Prześlij tekst
Nr 2 (218) (2019)
Artykuły

Dopuszczalność uzależnienia skutków czynności prawnej od warunku zależnego od woli strony czynności prawnej

[Admissibility to depend effects of legal actions from actions dependent from will of the parties]

PDF
  • Paweł Siwerski
Paweł Siwerski
Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk

Opublikowane 2019-06-28

Słowa kluczowe

  • czynność prawna,
  • strona czynności prawnej,
  • warunek,
  • legal action,
  • part,
  • condition
    • ...Więcej
    Less
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Jak cytować

Dopuszczalność uzależnienia skutków czynności prawnej od warunku zależnego od woli strony czynności prawnej: [Admissibility to depend effects of legal actions from actions dependent from will of the parties]. (2019). Studia Prawnicze The Legal Studies, 2 (218), 65-84. https://doi.org/10.37232/sp.2019.2.3

Abstrakt

Przedmiotem niniejszego artykułu będzie zagadnienie dopuszczalności uzależnienia skutków czynności prawnych od zdarzeń zależnych od woli stron, w tym szczególnego przypadku, gdy zdarzenie jest zależne wyłącznie od woli strony (warunek potestatywny). Zagadnienie jest istotne dla obrotu gospodarczego, ponieważ uczestnicy tego obrotu przeważnie uzależniają skutek podejmowanych czynności prawnych od warunku. W przypadku, gdyby strony czynności prawnej za warunek uznały zdarzenie przeciwne ustawie, to skutkować to będzie nieważnością czynności prawnej (gdy warunek jest zawieszający) lub bezskutecznością zastrzeżenia warunku, gdy warunek jest rozwiązujący (art. 94 KC). Częste jest zastrzeganie warunku zależnego od strony czynności prawnej (jak np. wykonanie zobowiązania, pozytywny wynik badania prawnego czy udzielenie kredytu). W orzecznictwie zaobserwować można ewolucję poglądu SN od restrykcyjnego (niedopuszczającego warunku zależnego od woli strony) do stanowiska liberalnego, dopuszczającego uznanie powstania lub ustania skutku czynności prawnej od warunku zależnego od strony czynności prawnej .

Wskutek analizy obowiązującego brzmienia art. 89 KC zaprezentowany zostanie w niniejszym artykule pogląd za dopuszczeniem uzależnienia skutków czynności prawnej od zdarzeń zależnych od strony czynności prawnej.

 

Subject of this article shall be an issue of admissibility to depend effects of legal actions from actions dependent from will of the parties, in particular when the event is dependent solely on will of the party (condition potestative). The issue at hand is crucial for economic relations due to fact that participants of the trade make dependant effect of undertaken legal actions from the condition. In the event parties of the legal action would consider as condition action contrary to statute, it would affect validity of legal action (in case condition is precedent) or ineffectiveness of reserving such condition (as e.g. carrying out of obligation, positive result of legal due diligence or granting loan). In judiciary evolution of Supreme Court standpoint could be observed from restrictive (not permitting condition dependant of will of party) to liberal, allowing creation or cessation of effect of legal action from condition dependent from condition dependant on party of legal action.

As result of analysis of applicable currently wording of art. 89 of the Civil Code, there would be presented in this article a standpoint admitting making dependant of effects of the legal action from events dependant from the party of legal action.

PDF

Bibliografia

  1. Bieniek G., Dodatkowe zastrzeżenia umowne w praktyce notarialnej, „Nowy Przegląd Notarialny” 2009, nr 2.
  2. Bieranowski A., Konstrukcja prawna przewłaszczenia nieruchomości na zabezpieczenie, „Rejent” 2003, nr 7-8, poz. 57.
  3. Chomiuk M., Spór o dopuszczalność zastrzegania warunku potestatywnego na tle obowiązujących regulacji warunku w Kodeksie cywilnym, „Monitor Prawa Handlowego” 2012, nr 4.
  4. Dmowski S., Rudnicki S., Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga pierwsza. Część ogólna, Warszawa 2002.
  5. Doroszewski W. (red.), Słownik języka polskiego, Warszawa 1967.
  6. Drabik L., Sobol E., Słownik Języka Polskiego. Tom 2, Warszawa 2007.
  7. Fras M., Habdas M. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna (art. 1-125), 2018.
  8. Gniewek E., Machnikowski P. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2013.
  9. Janiszewska B., Zgoda rady nadzorczej spółki z o.o. jako przedmiot warunku, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2000, nr 7–8.
  10. Kalina-Prasznic U. (red.), Encyklopedia prawa, Warszawa 2007.
  11. Kidyba A. (red.), Komentarz do Kodeksu cywilnego. Tom I, Warszawa 2009.
  12. Kunicki A., Umowne prawo odstąpienia, Lwów 1939.
  13. Kuniewicza Z., Glosa do wyroku SN z 20.05.1998 r., I CKN 683/97, „Rejent” 2000, nr 3.
  14. Longchamps de Bérier R,, Zobowiązania, Poznań 1938.
  15. Machnikowski P. (red.), Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego działająca przy Ministrze Sprawiedliwości, Księga pierwsza kodeksu cywilnego: projekt z uzasadnieniem, Warszawa 2009.
  16. Oleszko A., Pytania i odpowiedzi, „Rejent 1992”, nr 10.
  17. Osajda K., Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I, Warszawa 2013.
  18. Pietrzykowski K. (red.), Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz do artykułów 1-44911, Warszawa 2008.
  19. Radwański Z., Glosa do wyroku SN z 5.6.2002 r., II CKN 701/00, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2003, nr 10, poz. 124.
  20. Radwański Z., System Prawa Prywatnego. Prawo cywilne – część ogólna. Tom 2, Warszawa 2001.
  21. Szanciło T., Glosa do wyroku SN z 8.3.2002 r., III CKN 748/00, „Palestra” 2004, nr 1-2.
  22. Szer S., Prawo cywilne. Część ogólna, Warszawa 1967.
  23. Szlęzak A., Glosa do wyroku SN z 17.3.2011 r., IV CSK 358/10, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2012, nr 5, poz. 47.
  24. Szymczak H., Słownik Języka Polskiego PWN, Warszawa 1995.
  25. Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne, 1998.
  26. Wyrok SN z 20.05.1998 r., I CKN 683/97, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 1999, nr 1, poz. 8.
  27. Postanowienie SN z 5.03.1999 r., I CKN 1069/98, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna” 1999, nr 9, poz. 160.
  28. Wyrok SN z 27.06.1999 r., I CR 7/95, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 1999, nr 12, poz. 183.
  29. Wyrok SN z 8.03.2000 r., III CKN 748/00, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2003, nr 3, poz. 37.
  30. Wyrok SN z 26.05.2000 r., III CKN 246/00, „Monitor Prawniczy” 2000, nr 11.
  31. Wyrok SN z 29.05.2000 r., III CKN 246/00, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna” 2000, nr 11, poz. 213.
  32. Wyrok SN z 8.03.2002 r., III CKN 748/00, niepubl.
  33. Wyrok SN z 5.06.2002, II CKN 701/00, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2003, nr 10, poz. 124.
  34. Wyrok SN z 11.10.2002 r., II CKN 1044/00, niepubl.
  35. Wyrok SN z 10.04.2003 r., III CKN 1335/00, niepubl.
  36. Wyrok SN z 9.10.2003 r., V CK 285/02, niepubl.
  37. Wyrok SN z 5.01.2005 r., II CK 343/04, niepubl.
  38. Wyrok SN z 10.05.2005 r., II CK 712/04, niepubl.
  39. Wyrok SN z 31.03.2005 r., V CK 490/04, niepubl.
  40. Wyrok SN z 10.06.2005 r., II CK 712/04, niepubl.
  41. Wyrok SN z 24.06.2005 r., V CK 799/04, niepubl.
  42. Wyrok SN z 26.09.2007 r., IV CSK 118/07, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2008, nr 12, poz. 125.
  43. Wyrok SN z 13.01.2011 r., III CSK 116/10, niepubl.
  44. Wyrok z 23.02.2011 r., V CSK 277/10, niepubl.
  45. Wyrok SN z 17.03.2011 r., IV CSK 358/10, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna” 2011, nr 12, poz. 136.
  46. Wyrok SN z 11.08.2011 r., I CSK 605/10, niepubl.
  47. Wyrok SA we Wrocławiu z 30.11.2012 r., I ACa 1146/12, niepubl.
  48. Postanowienie SN (7) z 22.03.2013 r., III CZP 85/12, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna” 2013, nr 11, poz. 132.
  49. Wyrok SA w Krakowie z 6.05.2015 r., I ACa 264/15, niepubl.
  50. Wyrok SA w Warszawie z 21.10.2016 r., VI ACa 1467/16, niepubl.
  51. Wyrok SA w Katowicach z 14.09.2017 r., I ACa 329/17, niepubl.
  52. Wyrok SN z 17.03.2011 r., IV CSK 358/10, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna” 2011, nr 12, poz. 136.