Zgłoś artykuł
Nr 3-4 (189) (2011)
Artykuły

Nabycie własności rzeczy ruchomej od nieuprawnionego a rękojmia za wady prawne

Purchase of a movable property from subject without legal title in the light of a warranty for legal defects]

PDF
  • Krzysztof Mularski
DOI: https://doi.org/10.37232/sp.2011.3-4.9

Opublikowane 2011-12-31

Słowa kluczowe

  • nabycie własności,
  • rzecz ruchoma,
  • rękojmia,
  • Kodeks cywilny,
  • wady prawne,
  • purchase of property,
  • movable property,
  • warranty,
  • Polish Civil Code,
  • legal defects

Jak cytować

Mularski, K. (2011). Nabycie własności rzeczy ruchomej od nieuprawnionego a rękojmia za wady prawne: Purchase of a movable property from subject without legal title in the light of a warranty for legal defects]. Studia Prawnicze / The Legal Studies, (3-4 (189), 241–264. https://doi.org/10.37232/sp.2011.3-4.9
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Abstrakt

Przedmiotem niniejszej pracy będzie, najogólniej rzecz biorąc, relacja między nabyciem własności rzeczy ruchomej od nieuprawnionego (art. 169 kc) a odpowiedzialnością z tytułu rękojmi za wady prawne rzeczy (art. 556 § 2 kc). Ściślej, chodzić będzie o próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy w sytuacji, w której nabywca rzeczy ruchomej dokonał czynności prawnej z osobą nieuprawnioną i mógł nabyć własność rzeczy na podstawie art. 169 kc, rzecz ta może być mimo to uznana za obciążoną wadą prawną na podstawie art. 556 § 2 kc.

Uzasadnieniem dla podjęcia badań nad wyżej zarysowanym zagadnieniem są dwie różnego rodzaju okoliczności. Najważniejszą z nich jest jego znaczenie teoretyczne. Przesądza o nim już sam fakt utrzymywania się w nauce prawa cywilnego rozbieżnych odpowiedzi na wyżej postawione pytanie. Jakkolwiek zdecydowanie przeważa stanowisko, że mimo możliwości zastosowania art. 169 kc rzecz obciążona jest wadą prawną, zwolenników znajduje ciągle pogląd przeciwny. Sprzeczność poglądów w tym zakresie została już zresztą dawno odnotowana, i to zarówno przez samą naukę3, jak i przez orzecznictwo.

 

There is an ongoing disagreement both among legal science representatives and in court verdicts concerning the possibility of the purchaser to use warranty claim based on legal defects, when the legal title to the object had been obtained in the light of the Art. 169 of the Polish Civil Code. The aim of the article was to demonstrate that it is unacceptable for the purchaser to initiate an action on warranty because of legal defects of the movable property in case of the purchase from the subject who had no legal title to sell it. Specifically, it has been attempted to prove the inaccuracy of the popular belief that Art. 169 of the Polish Civil Code was established to protect the purchaser and not the vendor who is usually dishonest . The analysis leads to the conclusion that ownership (treated as a set of legal norms) could be perceived as a function assigning property (domain of a function) to certain civil law subjects (antidomain of a function).

PDF

Bibliografia

  1. Brzozowski A. [w:] K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz do artykułów 450–1088, C.H. Beck, Warszawa 2009.
  2. Buczkowski S. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1972.
  3. Chorabik R., Dobra wiara jako przesłanka nabycia rzeczy ruchomej od osoby nieuprawnionej, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2006, nr 1, s. 151–198.
  4. Ciepła H. [w:] Kodeks cywilny. T. 1. Art. 1–353. Praktyczny komentarz z orzecznictwem, Warszawa 2005.
  5. Czachórski W., Zobowiązania. Zarys wykładu, Wolters Kluwer, Warszawa 2009.
  6. Dąbrowski S. [w:] H. Ciepła (red.), Kodeks cywilny. Praktyczny komentarz z orzecznictwem. T. 2. Art. 353-1088, Wydawnictwo Zrzeszenia Prawników Polskich, Warszawa 2005.
  7. Filipiak T.A. [w:] A. Kidyba (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. T. 2. Własność i inne prawa rzeczowe, Wolters Kluwer, Warszawa 2009.
  8. Gawlik Z. [w:] A. Kidyba (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. T. 3. Zobowiązania - część szczególna, Wolters Kluwer, Warszawa 2010.
  9. Gizbert-Studnicki T., O nieważnych czynnościach prawnych w świetle koncepcji czynności konwencjonalnych, „Państwo i Prawo” 1975, nr 4, s. 70–82.
  10. Gniewek E., Kodeks cywilny. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe. Komentarz, Zakamycze, Kraków 2001.
  11. Gniewek E., Prawo rzeczowe, C.H. Beck, Warszawa 2010.
  12. Gola A., Nabycie własności ruchomości od nieuprawnionego, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1982.
  13. Gołaczyński J., Machnikowski P., Współczesne problemy prawa prywatnego. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Edwarda Gniewka, C.H. Beck, Warszawa 2010.
  14. Górecki J., Przeniesienie własności rzeczy ruchomej, Nakładem Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, Wrocław 1950.
  15. Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo rzeczowe, C.H. Beck, Warszawa 2009.
  16. Jezioro J. [w:] E. Gniewek (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2011.
  17. Katner W.J. [w:] J. Rajski (red.), Prawo zobowiązań – część szczegółowa, C.H. Beck, Warszawa 2004.
  18. Lagut M., O przesłance dobrej wiary przy nabyciu własności rzeczy ruchomej zgubionej, skradzionej lub w inny sposób utraconej przez właściciela (art. 169 § 2 k.c.), „Przegląd Sądowy” 2001, nr 5, s. 50–56.
  19. Longchamps de Berier R., Zobowiązania, Ksiegarnia Akademicka, Poznań 1948.
  20. Machnikowski P. [w:] T. Dybowski (red.), Prawo rzeczowe, C.H. Beck, Warszawa 2007.
  21. Majorowicz J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1972.
  22. Manowska M., Rękojmia i gwarancja, „Prawo Spółek” 1997, nr 10, s. 34–41.
  23. Nadler J. [w:] E. Gniewek (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2011.
  24. Nesterowicz M. [w:] J. Winiarz (red.), Kodeks cywilny z komentarzem, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1989.
  25. Nowakowski Z.K., Ochrona nabywcy rzeczy z wadami (rękojmia za wady fizyczne), „Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny” 1967, nr 2, s. 1–29.
  26. Ohanowicz A., Rękojmia przy sprzedaży a odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie świadczenia, „Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny” 1962, nr 2, s. 19–26.
  27. Piątowski J.S. [w:] J. Ignatowicz (red.), Prawo własności i inne prawa rzeczowe, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1977.
  28. Podhorecka M., Rękojmia za wadę prawną przy sprzedaży rzeczy ruchomych, „Przegląd Sądowy” 2006, nr 11–12, s. 90–142.
  29. Radwański Z., Panowicz-Lipska J., Zobowiązania – część szczegółowa, C.H. Beck, Warszawa 2010.
  30. Rudnicki S., Rudnicki G., Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 2009.
  31. Skąpski J. [w:] S. Grzybowski (red.), Prawo zobowiązań – część szczegółowa, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1976.
  32. Skowrońska-Bocian E. [w:] K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz do artykułów 1-449, C.H. Beck, Warszawa 2008.
  33. Stelmachowski A. [w:] T. Dybowski (red.), Prawo rzeczowe, C.H. Beck, Warszawa 2007.
  34. Szpunar A., Dobra wiara jako przesłanka nabycia własności ruchomości od nieuprawnionego, „Państwo i Prawo” 1997, nr 7, s. 3–14.
  35. Szpunar A., Glosa do wyroku SA w Łodzi z dnia 28 sierpnia 1996 r., I ACr 250/96, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 1997, nr 4, poz. 91.
  36. Szpunar A., Nabycie własności ruchomości od nieuprawnionego, Zakamycze, Kraków 1998.
  37. Szpunar A., Uwagi o rękojmi za wady prawne przy sprzedaży, „Rejent” 1997, nr 6, s. 9–21.
  38. Szpunar A., Wydanie jako przesłanka nabycia własności ruchomości od nieuprawnionego, „Rejent” 1999, nr 1, s. 9–24.
  39. Uchwała SN (7) z dnia 30 marca 1992 r., III CZP 18/92, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna” 1992, nr 9, poz. 144.
  40. Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego, Dz.U. z 2002 r. Nr 141, poz. 1176 ze zm.
  41. Wasilkowski J. [w:] J. Ignatowicz (red.), Prawo własności i inne prawa rzeczowe, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1977.
  42. Wasilkowski J., Nabycie własności rzeczy ruchomej na podstawie umowy z osobą nieuprawnioną, „PiP” 1968, nr 10.
  43. Wilke M., Nabycie własności rzeczy ruchomej na podstawie umowy z osobą nieuprawnioną, Panstwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980.
  44. Winiarz J. [w:] J. Winiarz (red.), Kodeks cywilny z komentarzem, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1989.
  45. Wójcik S. [w:] J. Ignatowicz (red.), Prawo własności i inne prawa rzeczowe, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1977.
  46. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 listopada 2003 r., I ACa 524/03, LEX nr 175278.
  47. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 28 sierpnia 1996 r., I ACr 250/96 „Orzecznictwo Sądów Polskich” 1997, nr 4, poz. 91.
  48. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2002 r., II CKN 1226/00, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna” 2003, nr 4, poz. 59.
  49. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2002 r., V CKN 1136/00, LEX nr 56063.
  50. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca 2008 r., IV CSK 182/08, LEX nr 483357.
  51. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 1999 r., III CKN 463/98, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna” 2000, nr 5, poz. 101.
  52. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 maja 2001 r., K 5/01, „Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego” 2001, nr 4, poz. 87.
  53. Żuławska C. [w:] Komentarz do Kodeksu cywilnego. Ks. 3. Zobowiązania, LexisNexis, Warszawa 2009.
  54. Żuławska C., Ewolucja odpowiedzialności za jakość świadczenia [w:] E. Łętowska (red.), Tendencje rozwoju prawa cywilnego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1983, s. 211–282.