 2007 r., K 18/06, OTK-A 2007, nr 10, poz. 122.
  71. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 marca 2007 r., K 40/04, OTK-A 2007, nr 3, poz. 33.
  72. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 czerwca 1998 r., K 28/97, OTK 1998, nr 4, poz. 50.
  73. Zawłocki R., [w:] M. Królikowski, R. Zawłocki (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, t. II, Warszawa 2010.
  74. Zdanie odrębne sędziego SN A. Siuchnińskiego do uchwały SN z 20 czerwca 2012 r., I KZP 5/12, OSNKW 2012, nr 8, poz. 79.
  75. Zdanie odrębne sędziego SN M. Laskowskiego do uchwały SN z 20 czerwca 2012 r.
  76. Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2006.
  77. Ziembiński Z., Logika praktyczna, Warszawa 1975.
  78. Zoll A., [w:] A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, t. I, Warszawa 2007.