Ramy prawne i instytucjonalne edukacji skazanych cudzoziemców i ich realizacja w praktyce penitencjarnej

Abstrakt

Rzeczpospolita Polska jest państwem zasadniczo jednolitym narodowościowo, co przekłada się na fakt, że problem więźniów o odmiennym pochodzeniu etnicznym i narodowym występuje tu w dużo mniejszym stopniu, niż choćby w krajach zachodniej Europy czy w Stanach Zjednoczonych, i zasadniczo jest ograniczony do skazanych cudzoziemców. Ich liczba natomiast jest systematycznie niwelowana w drodze aktywizacji współpracy karno-międzynarodowej. Dąży się do wdrożenia tych mechanizmów prawnych i instytucjonalnych, które pozwalają na przekazywanie skazanych tak, by kara pozbawienia wolności była wykonywana w ich krajach ojczystych. Należy jednak prognozować, że w przyszłości liczba osadzonych obcokrajowców dynamicznie wzrośnie i jest to swoiste signum temporis. Przemiany związane z transformacją ustrojową, wstąpienie do Unii Europejskiej i jej rozwój społeczno-gospodarczy, przystąpienie do strefy Schengen, a także ogólny wzrost mobilności społecznej to tylko jedne z wielu przyczyn przewidywanego wzrostu zjawisk imigracji i turystyki przestępczej.

The increase of the number of foreigners in prison population poses growing challenges in the everyday practice of penitentiary institutions. The paper focuses on the most important of all the rehabilitation methods – prison education. It discusses legal regulation and penal practice of educating prisoners. In the paper it is outlined what are the norms of national and international law that govern treatment of foreign prisoners. Polish penitentiary law has adopted a rule of non-discrimination of prisoners on the ground of their nationality. Therefore, there are no differences in regulation on prison education between nationals and foreigners. The rationale for this is controversial, concerning the fact that education of foreign prisoners is especially demanding and that they need to get special assistance in assimilating, communicating and learning the language. All foreign prisoners should be prepared for release in a such a way that facilitates their reintegration into society, whether they are to remain in Poland or are to be transferred or expelled.