Prześlij tekst
Nr 2 (191) (2012)
Artykuły

Tendencje harmonizacyjne w prawie konsumenckim Unii Europejskiej

[Harmonisation tendencies in European Consumer Law]

PDF
  • Aleksandra Kunkiel-Kryńska

Opublikowane 2012-06-29

Słowa kluczowe

  • prawo konsumenckie Unii Europejskiej,
  • harmonizacja prawa,
  • Unia Europejska,
  • ochrona konsumenta,
  • European Consumer Law,
  • harmonisation of law,
  • European Union,
  • consumer protection
    • ...Więcej
    Less

Prawa autorskie (c) 2012 ILS PAS

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Jak cytować

Tendencje harmonizacyjne w prawie konsumenckim Unii Europejskiej: [Harmonisation tendencies in European Consumer Law]. (2012). Studia Prawnicze The Legal Studies, 2 (191), 67-102. https://doi.org/10.37232/sp.2012.2.3

Abstrakt

Harmonizacja prawa konsumenckiego w Unii Europejskiej (dalej także jako: UE) – realizowana za pomocą dyrektyw konsumenckich – przeszła znamienną ewolucję od metody harmonizacji minimalnej do metody harmonizacji zupełnej, na której obecnie opierane są dyrektywy konsumenckie. Metody te różnią się zakresem oddziaływania regulacji oraz intensywnością (tj. zakładanym poziomem zbliżenia prawa krajowego) – tym samym inaczej wpływają na procesy implementacji w państwach członkowskich.

Harmonizacja prawa w UE to proces (metoda integracji) podejmowany na szczeblu unijnym przez prawodawcę unijnego, zmierzający do zbliżenia (uzgodnienia) prawa państw członkowskich, lecz bez ich pełnej unifikacji. Poprzez integrację przestrzeni prawnych, a w konsekwencji i przestrzeni gospodarczych poszczególnych państw członkowskich, Unia Europejska realizuje przede wszystkim cele integracyjno-gospodarcze.

 

The aim of this article is to examine the ongoing process of harmonisation of consumer law in the European Union and a trend away from minimum harmonisation in consumer law towards full (complete, maximum) harmonisation. In the field of consumer protection, the EU followed for a long time a minimum harmonisation approach and directives were based on this particular method of harmonisation. Over the last years, the EU policy on consumer protection has shifted from minimum to full harmonisation. Whereas minimum harmonisation allows Member States to adopt more protective rules, full harmonisation does not allow Member States to deviate from directives at all. This way, full harmonisation should guarantee that one uniform set of rules applies in the whole EU and directives resemble directly applicable regulations. In theory, this should contribute to legal certainty for both consumers and businesses. However, in practice, this is undoubtedly controversial. Legal doctrine indicates certain problems i.e. full harmonisation directives give rise to serious implementation problems at the national level and cause risk of decomposition of national legal orders.

PDF

Bibliografia

  1. Bagińska E., Zmiany regulacji umów zawieranych w okolicznościach nietypowych na tle projektu dyrektywy o prawach konsumenta, „Europejski Przegląd Sądowy” 2009, nr 5, s. 4–9.
  2. Bar Ch. von, Working together toward a common frame of references, „Juridica International Law Review” 2005, nr 1, s. 17–26.
  3. Barnard C., The substantive law of the EU. The four freedoms, Oxford University Press, Oxford 2004.
  4. Beek H. van der, The Dutch experience in the area of the work on inserting directives into the Civil Code – Dutch implementation process – consumer directives, referat na konferencję „Integracja prawa konsumenckiego w ramach krajowych kodeksów cywilnych”, Warszawa, Ministerstwo Sprawiedliwości, 26–27 stycznia 2006 r.
  5. Bianca M., Grundmann S., EU Sales Directive Commentary, Intersentia, Antwerp, New York 2002.
  6. Bierć A., O niektórych mankamentach procesu „europeizacji” krajowego prawa cywilnego (na podstawie doświadczeń Rady Legislacyjnej), „Przegląd Legislacyjny” 2004, nr 6, s. 46–52.
  7. Bierć A., Racjonalna procedura prawodawcza jako podstawa dobrego prawa [w:] W. Czapliński (red.), Prawo XXI wieku. Księga pamiątkowa 50–lecia Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2006, s. 85–105.
  8. Bierć A., Spór o kodyfikację jako metodę unifikacji prawa prywatnego w Europie [w:] J. Wawrzyniak, M. Laskowska (red.), Instytucje prawa konstytucyjnego w dobie integracji europejskiej. Księga jubileuszowa dedykowana Prof. Marii Kruk–Jarosz, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2009, s. 522–533.
  9. Bierć A., Stopniowa unifikacja prawa umów w skali europejskiej [w:] A. Janik (red.), Studia i rozprawy. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Całusowi, Szkoła Główna Handlowa - Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2009, s. 307–324.
  10. Biernat S., Źródła prawa Unii Europejskiej [w:] J. Barcz (red.), Prawo Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe, Wydawnictwo Prawo i Praktyka Gospodarcza, Warszawa 2002, s. 191–224.
  11. Biernat S., Źródła prawa Unii Europejskiej [w:] J. Barcz (red.), Prawo Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe. Prawo materialne i polityki, PiPG, Warszawa 2006, s. 1–204.
  12. Bray R., A possible scenario for the launch of the optional instrument [w:] M. Jagielska, E. Rott–Pietrzyk, A. Wiewiórowska–Domagalska (red.), Kierunki rozwoju europejskiego prawa prywatnego. Wpływ europejskiego prawa konsumenckiego na prawo krajowe, C.H. Beck, Warszawa 2012, s. 3–9.
  13. Brodecki Z., Drobysz M., Majkowska S., Traktat o Unii Europejskiej. Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską z komentarzem, LexisNexis, Warszawa 2002.
  14. Cecco F. de, Room to move? Minimum Harmonization and Fundamental Rights, „Common Market Law Review” 2006, nr 1, s. 9–30.
  15. Citizens Advice Bureau, Can you cancel it? – CAB/ECC clients’ experience of cancellation rights in consumer contracts, raport, grudzień 2005 r.
  16. Cross E.D., Preemption of Member State Law In the European Economin Community. A framework for analysis, „Common Market Law Review” 1992, nr 29, s. 447–472.
  17. Dougan M., Minimum Harmonization and the Internal Market, „Common Market Law Review” 2000, nr 4, s. 853–885.
  18. Dyrektywa 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 maja 1999 r. w sprawie niektórych aspektów sprzedaży towarów konsumpcyjnych i związanych z tym gwarancji, Dz.U. z 7.07.1999 r., L 171.
  19. Dyrektywa 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 września 2002 r. dotycząca sprzedaży konsumentom usług finansowych na odległość oraz zmieniająca dyrektywę Rady 90/619/EWG oraz dyrektywy 97/7/WE i 98/27/WE, Dz.U. z 9.10.2002 r., L 271.
  20. Dyrektywa 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotycząca nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniająca dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady (dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych), Dz.U. z 11.06.2005 r., L 149.
  21. Dyrektywa 2008/122/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 stycznia 2009 r. w sprawie ochrony konsumentów w odniesieniu do niektórych aspektów umów timeshare, umów o długoterminowe produkty wakacyjne, umów odsprzedaży oraz wymiany, Dz.U. z 3.02.2009 r., L 33.
  22. Dyrektywa 2008/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylająca dyrektywę Rady 87/102/EWG, Dz.U. z 22.05.2008 r., L 133.
  23. Dyrektywa 90/314/EWG Rady z dnia 13 czerwca 1990 r. w sprawie zorganizowanych podróży, wakacji i wycieczek, Dz.U. z 23.06.1990 r., L 158.
  24. Dyrektywa 97/55/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 października 1997 r. zmieniająca dyrektywę 84/450/EWG dotyczącą reklamy wprowadzającej w błąd w celu włączenia do niej reklamy porównawczej, Dz.U. z 23.10.1997 r., L 290.
  25. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów, zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę Rady 85/577/EWG i dyrektywę 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, Dz.U. z 22.11.2011 r., L 304.
  26. Dyrektywa Rady 84/450/EWG z dnia 10 września 1984 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich dotyczących reklamy wprowadzającej w błąd, Dz.U. z 19.09.1984 r., L 250.
  27. Dyrektywa Rady 85/374/EWG z dnia 25 lipca 1985 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich dotyczących odpowiedzialności za produkty wadliwe, Dz.U. z 7.08.1985 r., L 210.
  28. Dyrektywa Rady 85/577/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie ochrony konsumentów w odniesieniu do umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa, Dz.U. z 31.12.1985 r., L 372.
  29. Dyrektywa Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, Dz.U. z 21.04.1993 r., L 95.
  30. Easson A.J., EEC directives for the harmonisation of law. Some problems of validity, implementation and legal effects, „Yearbook of European Law” 1981, nr 1, s. 1–44.
  31. Fairgrieve D., Howells G., Rethinking product liability. A missing element in the European Commission’s third review of the European Product Liability, „Modern Law Review” 2007, nr 6, s. 962–978.
  32. Fauvarque–Cosson B., The optional instrument in European contract law. Scope and legal nature [w:] M. Jagielska, E. Rott–Pietrzyk, A. Wiewiórowska–Domagalska (red.), Kierunki rozwoju europejskiego prawa prywatnego. Wpływ europejskiego prawa konsumenckiego na prawo krajowe, C.H. Beck, Warszawa 2012, s. 11–21.
  33. Grzegorczyk F., Uwagi o reformie wspólnotowego prawa konsumenckiego, „Europejski Przegląd Sądowy” 2009, nr 10, s. 14–20.
  34. Howells G., Schulze R., Overview of the proposed consumer rights directive [w:] G. Howells, R. Schulze (red.), Modernising and harmonising consumer contract law, Sellier, Monachium 2009, s. 3–25.
  35. Howells G., The rise of european consumer law – whither national consumer law?, „Sydney Law Review” 2006, nr 28, s. 63–88.
  36. Howells G., Wilhelmsson T., EC consumer law: has it come of age, „European Law Review” 2003, nr 28, s. 370–388.
  37. Hykawy I., Dyrektywa jako specyficzny środek harmonizacji prawa w Europejskiej Wspólnocie Gospodarczej, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 1993, nr 8–9, s. 2–8.
  38. Jagielska M., Ewolucja ochrony konsumenta w prawie kolizyjnym Unii Europejskiej w zakresie zobowiązań umownych, C.H. Beck, Warszawa 2010.
  39. Jagielska M., Komentarz do art. 153 Traktatu [w:] A. Wróbel, K. Kowalik–Bańczyk, M. Szwarc–Kuczer (red.), Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. T. 2. Komentarz [art. 61–188], Wolters Kluwer, Warszawa 2009, s. 1142–1169.
  40. Jagielska M., Lis K., Łętowska E., Mikłaszewicz P., Wiewiórowska–Domagalska A., Implementacja prawa konsumenckiego w Polsce, „Europejski Przegląd Sądowy” 2006, nr 12, s. 12–24.
  41. Jagielska M., Podstawy odpowiedzialności za produkt, C.H. Beck, Warszawa 2004.
  42. Jagielska M., Wykorzystanie instrumentu opcjonalnego w pracach nad reformą prawa konsumenckiego [w:] J. Frąckowiak, R. Stefanicki (red.), Ochrona konsumenta w prawie polskim na tle koncepcji Effet Utile, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 2011, s. 121–140.
  43. Jaroszyński T., Rozporządzenie Unii Europejskiej jako składnik systemu prawa obowiązującego w Polsce, Wolters Kluwer, Warszawa 2011.
  44. Jurkowska–Zeidler A., Bezpieczeństwo rynku finansowego w świetle prawa Unii Europejskiej, Wolters Kluwer, Warszawa 2008.
  45. Karsten J., Sinai A.R., The Action Plan on European Contract Law, Perspectives for the future of European contract law and EC consumer law, „Journal of Consumer Policy” 2003, nr 2, s. 159–195.
  46. Kowalik–Bańczyk K., Komentarz do art. 94–97 Traktatu [w:] A. Wróbel, K. Kowalik–Bańczyk, M. Szwarc–Kuczer (red.), Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. T. 2. Komentarz [art. 61–188], Wolters Kluwer, Warszawa 2009, s. 672–745.
  47. Kunkiel–Kryńska A., Granice swobody implementacyjnej, komentarz do wyroku ETS z 25.04.2002 w sprawie C–183/00 Gonzalez Sanchez, „Europejski Przegląd Sądowy” 2008 nr 10, s. 49–55.
  48. Kunkiel–Kryńska A., Implementacja dyrektyw opartych na zasadzie harmonizacji pełnej na przykładzie dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych, „Monitor Prawniczy” 2007, nr 18, s. 989–994.
  49. Kunkiel–Kryńska A., Kamienie milowe orzecznictwa, Prawo konsumenckie Unii Europejskiej – dyrektywy oparte na metodzie harmonizacji minimalnej – wprowadzenie i wyrok TS z 16.05.1989 r. w sprawie 382/87 R. Buet i SARL Educational Business Services (EBS) p. Ministère public, „Europejski Przegląd Sądowy” 2011, nr 12, s. 46–48.
  50. Kunkiel–Kryńska A., Kamienie milowe orzecznictwa. Prawo konsumenckie UE – dyrektywy oparte na metodzie harmonizacji minimalnej – wprowadzenie i wyrok TS z 14.03.1991 r. w sprawie C–361/89, Postępowanie karne v. Patrice Di Pinto, „Europejski Przegląd Sądowy” 2012, nr 2, s. 50–52.
  51. Kunkiel–Kryńska A., Ochrona konsumentów. Zwrot ku pełnej harmonizacji przepisów, „Rzeczpospolita” 2007, nr 182, s. C7.
  52. Kunkiel–Kryńska A., Unijne prawo konsumenckie, „Rzeczpospolita” 2011, nr 104, s. C7.
  53. Kurcz B., Dyrektywy Wspólnoty Europejskiej i ich implementacja do prawa krajowego, Zakamycze, Kraków 2004.
  54. Kurcz B., Harmonisation by means of directives. Never–ending story?, „European Business Law Review” 2001, nr 11–12, s. 287–307.
  55. Łazowski A., Rozporządzenie jako źródło prawa Wspólnot Europejskich, „Europejski Przegląd Sądowy” 2007, nr 3, s. 12–19.
  56. Łazowski A., Stosowanie rozporządzeń wspólnotowych na płaszczyźnie wewnętrznej państw członkowskich [w:] E. Piontek (red.), Prawo Unii Europejskiej w wewnętrznym porządku prawnym państw członkowskich. Materiały konferencyjne, Dom Wydawniczy ABC. Oddział Polskich Wydawnictw Profesjonalnych, Warszawa 2004, s. 83–102.
  57. Łętowska E., Europejskie prawo umów konsumenckich, C.H. Beck, Warszawa 2004.
  58. Łętowska E., Prawo europejskie inspiracją dla dogmatyki prawa cywilnego, „Studia Prawnicze” 2001, nr 3–4, s. 187–209.
  59. Mak V., Review of the consumer acquis. Towards maximum harmonisation?, „TICOM Working Paper” 2008, nr 6.
  60. Maliszewska–Nienartowicz J., Ewolucja ochrony konsumenta w europejskim prawie wspólnotowym, Dom Organizatora, Toruń 2004.
  61. Maliszewska–Nienartowicz J., Zielona Księga o ochronie konsumenta w Unii Europejskiej, „Wspólnoty Europejskie” 2002, nr 5, s. 47–53.
  62. Mazurek M., Wpływ maksymalnych dyrektyw konsumenckich na funkcjonowanie skodyfikowanych systemów prawa cywilnego, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2008, nr 2, s. 23–48.
  63. Miąsik D., Komentarz do art. 30 Traktatu [w:] D. Miąsik, N. Półtorak (red.), Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. T. 1. Komentarz [art. 1–60], Wolters Kluwer, Warszawa 2008, s. 623–698.
  64. Micklitz H.W., An expanded and systematized community consumer law as alternative or complement, „European Business Law Review” 2002, nr 6, s. 583–598.
  65. Micklitz H.W., The necessity of a new concept for the further development of the consumer law in the EU, „German Law Journal” 2003, nr 10, s. 1043–1064.
  66. Micklitz H.W., Zur Notwendigkeit eines neuen Konzepts für die Fortentwicklung des Verbraucherrechts in der EU, „Verbraucher und Recht“ 2003, nr 2, s. 2–12.
  67. Mik C., Europejskie prawo wspólnotowe, C.H. Beck, Warszawa 2000.
  68. Mikłaszewicz P., Antynomie paradygmatu ochrony konsumenta przez informację – prawo Unii Europejskiej a prace nad nowym polskim Kodeksem cywilnym [w:] M. Jagielska, E. Rott–Pietrzyk, A. Wiewiórowska–Domagalska (red.), Kierunki rozwoju europejskiego prawa prywatnego. Wpływ europejskiego prawa konsumenckiego na prawo krajowe, C.H. Beck, Warszawa 2012, s. 213–221.
  69. Mokrysz–Olszyńska A., Swoboda promocji a ochrona przed nieuczciwymi praktykami handlowymi w projektach prawa Unii Europejskiej, „Państwo i Prawo” 2005, nr 2, s. 49–63.
  70. Namysłowska M., Ewolucja ochrony konsumentów w świetle projektu dyrektywy o prawach konsumentów, „Przegląd Prawa Handlowego” 2009, nr 10, s. 8–14.
  71. Opinia Rzecznika Gen. z dnia 21 października 2008 r. w sprawach 261/07 i 299/07.
  72. Pajor T., Harmonizacja prawa prywatnego z prawem Unii Europejskiej [w:] M. Safjan (red.), Prawo cywilne – część ogólna, C.H. Beck, Warszawa 2007.
  73. Pecyna M., Naruszenie zobowiązania w świetle harmonizacji prawa zobowiązań. Studium prawnoporównawcze, Wolters Kluwer, Warszawa 2009.
  74. Pecyna M., Nieuczciwe postanowienia umowne w projekcie dyrektywy o prawach konsumenta, zasadach Acquis DCFR. Różne środki do tego samego celu?, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2009, nr 1–2, s. 91–128.
  75. Pisuliński J., Zakres instrumentu opcjonalnego [w:] M. Jagielska, E. Rott–Pietrzyk, A. Wiewiórowska–Domagalska (red.), Kierunki rozwoju europejskiego prawa prywatnego. Wpływ europejskiego prawa konsumenckiego na prawo krajowe, C.H. Beck, Warszawa 2012, s. 59–69.
  76. Prechal S., Directives in EC Law, Oxford University Press, Oxford 2005.
  77. Radwański Z., Kodyfikacja polskiego prawa cywilnego na tle harmonizacji prawa prywatnego w Unii Europejskiej [w:] W. Czapliński (red.), Prawo w XXI wieku. Księga pamiątkowa 50–lecia Instytutu Nauk Prawnych PAN, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2006, s. 684–692.
  78. Reich N., Economic law, consumer interests and EU integration – The position of the consumer under the law of EC directives [w:] H.W. Micklitz, N. Reich, P. Rott (red.), Understanding EU Consumer Law, Intersentia, Antwerp 2008, s. 1–60.
  79. Reifner U., Maximalharmonisierung, Heimatlandkontrolle oder Standardisierung – Das Ende des nationalen Verbraucherschutzes aus Brüssel? [w:] B. Blaschek, G. Mayer (red.), Konsumentenpolitik im Spannungsfeld von Liberalisierung und sozialer Verantwortung. Festschrift für Gottfried Mayer, Neuer Wissenschaftlicher Verlag, Wien 2004, s. 159–178.
  80. Rokicka G., Potencjalne i rzeczywiste standardy ochrony konsumentów w Polsce [w:] R. Stefanicki (red.), Aktualne tendencje w prawie konsumenckim. Materiały konferencyjne, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2010, s. 165–178.
  81. Roth W.H., Transposing „Pointllist” EC Guidelines into Systematic National Codes – Problems and Consequences, „European Review of Private Law” 2002, nr 6, s. 761–776.
  82. Rott P., Consumer Guarantees in the Future Consumer Credit Directive. Mandatory ban on consumer protection?, „European Review of Private Law” 2005, nr 3, s. 383–404.
  83. Rozporządzenie 44/2001 Rady z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Bruksela I).
  84. Rozporządzenie 593/2008 PE i Rady z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I).
  85. Rozporządzenie 864/2007 PE i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. dotyczące prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych (Rzym II).
  86. Safjan M., Prawo cywilne – część ogólna, C.H. Beck, Warszawa 2007.
  87. Schulte–Nölke H., Scope and role of the horizontal directive and its relationship to the CFR [w:] G. Howells, R. Schulze (red.), Modernising and harmonising consumer contract law, Sellier, Monachium 2009, s. 29–46.
  88. Slot P.J., Harmonization, „European Law Review” 1996, nr 5, s. 378–387.
  89. Slot P.J., Technical and administrative obstacles to trade in the EEC, A.W. Sijthoff, Leiden 1995.
  90. Smits J.M., Full harmonisation of consumer law? A critique of the draft directive on consumer rights, TICOM law working paper 2009/02, www.ssrn.com [dostęp: 2012 r.].
  91. Stefanicki R., Aktualne tendencje w prawie konsumenckim, „Przegląd Prawa Handlowego” 2010, nr 7, s. 50–53.
  92. Stefanicki R., Potencjalne i rzeczywiste standardy ochrony prawnej konsumenta, „Przegląd Prawa Handlowego” 2011, nr 7, s. 55–58.
  93. Stűrner M., Vollharmonisierung in Europäischen Verbraucherrecht?, Sellier, Monachium 2010.
  94. Stuyck J., European Consumer Law after the Treaty of Amsterdam. Consumer Policy in or beyond the Internal Market?, „Common Market Law Review” 2000, nr 2, s. 367–400.
  95. Timmermans Ch., Community directives revisited, „Yearbook of European Law” 1997, nr 17, s. 1–28.
  96. Vogenauer S., Weatherill S., The European Community’s Competence to pursue the harmonisation of contract law. An empirical contribiution to the debate [w:] S. Vogenauer, S. Weatherill (red.), The harmonisation of European contract law, Hart Publishing, Oxford 2006, s. 105–148.
  97. Vrey R.W. de, Towards a European unfair competition law. A clash between legal families, Martinus Nijhoff, Leiden, Boston 2006.
  98. Weatherill S., Beyond preemption? Shared competence and constitutional change in the European Community [w:] D. O’Keeffe, P. Twomey (red.), Legal issues of the Maastricht Treaty, Chancery, London 1994, s. 13–33.
  99. Wiewiórowska–Domagalska A., Umowa sprzedaży konsumenckiej [w:] M. Jagielska, E. Rott–Pietrzyk, A. Wiewiórowska–Domagalska (red.), Kierunki rozwoju europejskiego prawa prywatnego. Wpływ europejskiego prawa konsumenckiego na prawo krajowe, C.H. Beck, Warszawa 2012, s. 267–273.
  100. Wilhelmsson T., Consumer images in East and West [w:] H.W. Micklitz, Rechtseinheit oder Rechtsvielfalt in Europa?, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden 1996.
  101. Wilhelmsson T., Private Law in the EU. Harmonized or Fragmented Europeanisation?, „European Review of Private Law” 2002, nr 10, s. 77–94.
  102. Wilhelmsson T., The abuse of the „Confident Consumer” as a justification for the EC Consumer Law, „Journal of Consumer Policy” 2004, nr 3, s. 317–337.
  103. Wyrok Trybunału (piąta izba) z dnia 16 maja 1989 r. R. Buet i SARL Educational Business Services (EBS) przeciwko Ministère public, sprawa nr 382/87, „Zbiór Orzeczeń” 1989, s. 1248–1254, https://curia.europa.eu/juris/showPdf.jsf?text=&docid=95791&pageIndex=0&doclang=EN&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=5899493 [11.08.2021 r.].
  104. Wyrok Trybunału (piąta izba) z dnia 25 kwietnia 2002 r. Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Republice Greckiej, sprawa nr 154/00, „Zbiór Orzeczeń” 2002, s. 3887–3900, https://curia.europa.eu/juris/showPdf.jsf?text=&docid=47302&pageIndex=0&doclang=EN&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=5900879 [11.08.2021 r.].
  105. Wyrok Trybunału (piąta izba) z dnia 25 kwietnia 2002 r. Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Republice Francuskiej, sprawa nr 52/00, „Zbiór Orzeczeń” 2002, s. 3856–3877, https://curia.europa.eu/juris/showPdf.jsf?text=&docid=47307&pageIndex=0&doclang=EN&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=5902505 [11.08.2021 r.].
  106. Wyrok Trybunału (piąta izba) z dnia 25 kwietnia 2002 r. María Victoria González Sánchez przeciwko Medicina Asturiana SA, sprawa nr 183/00, „Zbiór Orzeczeń” 2002, s. 3905–3917, https://curia.europa.eu/juris/showPdf.jsf?text=&docid=47303&pageIndex=0&doclang=EN&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=5901812 [11.08.2021 r.].
  107. Wyrok Trybunału (pierwsza izba) z dnia 14 marca 1991 r. Postępowanie karne przeciwko Patrice Di Pinto, sprawa nr 361/89, „Zbiór Orzeczeń” 1991, s. 1206–1213, https://curia.europa.eu/juris/showPdf.jsf?text=&docid=96956&pageIndex=0&doclang=EN&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=5898567 [11.08.2021 r.].
  108. Wyrok Trybunału (pierwsza izba) z dnia 14 stycznia 2010 r. Zentrale zur Bekämpfung unlauteren Wettbewerbs eV przeciwko Plus Warenhandelsgesellschaft mbH, sprawa nr 304/08, „Zbiór Orzeczeń” 2010, https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=75515&pageIndex=0&doclang=EN&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=5898860 [11.08.2021 r.].
  109. Wyrok Trybunału (pierwsza izba) z dnia 23 kwietnia 2009 r. VTB-VAB NV przeciwko Total Belgium NV (C-261/07) i Galatea BVBA przeciwko Sanoma Magazines Belgium NV (C-299/07), sprawy połączone nr C-261/07 oraz C-299/07, „Zbiór Orzeczeń” 2009, https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=78002&pageIndex=0&doclang=EN&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=5900562 [11.08.2021 r.].
  110. Wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 10 stycznia 2006 r. Skov Æg przeciwko Bilka Lavprisvarehus A/S i Bilka Lavprisvarehus A/S przeciwko Jette Mikkelsen i Michael Due Nielsen, sprawa nr 402/03, „Zbiór Orzeczeń” 2006, s. 223–243, https://curia.europa.eu/juris/showPdf.jsf?text=&docid=57286&pageIndex=0&doclang=EN&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=5897175 [11.08.2021 r.].
  111. Wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 9 listopada 2010 r. Mediaprint Zeitungs- und Zeitschriftenverlag GmbH & Co. KG przeciwko "Österreich"-Zeitungsverlag GmbH, sprawa nr 540/08, „Zbiór Orzeczeń” 2010, https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=79165&pageIndex=0&doclang=EN&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=5904047 [11.08.2021 r.].
  112. Wyrok Trybunału z dnia 13 maja 1971 r. NV International Fruit Company i inni przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, sprawy połączone 41 do 44-70, „Zbiór Orzeczeń” 1971, s. 412–429, https://curia.europa.eu/juris/showPdf.jsf?text=&docid=87922&pageIndex=0&doclang=EN&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=5898277 [11.08.2021 r.].
  113. Wyrok Trybunału z dnia 15 lipca 1963 r. Plaumann & Co. przeciwko Europejskiej Wspólnocie Gospodarczej, sprawa nr 25/62, „Zbiór Orzeczeń” 1963, s. 96–109, https://curia.europa.eu/juris/showPdf.jsf?text=&docid=87101&pageIndex=0&doclang=EN&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=5900298 [11.08.2021 r.].
  114. Wyrok Trybunału z dnia 3 października 1985 r. Denkavit Futtermittel GmbH przeciwko Land Nordrhein – Westfalen, sprawa nr 195/84, „Zbiór Orzeczeń” 1985, s. 3188–3201, https://curia.europa.eu/juris/showPdf.jsf?text=&docid=93136&pageIndex=0&doclang=EN&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=5902734 [11.08.2021 r.].
  115. Wyrok Trybunału z dnia 5 października 2000 r. Republika Federalna Niemiec przeciwko Parlamentowi Europejskiemu i Radzie Unii Europejskiej, sprawa nr 376/98, „Zbiór Orzeczeń” 2000, s. 8498–8534, https://curia.europa.eu/juris/showPdf.jsf?text=&docid=45715&pageIndex=0&doclang=EN&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=5902994 [11.08.2021 r.].
  116. Wyrok Trybunału z dnia 8 kwietnia 2003 r. Pippig Augenoptik GmbH & Co. KG przeciwko Hartlauer Handelsgesellschaft mbH i Verlassenschaft nach dem verstorbenen Franz Josef Hartlauer, sprawa nr 44/01, „Zbiór Orzeczeń” 2003, s. 3127–3159, https://curia.europa.eu/juris/showPdf.jsf?text=&docid=48187&pageIndex=0&doclang=EN&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=5903412 [11.08.2021 r.].