Nr 2 (210) (2017)
Artykuły

Podstawowe założenia badań empirycznych w prawoznawstwie - próba konfrontacji

[Fundamental assumptions of the empirical research in the jurisprudence field: A comparison attempt]

Artur Kotowski
Europejska Wyższa Szkoła Prawa i Administracji w Warszawie

Opublikowane 2017-06-30

Słowa kluczowe

  • badania empiryczne,
  • filozofia analityczna,
  • prawoznawstwo,
  • empirical research,
  • analytic philosophy,
  • jurisprudence
  • ...Więcej
    Less

Jak cytować

Podstawowe założenia badań empirycznych w prawoznawstwie - próba konfrontacji: [Fundamental assumptions of the empirical research in the jurisprudence field: A comparison attempt]. (2017). Studia Prawnicze The Legal Studies, 2 (210), 87-114. https://doi.org/10.37232/sp.2017.2.4

Abstrakt

Celem opracowania jest podsumowanie wątku badań empirycznych w naukach prawnych, ale zamierzenie to postanowiono zrealizować w formie studium krytycznego. Wzorem do takiego nastawienia analitycznego były podobne prace prezentowane w rodzimej teorii prawa, gdzie naczelnym założeniem jest nie tyle omówienie określonego zagadnienia badawczego, ale zrealizowanie studium, poprzez swoiste „zderzenie”ogólnej jego charakterystyki z poglądami przeciwnymi. Rzecz jasna, na tyle, na ile jest to możliwe do osiągnięcia. Takie nastawienie poznawcze odznacza się szczególną przydatnością do analizy wątków metodologicznych prawoznawstwa, bowiem – co w pewien sposób znamienne – choć prawoznawstwouznaje się w kontynentalnej kul-turze prawnej powszechnie za naukę, co stanowi jedną z istotnych cech myśli jurydycznej prawa stanowionego, to element metodologiczny jest albo niejednorodnie prezentowany, albo w ogóle zarzucany, bazując na intuicjach samych prawników, jak i ogólnie wykształconych podstawach badawczych, w gruncie rzeczy nieustrukturalizowanych do jednego wątku metodologicznego.

 

The paper is a critical analysis of fundamental assumptions for the empirical research methodology in the jurisprudence field. It is aimed to compare the profile of empirical methodology with jurisprudence-dominant analytic philosophy. This is archived through a) examining the basic profile of the positivist attitude of a researcher along with assumptions integrating empiricism, which derives from the positivist methodology, into different philosophies of the law which specifically appeal to the naturalism of the legal phenomenon; next b) detailing characteristic features of empirical methods which take jurisprudence specifics into account; and finally c) coming to a set of conclusions concerning the success of research conducted this way in the jurisprudence field.

Bibliografia

  1. A. Bator, Z. Pulka, A. Sulikowski, Czy koniec teorii prawa?, [w:] P. Jabłoński (red.), Czy koniec teorii prawa?, Wrocław 2011.
  2. S. Bedyńska, M. Cypryńska, Statystyczny drogowskaz. T. 1, Warszawa 2013.
  3. B. Brożek, Hipoteza umysłu normatywnego, [w:] Studia z Kognitywistyki i Filozofii Umysłu 2013, nr 7(2).
  4. J. Brzeziński, Metodologia badań psychologicznych, Warszawa 1999.
  5. N. Chomsky, Lingwistyka, osobny punkt widzenia, [w:] Noama Chomsky’egopróba rewolucji naukowej, Warszawa 1996.
  6. R. Cooter, T. Ulen, Ekonomiczna analiza prawa, Warszawa 2009.
  7. H. Dębska, Władza, symbol, prawo, Warszawa 2015.
  8. W. Ducha, Pespektywy kognitywistyki, XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Kognitywistycznego, Białystok 22–24 września 2016.
  9. R. Dworkin, Biorąc prawa poważnie, Warszawa 1998.
  10. S. Ehrlich, Dynamika norm, Warszawa 1988.
  11. S. Ehrlich, W sprawie kreowania polityki prawa jako odrębnej dyscypliny, [w:] red. S. Ehrlich, Studia z teorii prawa, Warszawa 1965.
  12. T. Gizbert-Studnicki, A. Dyrda, A. Grabowski, Metodologiczne dychotomie. Krytyka pozytywistycznych teorii prawa, Warszawa 2016.
  13. A. Grabowski, Prawnicze pojęcie obowiązywania prawa stanowionego, Kraków 2009.
  14. H. L. A. Hart, Pojęcie prawa, Warszawa 1998.
  15. S. Holmes, Rodowody koncepcji rządów prawa, [w:] red. J. M. Maravall, A. Przeworski, Demokracja i rządy prawa, Warszawa 2010.
  16. H. Kelsen, Czysta teoria prawa, Warszawa 2014.
  17. K. T. Konecki, Przedmowa, [w:] B. G. Glaser, A. L. Strauss, Odkrywanie teorii ugruntowanej, Kraków 2009.
  18. A. Kotowski, Instrumentalizacja prawa i instrumentalne użycie prawa a jego wykładnia, Studia Prawnicze 2016 nr 4.
  19. A. Kotowski, Zarys problematyki badań empirycznych w naukach prawnych, Przegląd Prawa Publicznego nr 7–8 2014.
  20. A. Kozak (red.), Z zagadnień teorii i filozofii prawa. Instrumentalizacja prawa, Wrocław 2000.
  21. J. Kurczewski, O badaniu prawa w naukach społecznych, Warszawa 1977.
  22. J. Leszczyna, Pozytywizacja prawa w dyskursie dogmatycznym, Kraków 2010.
  23. L. Leszczyński, Zagadnienie teorii stosowania prawa. Doktryna i tezy z orzecznictwa, Kraków 2001.
  24. A. Malinowski, Polski język prawny. Wybrane zagadnienia, Warszawa 2006.
  25. B. Malinowski, Prawo, zwyczaj, zbrodnia, w społeczności dzikich, Warszawa 2001.
  26. L. Morawski, Instrumentalizacja prawa (zarys problemu), Państwo i Prawo 1993 nr 3.
  27. A. Newell, You can’t play 20 questions with nature and win: projective comments on the papers of this symposium, Pittsburgh, 1973.
  28. K. Opałek, Problemy metodologiczne nauki prawa, Warszawa 1962.
  29. K. Opałek, Zagadnienia teorii prawa i teorii polityki, Warszawa 1986.
  30. K. Opałek, J. Wróblewski, Zagadnienia teorii prawa, Warszawa 1969.
  31. L. Petrażycki, O nauce, prawie i moralności. Pisma wybrane, Warszawa 1985.
  32. K. Płeszka, T. Gizbert-Studnicki, Dwa ujęcia wykładni prawa. Próba konfrontacji, „Prace z Nauk Politycznych”, z. 20, Kraków 1984.
  33. Z. Pulka, Legitymizacja państwa w prawoznawstwie, Wrocław 1996.
  34. Z. Pulka, Struktura poznania filozoficznego w prawoznawstwie, Wrocław 2004.
  35. G. Radbruch, Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 1924.
  36. W. Rafałowski, Opisywanie i wyjaśnianie systemu partyjnego. Metody pomiaru, Warszawa 2017.
  37. W. Rapior, Intensyfikacja wyobraźni: o tożsamości osoby badacza i zawieszeniu bezwarunkowej obiektywności, [w:] red. K. T. Konecki, M. Gorzko, Przegląd Socjologii Jakościowej. Tom XI, nr 1, Badania jakościowe – pragmatyczne inspiracje, 2015.
  38. R. Sarkowicz, J. Stelmach, Teoria prawa, Kraków 1998.
  39. J. Stelmach (red.), Filozofia prawa wobec globalizmu, Kraków 2003.
  40. J. Stelmach, Dyskrecjonalność sędziowska w pozytywistycznych i niepozytywistycznych koncepcjach prawa, [w:] W. Staśkiewicz, T. Stawecki (red.), Dyskrecjonalność w prawie, Warszawa 2010, s. 53.
  41. J. Stelmach, Typy uzasadniania prawniczych decyzji interpretacyjnych, Państwo i Prawo 1993, nr 5.
  42. J. Stelmach, R. Sarkowicz, Filozofia prawa XIX i XX wieku, Kraków 1998.
  43. J. Woleński, Z zagadnień analitycznej filozofii prawa, Warszawa-Kraków 1980.
  44. J. Wróblewski, Zarys krytyki normatywizmu Hansa Kelsena, Państwo i Prawo 1955.
  45. M. Zieliński, Z. Ziembiński, Uzasadnianie twierdzeń, ocen i norm w prawoznawstwie, Warszawa 1988.
  46. Z. Ziembiński, Metodologia nauk prawnych, przewodnik dla studentów studium dla pracujących, Poznań 1972.