Zgłoś artykuł
Nr 26 (2019)
Artykuły

Przestępczość wobec dzikich zwierząt w ujęciu prawno-kryminologicznym

PDF
  • Ewelina Melaniuk
Ewelina Melaniuk
Uniwersytet Warszawski, Wydział Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji, Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji
DOI: https://doi.org/10.5281/zenodo.3751712

Opublikowane 18.06.2019

Słowa kluczowe

  • przestępczość wobec zwierząt,
  • dzikie zwierzęta,
  • zagrożone gatunki zwierząt,
  • konwencja waszyngtońska,
  • ochrona gatunkowa,
  • crime against animals,
  • wild animals,
  • endangered species,
  • Washington Convention,
  • species protection

Jak cytować

Melaniuk, E. (2019). Przestępczość wobec dzikich zwierząt w ujęciu prawno-kryminologicznym. Biuletyn Kryminologiczny, (26), 130–160. https://doi.org/10.5281/zenodo.3751712
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Crossref
Scopus
Google Scholar
Europe PMC

Abstrakt

Przedmiotem artykułu są kryminologiczne oraz prawnokarne aspekty przestępczości wobec dzikich zwierząt. Celem tekstu jest ukazanie największych zagrożeń czyhających na gatunki chronione krajowymi oraz międzynarodowymi regulacjami prawnymi. Znaczna część pracy została poświęcona problematyce handlu zagrożonymi gatunkami fauny oraz ukazaniu skali zjawiska w ujęciu statystycznym na podstawie danych Krajowej Administracji Skarbowej (do 2017 r. – Służby Celnej).

 

The subject of this article are criminological and law aspects of crime against wild animals. The aim of the article is to show the greatest threats for species protected by national and international legal regulations. A significant part of the work was devoted to the issues of trade in endangered species of fauna and showing the scale of the phenomenon in statistical terms based on the data of the Polish Customs Service.

PDF

Bibliografia

  1. CBOS, Postawy wobec zwierząt, „Komunikat z Badań” 2018, nr 112, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2018/K_112_18.PDF [dostęp: 23.01.2020].
  2. CITES – gatunki zagrożone wyginięciem, Podatki.gov.pl, 28.11.2018, https://www.podatki.gov.pl/clo/informacja-dla-osob-fizycznych/towary-objete-ograniczeniami-i-zakazami/cites-gatunki-zagrozone-wyginieciem/ [dostęp: 24.03.2019].
  3. Cyrki ze zwierzętami w Polsce. Raport 2016, Viva! Akcja dla Zwierząt, Warszawa 2016, https://viva.org.pl/raport_cyrk.pdf [dostęp: 23.01.2020].
  4. Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, Dz. Urz. UE L 206, 22.07.1992.
  5. Gwiazdowicz M., Inwazyjne gatunki obce, „Infos. Zagadnienia społeczno-gospodarcze” 2014, nr 11(171), s. 1–4.
  6. Informator Statystyczny Wymiaru Sprawiedliwości, https://isws.ms.gov.pl/pl/baza-statystyczna/opracowania-wieloletnie/ [dostęp: 23.03.2019].
  7. Jastrzębska A., Gugołek A., Strychalski J., Zwierzęta w sporcie, rekreacji i rozrywce. Cz. II, „Wiadomości Zootechniczne” 2017, R. LV, nr 2, s. 173–181.
  8. Kasprzak W., Kryminologiczno-kryminalistyczne aspekty handlu chronionymi gatunkami terrarystyki [w:] M. Kotowska, W. Pływaczewski (red.), Kryminologia wobec współczesnych zagrożeń ekologicznych, Katedra Kryminologii i Polityki Kryminalnej. Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2011, s. 195–201.
  9. Kepel A., Kala B., CITES w Polsce i Unii Europejskiej – podręcznik dla praktyków, Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody „Salamandra”, Poznań 2016.
  10. Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem, sporządzona w Waszyngtonie dnia 3 marca 1973 r., Dz.U. z 1991 r. Nr 27, poz. 112.
  11. Konwencja Waszyngtońska, czyli CITES, „Wiadomości Celne” 2009, nr 10–11.
  12. Kosicki T., Odpowiedzialność karna za przestępstwa kłusownicze w świetle przepisów Ustawy – prawo łowieckie, „Studia z Zakresu Nauk Prawnoustrojowych. Miscellanea” 2013, t. 3, s. 155–166.
  13. Listos P., Dylewska M., Gryzińska M., Sprzeczny z Konwencją Waszyngtońską (CITES) przemyt zwierząt do Polski, „Życie Weterynaryjne” 2016, nr 91(4), s. 238–243.
  14. Mroczkowski S., Frieske A., Sitkowska B., Grochowska E., Piwczyński D., Prawne aspekty humanitarnej ochrony zwierząt, „Przegląd Hodowlany” 2015, nr 2, s. 34–36.
  15. Niszczenie siedlisk naturalnych, Komisja Europejska [strona archiwalna], 6.03.2006, https://ec.europa.eu/environment/archives/youth/nature/nature_damage_pl.html [dostęp: 5.04.2019].
  16. Nowicka I., Nowak A., Ondicova M., Badanie ankietowe dotyczące świadomości prawnej w zakresie ochrony i praw zwierząt [w:] A. Nowak, W. Pływaczewski, M. Porwisz (red.), Przeciwdziałanie międzynarodowej przestępczości przeciwko środowisku naturalnemu z perspektywy organów ścigania, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie, Szczytno 2017, s. 59–77.
  17. Pływaczewski W., Duda M., Azjatycka medycyna ludowa i jej związki z nielegalnym rynkiem chronionych gatunków fauny i flory [w:] W. Pływaczewski, A. Dobies (red.), Przeciwdziałanie patologiom na rynku medycznym i farmaceutycznym, C.H. Beck, Warszawa 2019, s. 1–14.
  18. Pływaczewski W., Duda M., Dlaczego zginęła Dian Fossey? Prawne oraz wiktymologiczne aspekty zwalczania przestępczości wymierzonej w obrońców przyrody [w:] M. Adamczyk, J. Karaźniewicz, K. Pruszkiewicz-Słowińska (red.), Karnoprawne aspekty ochrony środowiska – wyzwania dla teorii i praktyki, Wydawnictwo UWM, Olsztyn 2017, s. 43–68.
  19. Pływaczewski W., Inicjatywy Międzynarodowej Organizacji Policji Kryminalnej – INTERPOL na rzecz ochrony dzikich gatunków zwierząt, „Prokuratura i Prawo” 2011, nr 10, s. 5–20.
  20. Pływaczewski W., Międzynarodowa współpraca policyjna w zakresie przeciwdziałania przestępczości związanej z nielegalnym handlem chronionymi gatunkami fauny i flory, „Przegląd Policyjny” 2010, nr 4(100), s. 71–94.
  21. Pływaczewski W., Nielegalny rynek chronionych gatunków dzikiej fauny i flory. Geneza, przejawy, przeciwdziałanie, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Policji, Szczytno 2016.
  22. Pływaczewski W., Organised trafficking in protected species of wild flora and fauna as a means of supporting armed conflicts and terrorism [w:] E.W. Pływaczewski (red.), Legal and Criminological Aspects of Terrorism. Local and Global Perspective, „Białostockie Studia Prawnicze” 2011, z. 10, s. 189–206.
  23. Pływaczewski W., Organizacje pozarządowe na tle problematyki nielegalnego handlu chronionymi gatunkami dzikiej fauny i flory, „Studia Prawnoustrojowe” 2011, nr 13, s. 265–288.
  24. Pozwólmy zwierzętom żyć tam, gdzie się urodziły, WWF, Warszawa 2012, http://awsassets.wwfpl.panda.org/downloads/kompendium_wiedzy_dla_nauczycieli.pdf [dostęp: 31.03.2019].
  25. Radecki W., Prawo łowieckie. Komentarz, Difin, Warszawa 2012.
  26. Rejman G., Ochrona prawna zwierząt, „Studia Iuridica” 2016, t. XLVI, s. 253–284.
  27. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 sierpnia 2011 r. w sprawie gatunków zwierząt niebezpiecznych dla życia i zdrowia ludzi, Dz.U. z 2011 r. Nr 173, poz. 1037.
  28. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 marca 2005 r. w sprawie określenia okresów polowań na zwierzęta łowne, Dz.U. z 2005 r. Nr 48, poz. 459 ze zm.
  29. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2011 r. w sprawie listy roślin i zwierząt gatunków obcych, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym lub siedliskom przyrodniczym, Dz.U. z 2011 r. Nr 210, poz. 1260.
  30. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1143/2014 z dnia 22 października 2014 r. w sprawie zapobiegania wprowadzania i rozprzestrzeniania się inwazyjnych gatunków obcych i zarządzania nimi, Dz. Urz. UE L 317/35.
  31. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o ochronie zwierząt, Dz.U. z 1928 r. Nr 36, poz. 332.
  32. Skowrońska A., Corrida – walka czy okrucieństwo? [w:] Kotowska M., Pływaczewski W. (red.), Kryminologia wobec współczesnych zagrożeń ekologicznych, Katedra Kryminologii i Polityki Kryminalnej. Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2011, s. 186–194.
  33. Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego, t. 1, A–K, PWN, Warszawa 1983.
  34. Uchwała Komitetu Psychologii PAN z dnia 27 marca 2015 w sprawie poparcia działań podejmowanych w celu ograniczenia wykorzystywania zwierząt w działalności rozrywkowej prowadzonej w cyrkach, http://www.kompsych.pan.pl/images/Sprawozdania2011-15/2015/Za%C5%82._1b._Uchwa%C5%82a_KP_PAN_27.03.2015.pdf [dostęp: 23.01.2020].
  35. Ustawa z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie, Dz.U. z 1995 r. Nr 147, poz. 713.
  36. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, Dz.U. z 2004 r. Nr 92, poz. 880.
  37. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt, Dz.U. z 1997 r. Nr 111, poz. 724.
  38. Zuchwała kradzież we Francji. Z zoo zniknęło 17 rzadkich małp, WP Wiadomości, 12.05.2015, https://wiadomosci.wp.pl/zuchwala-kradziez-we-francji-z-zoo-zniknelo-17-rzadkich-malp-6027687360234625a [dostęp: 23.03.2019].