Make a Submission
No. 1 (107) (1991)
Artykuły

Charakter szerszej postaci obowiązku alimentacyjnego względem rozwiedzionego małżonka

[The nature of the broader form of the maintenance obligation towards a divorced spouse]

  • Tomasz Sokołowski
Tomasz Sokołowski
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Published 1991-04-30

Keywords

  • obligation of maintenance,
  • family law,
  • spouses,
  • divorce,
  • fault
Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

How to Cite

Charakter szerszej postaci obowiązku alimentacyjnego względem rozwiedzionego małżonka: [The nature of the broader form of the maintenance obligation towards a divorced spouse]. (1991). Studia Prawnicze The Legal Studies, 1 (107), 111-130. https://doi.org/10.37232/sp.1991.1.6

Abstract

Article 60(2) of the Family and Guardianship Code enables decision-making related to other [than maintenance payments] social situations resulting from a divorce, mainly in those actual situations which apply to both professionally active, divorced spouses. Indeed, many women work intensively both before and after the divorce, but the necessary, independent live with the children often results in a very significant reduction in the standard of living of such a single-parent family, albeit it still remains above the level of deprivation, which prevents the application of the provision of Article 60(1) of the Family and Guardianship Code. It is also justified to use the provision of Article 60(2) of the Family and Guardianship Code as a legal basis for alimony in favour of divorced single fathers, especially - as already happens today - when they are on a parental leave at the time of divorce.

The condition of contributing to the decomposition of co-habituation (fault) is present in various forms in the scope of the entire maintenance obligation institution existing between the divorced spouse.

In any case, a divorce limits the scope of a maintenance payment obligation compared to the scope of the obligation resulting from Article 27 of the Family and Guardianship Code. However, the extent of this limitation depends in each case on whether the parties contributed to the marriage breakdown. If the parties did not contribute to the marriage breakdown or their contribution was equal, their maintenance obligation after the divorce will be reduced to such an extent that it will only be present in the now rare case of deprivation experienced by of one of the former spouses. When, on the other hand, only one of the parties has exclusively contributed to the marriage breakdown and the divorce has also caused a significant deterioration in the financial situation of the other spouse, the reduction in the extent of the maintenance obligation after divorce will be smaller.

Whether the maintenance obligation will remain in force after the divorce to a more or less limited extent is not determined solely by the fault of the obliged party; indeed, Article 60(2) of the Family and Guardianship Code contains a double condition: of the fault and the consequence of the divorce, namely a substantial deterioration of the situation. The conclusion of an exclusive fault alone does not impact the extent, to which the maintenance relation between the divorced spouses is limited. When considering the “wider” maintenance obligation, it is not necessary to dwell on the exclusive fault of the obliged party, but to consider whether he or she has shown the necessary degree of interest in the fate of his or her spouse. The excessive emphasis on the circumstance of fault and introduction of compensatory topics to the discussed obligation may be deemed not only as a peculiar “creation of unnecessary items”, but such an approach also diverts attention from a much more important issue - ensuring an adequate standard of living for the divorced spouse.

The search for compensatory elements in the obligation [referred to in Article 60(2) of the Family and Guardianship Code] is not permissible in the light of the meaning of the concept of compensatory liability well-established in civil law. It is impossible to assume that a party seeking a divorce and thus acting within the framework of his or her legally protected interest could expose himself or herself to liability for damages, unless this liability were of a different nature than that established under civil law.

Considering the scope of the entire maintenance obligation institution dictated by Article 60 of the Family and Guardianship Code from the axiological point of view and taking into account the contents of the obligation dictated by Article 27 of the Family and Guardianship Code, I think it is right that the latter obligation has the widest scope - as it is related to the spouses. On the other hand, the obligation towards a former spouse who equally contributed to the current (caused by the divorce) change of his or her economic situation has the most narrow scope, preventing only destitution. Lastly, the scope of the maintenance obligation towards the spouse who did not contribute to the marriage breakdown, which was caused solely by the other party, is correctly addressed in an indirect manner.

Paying more attention to the structurally approached economic consequences of divorce, one should advocate for a wider application of the regulation of Article 60(2) of the Family and Guardianship Code in a manner taking into account significant changes to the social situation which take place in the group of divorced spouses.

References

  1. Bogacka H., Sobieszak A., Rozwody w Polsce w latach 1950-74 w świetle badań statystycznych, [w:] M. Jarosz (red.), Wybrane zagadnienia patologii rodziny, GUS, Warszawa 1976.
  2. Chrupek K., Życie po rozwodzie, Krajowa Agencja Wydawnicza RSW "Prasa-Książka-Ruch", Warszawa 1976.
  3. Cseh-Szombathy L., Koch-Nielsen I., Trost J., Weda J., The aftermath of divorce - coping with family change : an investigation in eight countries, Akademiai Kiado, Budapest 1985.
  4. Eekelaar J., Maclean M., Maintenance After Divorce, Clarendon, Oxford 1986.
  5. Górecki J., Obowiązek alimentacyjny między małżonkami, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” 1957, nr 4.
  6. Górecki J., Obowiązek alimentacyjny między małżonkami, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” 1967, z. 4.
  7. Górecki J., Rozwód. Studium socjologiczno-prawne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1965.
  8. Graniewska D., Kobiety na stanowiskach kierowniczych a rodzina, „Polityka Społeczna” 1978, nr 10.
  9. Graniewska D., Socjalne i materialne problemy rodzin niepełnych powstałych wskutek rozwodu (w świetle badań empirycznych), „Problemy Rodziny” 1982, nr 5-6.
  10. Grzybowski S., Prawo rodzinne. Zarys wykładu, Państwowe Wydaw. Naukowe, Warszawa 1980.
  11. Gwiazdomorski J., Alimentacyjny obowiązek między małżonkami, Państwowe Wydaw. Naukowe, Warszawa 1970.
  12. Gwiazdomorski J., Przesłanki istnienia obowiązku alimentacyjnego, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1974.
  13. Gwiazdomorski J., System prawa rodzinnego i opiekuńczego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław 1985.
  14. Ignatowicz J., [w:] J.S. Piątowski (red.), System prawa rodzinnego i opiekuńczego, cz. I, Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław 1985.
  15. Krzemiński Z., Rozwód, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1987.
  16. Krzemiński Z., Żywicki W., Rozwód, Warszawa 1962.
  17. Nazar M., Prawa rozwiedzionych małżonków do wspólnie zajmowanego mieszkania, Wydaw. Prawnicze, Warszawa 1988.
  18. Olejniczak A., Materialnoprawne przesłanki udzielania rozwodu, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 1980.
  19. Orzeczenie SN z 10.05.1966 r., OSNCP 1967, z. 2, poz. 27.
  20. Orzeczenie SN z 24.11.1981 r., OSNCP 1982, z. 7, poz. 106.
  21. Orzeczenie SN z 28.10.1980 r., OSNCP 1981, z. 5, poz. 90.
  22. Orzeczenie SN z 5.1.1982 r., OSNCP 1982, z .7, poz. 111.
  23. Rejman S., Glosa do wyroku SN z 10.V.1966 r. III CR 65/66. [Dot. obowiązku alimentacyjnego między rozwiedzionymi małżonkami], „Nowe Prawo” 1967, nr 4, s. 572-574.
  24. Rosset E., Rozwody, Warszawa 1986.
  25. Smyczyński T., Alimentacja członków rodziny w świetle systemu zabezpieczenia społecznego, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław 1989.
  26. Sokołowska M., Nieznane środowisko pracy: gospodarstwo domowe, „Studia Socjologiczne” 1963, nr 3.
  27. Sokołowski T., Ochrona interesu osobistego dziecka z rodziny niepełnej, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 1980, nr 5.
  28. Stojanowska W., Problematyka rozwodów w świetle badań, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1977.
  29. Stojanowska W., Problematyka rozwodów w świetle badań, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1977.
  30. Szer S., Prawo rodzinne, Państwowe Wydaw. Naukowe, Warszawa 1966.
  31. Szer S., Prawo rodzinne, Państwowe Wydaw. Naukowe, Warszawa 1969.
  32. Szlęzak A., O zakazie orzekania rozwodu na żądanie małżonka wyłącznie winnego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1988, z. 3, s. 65-80.
  33. Szlęzak A., Prawnorodzinna sytuacja pasierba, Wydaw. Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 1985.
  34. Szpunar A., O obowiązku alimentacyjnym między rozwiedzionymi małżonkami, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1989, nr 1, s. 17-33.
  35. Szpunar A., Obowiązek alimentacyjny między małżonkami po rozwodzie, „Studia cywilistyczne” 1981, t. XXXI, s. 59-91.
  36. Szpunar A., Obowiązek alimentacyjny między rozwiedzionymi małżonkami, „Nowe Prawo” 1964, nr 9, s. 839-840.
  37. Szpunar A., Rozwód na żądanie małżonka wyłącznie winnego rozkładu [w:] B. Kordasiewicz i E. Łętowska (red.), Prace z prawa cywilnego wydane dla uczczenia pracy naukowej Profesora Józefa Stanisława Piątowskiego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1985.
  38. Uchwała SN z 16.04.1975 r., OSNCP 1976, nr 3, poz. 36.
  39. Uchwała SN z 16.12.1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988, t. 4, poz. 42.
  40. Uchwała SN z 2.07.1955 r., „Nowe Prawo” 1956, nr 3.
  41. Uchwała SN z 26.02.1970 r., OSNCP 1970, z. 10, poz. 181.
  42. Uchwała SN z 5.10.1982 r., OSNCP 1983, z. 2-3, poz. 31.
  43. Winiarz J., Obowiązek alimentacyjny między rozwiedzionymi małżonkami, „Rzeszowskie Zeszyty Naukowe” 1988, t. 6, s. 5-16.
  44. Winiarz J., Prawo rodzinne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1987.
  45. Wiszniewski Z., Gross S., Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 1975.
  46. Wyrok SN z 7.01.1969 r., OSNCP 1966, nr 9, poz. 179.
  47. Wytyczne SN z 16.12.1987 r., OSNCP 1988, z. 4, poz. 42.