Władza rodzicielska nad pozamałżeńskim dzieckiem

Abstrakt

Również w rodzinach nie funkcjonujących prawidłowo, zwłaszcza w takich, w których rodzice dziecka żyją w rozłączeniu, a więc również w przypadku dziecka pochodzącego spoza małżeństwa, dobro dziecka powinno, wprawdzie w sposób zmodyfikowany, korespondować z ochroną interesów obojga rodziców, a więc zarówno matki, jak i ojca.

Należy de lege ferenda zgłosić wniosek by sąd był zobligowany do rozstrzygania w wyroku ustalającym ojcostwo kwestie dotyczące przyznania ojcu dziecka władzy rodzicielskiej. Sąd zatem byłby zobowiązany do prowadzenia postępowania dowodowego w tym względzie, a po wszechstronnym zbadaniu zebranego materiału dowodowego podejmowałby w wyroku ustalającym ojcostwo decyzje o odmowie lub przyznaniu ojcu dziecka władzy rodzicielskiej. Sąd badałby kwalifikacje faktyczne i moralne ojca do wykonywania władzy rodzicielskiej, jego zainteresowanie losem dziecka oraz wzajemny układ stosunków pomiędzy rodzicami dziecka. W niektórych sytuacjach sąd mógłby przyznać władzę rodzicielską i jednocześnie ograniczyć ją, podobnie jak przy rozwodzie, do określonych praw i obowiązków ojca względem dziecka. Praktyka taka byłaby zasadna zwłaszcza wówczas, gdy na podstawie uzyskanych przez sąd informacji doszedłby on do wniosku, że jest to sposób na utrzymanie lub podtrzymanie kontaktów ojca z dzieckiem.

Całkowita izolacja dziecka od jednego z rodziców, w praktyce najczęściej od ojca, nie powinna być regułą, lecz wyłącznie środkiem, po który sąd sięgałby wyjątkowo, tj. w sytuacjach - według jego wnikliwej oceny - nie dających szans na nawiązanie w przyszłości bliższych więzi pomiędzy dzieckiem a jego ojcem. Pozbawienie bowiem dziecka możliwości bycia z obojgiem rodziców okalecza psychikę dziecka, zuboża je o podstawowe wartości, których ono nie pozna.

Even in non-functioning families, especially those in which the child’s parents live apart, and thus also in the case of a child from outside the marriage, the child’s welfare should, admittedly in a modified way, correspond to the protection of the interests of both parents, i.e. both mother and father.

A proposal should be made de lege ferenda that the court should be obliged to decide in a judgement establishing paternity on issues relating to the attribution of parental responsibility to the child’s father. The court would therefore be obliged to conduct a hearing of evidence in this respect and, after a comprehensive examination of the evidence gathered, would decide in the judgement establishing paternity whether to deny or grant parental authority to the child’s father. The court would examine the father’s factual and moral qualifications for exercising parental authority, his interest in the fate of the child and the mutual arrangement of the relationship between the child’s parents. In some situations, the court could grant parental authority and at the same time limit it, as in a divorce, to certain rights and duties of the father towards the child. Such a practice would be justified especially if, on the basis of the information obtained by the court, it concludes that this is a way of maintaining or sustaining the father’s contact with the child.

The total isolation of a child from one parent, in practice most often from the father, should not be the rule, but only a measure that the court would resort to exceptionally, i.e. in situations – according to its thorough assessment – that do not offer a chance of establishing closer ties between the child and its father in the future. Indeed, depriving a child of the opportunity to be with both parents cripples the child’s psyche, impoverishes it with fundamental values that it will not know.