Prześlij tekst
Nr 1 (171) (2007)
Artykuły

Modele regulacji ludowej inicjatywy ustawodawczej

[Models of legal regulations of popular legislative initiative]

PDF
  • Sabina Grabowska
Sabina Grabowska
Uniwersytet Rzeszowski

Opublikowane 2007-04-29

Słowa kluczowe

  • komparatystyka prawnicza,
  • Austria,
  • ustawodawstwo,
  • comparative law,
  • legislation
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Jak cytować

Modele regulacji ludowej inicjatywy ustawodawczej: [Models of legal regulations of popular legislative initiative]. (2007). Studia Prawnicze The Legal Studies, 1 (171), 25-50. https://doi.org/10.37232/sp.2007.1.2

Abstrakt

Ludowa inicjatywa ustawodawcza jest mało znaną i rzadko spotykaną instytucją w prawodawstwach państw europejskich. Inicjatywa ta jest prawem pewnej liczby obywateli do złożenia wniosku w określonej sprawie w celu uchwalenia ustawy. Tylko nieliczne państwa posiadają w swym ustawodawstwie przepisy, które by regulowały ten rodzaj inicjatywy ludowej, przy czym sposób uregulowania jest zróżnicowany, od bardzo sformalizowanego do całkiem schematycznego i pobieżnego. Wszędzie uważana jest za ważny element ustroju i istotne uzupełnienie demokracji parlamentarnej.

W niniejszym opracowaniu postaram się przybliżyć dwa odmienne sposoby uregulowań tej inicjatywy na przykładzie Austrii i Polski.

 

Popular legislative initiative is not a well-known and common institution in legał systems of European countries. The initiative is the right of a specified number of citizens to lodge a petition for enacting a certain law. This type of popular initiative is regulated only in a few countries where regulations vary from formalized to schematic and superficial. However, there is no doubt that popular legislative initiative is considered as a significant supplement of parliamentary democracy.

There are two main types of legał regulations conceming popular legislative initiative.

The first one can be found in the Polish legał system where the whole burden of organizing popular initiative (conceming e.g.: establishing the initiative committee, collecting reąuired number of signatures, financing all the activities associated with the initiative) is put on the initiative’s organizers, whereas public authorities do not assist.

The second type can be found in Austria where the State assists in organizing the popular initiative - municipality carry out all the activities associated with gathering signatures under the popular motion on submitting a draft of a bill to parliament.

PDF

Bibliografia

  1. Adamovich L., Spanner H., Handbuch des osterreichischen Verfassungsrechts, Vienna 1957.
  2. Balicki R., Jabłoński M., Materiały do prawa konstytucyjnego, Wydaw. C. H. Beck, Warszawa 1999.
  3. Banaszak B., Prawo konstytucyjne, C. H. Beck, Warszawa 1999.
  4. Banaszak B., Prawo wyborcze obywateli, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1996.
  5. Banaszak B., Regulacja prawna procedury legislacyjnej w Austrii, „Państwo i Prawo” 1997, z. 5, s. 75-83.
  6. Buczkowski J., Podstawowe zasady prawa wyborczego III Rzeczypospolitej, Wydaw. UMCS, Lublin 1998.
  7. Chruściak R., Projekty Konstytucji 1993-1997, cz. 1, Wydawnictwo Sejmowe. Kancelaria Sejmu, Warszawa 1997.
  8. Chruściak R., Projekty Konstytucji 1993-1997, cz. 2, Wydawnictwo Sejmowe. Kancelaria Sejmu, Warszawa 1997.
  9. Czarny P., Naleziński B. (tłum. i wstęp), Federalna Ustawa Konstytucyjna Republiki Austrii z dnia 1 października 1920 r., Wydaw. Sejmowe, Warszawa 2004
  10. Deiser R., Winkler N., Das politische Handeln der Österreicher, Verlag für Gesellschaftskritik, Vienna 1982.
  11. Ergert V., 50 Jahre Rundfunk in Osterreich, Vol. III, Residenz Verl, Salzburg 1977.
  12. Ermacora F., Osterreichische Verfassungslehre, t. 1, Wilhelm Braumüller Universitäts-Verlagsbuchhandlung Ges. m.b.H., Wien 1970.
  13. Feldmann K., Die Diskussion zur Asyl - und Auslanderpolitik in Osterreich, „ Österreichische Jahrbuch für Politik” 1992.
  14. Garlicki L., Konstytucja a ustawy przedkonstytucyjne, [w:] Z. Witkowski (red.), Wejście w życie nowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, XXXIX Ogólnopolska Konferencja Katedr Prawa Konstytucyjnego. Księga Pamiątkowa K. Działochy, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa "Dom Organizatora", Toruń 1998.
  15. Garlicki L., Zasada dyskontynuacji prac parlamentarnych, „Studia Iuridica” 1995, nr 28, s. 45-55.
  16. Grabowska S., Geneza i ewolucja inicjatywy ludowej w Europie, „Gubernaculum et Administratio” 2001, nr 1, s. 113-142.
  17. Grabowska S., Inicjatywa ludowa w Rzeczypospolitej Polskiej, „Rzeszowskie Zeszyty Naukowe” 2001, t. 30, s. 169-186.
  18. Grabowska S., Inicjatywa ustawodawcza obywateli, „Studia z prawa wyznaniowego” 2001, nr 2, s. 149-158.
  19. Grabowska S., Instytucja ogólnokrajowej inicjatywy ludowej w wybranych państwach europejskich. Studium prawno-porównawcze, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2005.
  20. Grabowska S., Ludowa inicjatywa ustawodawcza w Austrii, „Gospodarka, Administracja, Samorząd” 2002, nr 1-2.
  21. Grabowski R., Geneza i ewolucja ustroju politycznego Austrii, [w:] S. Sagan (tłum.), Związkowa Ustawa Konstytucyjna Austrii, Wydaw. Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Częstochowa 2002.
  22. Jabłoński M., Obywatelskie prawo inicjatywy ustawodawczej, [w:] B. Banaszak, A. Preisner (red.), Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, Wydaw. C. H. Beck, Warszawa 2002.
  23. Jaskiernia J., Zasady demokratycznego państwa prawnego w sejmowym postępowaniu ustawodawczym, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1999.
  24. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r., Dz.U. 1997 Nr 78, poz. 483.
  25. Korinek K., Sozialpartnerschaft und Parlament, [w:] H. Schambeck (red.), Osterreichs Parlamentarismus. Werden und System, Duncker & Humblot, Berlin 1986.
  26. Kraluk W., O rozumieniu i regulacji normatywnej demokracji bezpośredniej w nowej Konstytucji, [w:] A. Szmyt (red.), Wybrane zagadnienia nowej Konstytucji, „Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1998.
  27. Kruk M., Prawo inicjatywy ustawodawczej w nowej Konstytucji RP, „Przegląd Sejmowy” 1998, nr 2, s. 9-30.
  28. Kuciński J., Konstytucyjny ustrój państwowy Rzeczypospolitej Polskiej, Wydaw. Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2003.
  29. Laskowska M., Obywatelska inicjatywa ustawodawcza 100 000 podpisów, „Prawo i Życie” 2000, nr 1.
  30. Ludwikowski R.R., Prawo konstytucyjne porównawcze, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa "Dom Organizatora", Toruń 2000.
  31. Luther K.R., Die Freiheitlichen, [w:] H. Dachs (red.), Handbuch des politischen Systems Osterreichs, Manz, Vienna 1997.
  32. Macdonald E.S., Rabinowitz G., Listhaug O., On Attemting to Rehabilitate the Proximity Model. Sometimes the Patient Just Can’t Be Helped, „Journal of Politics” 1998, nr 60.
  33. Muller W.C., Das Parteiensystem in der Zweiten Republik: Entwicklungsphasen und Dynamikseit 1986, [w:] R. Kriechbaumer (red.), Osterreichische Nationalgeschichte nach 1945, Böhlau, Vienna 1998.
  34. Muller W.C., Die Rolle der Parteien bei Entstehung und Entwicklung der Sozialpartnerschaft, [w:] P. Gerlich, E. Grande, W.C. Muller (red.), Sozialpartnerschaft in der Krise, Böhlau, Vienna 1985.
  35. Muller W.C., Party Competition and Plebiscitary Politics in Austria, „Electoral Studies” 1998, t. 17, nr 1.
  36. Muller W.C., Plebiscitary agenda - setting and party strategies. Theoretical Considerations and Evidence from Austria, „Party Politics” 1999, t. 5, nr 3.
  37. Naleziński B., Formy demokracji bezpośredniej, [w:] P. Sarnecki (red.), Prawo konstytucyjne RP, Wydaw. C. H. Beck, Warszawa 1999.
  38. Patrzałek A., Szmyt A., Warunki prawne wniesienia projektu ustawy, [w:] J. Trzciński (red.), Postępowanie ustawodawcze w polskim prawie konstytucyjnym, Wydaw. Sejmowe, Warszawa 1994.
  39. Pelinka A., Rosenberger S., Osterreichische Politik, WUV-Universitätsverlag, Wien 2000.
  40. Pietrzak M., Demokracja reprezentacyjna i bezpośrednia w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] M.T. Staszewski (red.), Referendum konstytucyjne w Polsce, ISP PAN, Warszawa 1997.
  41. Plasser F., Ulram P.A., Meinungstrends, Mobilisierung und Motivlagen bei der Volksabstimmung uber den EU - Beitritt, [w:] A. Pelinka (red.), In EU - Referendum, Vienna 1994.
  42. Rabinowitz G., Macdonald S., A Directional Theory of Issue Voting, „American Political Science Review” 1982, nr 83.
  43. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27 sierpnia 2001 r. w sprawie wzoru sprawozdania o źródłach pozyskanych funduszy na cele inicjatywy ustawodawczej wykonywanej przez obywateli oraz szczegółowego zakresu zawartych w nim informacji, Dz.U. 2001 Nr 94, poz. 1036.
  44. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 września 1999 r. w sprawie ustalenia wzoru wykazu obywateli, którzy udzielają poparcia projektowi ustawy stanowiącej przedmiot inicjatywy ustawodawczej, Dz.U. 1999 Nr 79, poz. 893.
  45. Sarnecki P., Parlament Federalny Republiki Austrii, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1996.
  46. Sarnecki P., Wprowadzenie Konstytucji w życie, [w:] Z. Witkowski (red.), Wejście w życie nowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, XXXIX Ogólnopolska Konferencja Katedr Prawa Konstytucyjnego. Księga Pamiątkowa K. Działochy, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa "Dom Organizatora", Toruń 1998.
  47. Sarnecki R. (tłum.), Ustawa federalna z dnia 4 lipca 1975 r. o regulaminie Rady Narodowej, „Przegląd Sejmowy” 1994, nr 3, s. 202-242.
  48. Sarnecki R., System konstytucyjny Austrii, Wydaw. Sejmowe. Kancelaria Sejmu, Warszawa 1999.
  49. Skotnicki K., Zasada powszechności w prawie wyborczym. Zagadnienia teorii i praktyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2000.
  50. Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Zakamycze, Kraków 2002.
  51. Skrzydło W., Władza ustawodawcza w Konstytucji RP, [w:] R. Mojak (red.), Ustrój konstytucyjny Rzeczypospolitej Polskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2000.
  52. Sprawozdanie Stenograficzne z 52 posiedzenia Sejmu RP III kad. w dniach 23-25 czerwca 1999 r.
  53. Szepietowska B., W sprawie wykonywania inicjatywy ustawodawczej przez obywateli (art. 118 ust. 2 konstytucji), „Biuletyn Ekspertyzy i Opinie Prawne” 2000, nr 3 (39), s. 56-58.
  54. Szmyt A., Obywatelska inicjatywa ustawodawcza, A. Szmyt (red.), Wybrane zagadnienia nowej Konstytucji, „Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1998.
  55. Szymanek J., Ludowa inicjatywa ustawodawcza. Uwagi de lege lata, „Państwo i Prawo” 2001, z. 3, s. 52-69.
  56. Trzciński J. (red.), Sądy Konstytucyjne w Europie, t. 1, Wydawnictwo Sejmowe. Kancelaria Sejmu, Warszawa 1996.
  57. Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 r. Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, M.P. 1992 Nr 26, poz. 185.
  58. Uchwała TK z 27.09.1994 r., W 10/93, OTK 1994 r., cz. II.
  59. Ustawa konstytucyjna z dnia 22 kwietnia 1994 r. o zmianie ustawy konstytucyjnej o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 1994 Nr 61, poz. 251.
  60. Ustawa Konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1992 r. o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 1992 Nr 67, poz. 336.
  61. Ustawa z dnia 12 kwietnia 2001 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 2001 Nr 46, poz. 499.
  62. Ustawa z dnia 15 marca 1933 r. o zbiórkach publicznych, Dz.U. 1933 Nr 22, poz. 162.
  63. Ustawa z dnia 16 czerwca 1931 r. o inicjatywie ludowej [Volksbegehrengesetz], BGBl 1931, nr 181.
  64. Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw, Dz.U. 2002 Nr 143, poz. 1196.
  65. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy - Prawo farmaceutyczne, ustawy o zawodzie lekarza oraz ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo farmaceutyczne, ustawę o wyrobach medycznych oraz ustawę o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, Dz.U. 2004 Nr 92, poz. 882.
  66. Ustawa z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym, Dz.U. 2002 Nr 240, poz. 2052.
  67. Ustawa z dnia 24 czerwca 1999 r. o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli, Dz.U. 1999 Nr 62, poz. 688.
  68. Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela, Dz.U. 2001 Nr 128, poz. 1404.
  69. Ustawa z dnia 27 czerwca 1973 r. o inicjatywie ludowej [Volksbegehrengesetz], BGBl 1973, nr 344.
  70. Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy - Karta Nauczyciela, Dz.U. 2005 Nr 167, poz. 1397.
  71. Ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych, Dz.U. 2004 Nr 120, poz. 1252.
  72. Ustawa z dnia 6 lipca 2001 r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju, Dz.U. 2001 Nr 97, poz. 1051.
  73. Uziębło P., Grabowska S., Demokracja bezpośrednia w Hiszpanii, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego, Seria Prawnicza” 2003.
  74. Uziębło P., Ustawa z 1999 r. o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli, „Przegląd Sejmowy” 2000, nr 4, s. 47-66.
  75. Walter R., Osterreichisches Bundesverfassungsrecht, Manz, Vienna 1972.
  76. Winczorek P., Obywatele wnoszą projekt ustawy, „Rzeczpospolita” z dnia 23 sierpnia 1999 r., nr 196.
  77. Witkowski Z. (red.), Prawo konstytucyjne, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa "Dom Organizatora", Toruń 1998.
  78. Witkowski Z., Galster J., Szyszkowski W., Podstawy prawa konstytucyjnego Rzeczpospolitej Polskiej, Toruń-Warszawa 1999.
  79. Zięba-Załucka H., Instytucja obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej w RP, „Rzeszowskie Zeszyty Naukowe Prawo-Ekonomia (seria prawnicza)” 2001, t. XXX, s. 147-168.
  80. Zięba-Załucka H., Sejm Rzeczypospolitej, [w:] H. Zięba-Załucka (red.), Wybrane instytucje prawa konstytucyjnego, Wyższa Szkoła Administracji i Zarządzania, Przemyśl 1998.