Make a Submission
No. 4 (200) (2014)
Artykuły

Kontrola sądu administracyjnego w zakresie ustalania stanu faktycznego sprawy przez organ administracji publicznej jako istotny element prawa do sądu

[Review by administrative courts of actions taken by governmental bodies in establishing the facts of the case as an essential element of the right to bring an action before a court]

  • Andrzej Nędzarek
Andrzej Nędzarek
Supreme Administrative Court, Office of Jurisprudence

Published 2014-12-31

Keywords

  • judicial review,
  • administrative court,
  • right to a fair trial,
  • governmental bodies

Copyright (c) 2014 ILS PAS

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

How to Cite

Kontrola sądu administracyjnego w zakresie ustalania stanu faktycznego sprawy przez organ administracji publicznej jako istotny element prawa do sądu: [Review by administrative courts of actions taken by governmental bodies in establishing the facts of the case as an essential element of the right to bring an action before a court]. (2014). Studia Prawnicze The Legal Studies, 4 (200), 137-158. https://doi.org/10.37232/sp.2014.4.9

Abstract

In order to ensure that the right to bring an action before a court, which in substantive terms is understood as safeguard of the effective protection of individuals’ rights, is exercised and that a fair judgment is entered, the administrative courts may review the correctness of actions taken by governmental bodies in establishing the facts of the case, subject to the principle of legality. For this reason, it is necessary for the administrative courts to provide reasons for their judgments so as to demonstrate that the review of an administrative instrument was comprehensive and took account of all the facts of the case. The reasons so provided may cause the complainant to believe that he has indeed been granted legal protection. Moreover, this may demonstrate that the administrative courts not only review compliance with the principle of legality, but primarily exercise judicial power conferred on them. Therefore, it is appropriate to state that the applicable Polish regulations on the  administrative courts safeguard the individual’s right to bring an action before a court both in formal and material sense.

References

  1. Adamiak B., [w:] B. Adamiak, J. Borkowski, Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądami administracyjnymi, Warszawa 2009.
  2. Adamiak B., Borkowski J., Metodyka pracy sędziego w sprawach administracyjnych, Warszawa 2009.
  3. Adamiak B., Borkowski J., Postępowanie administracyjne i sadowoadministracyjne, Warszawa 2011.
  4. Błaś A., Badanie faktów w postępowaniu przed sądem administracyjnym, [w:] J. Stelmasiaka, J. Niczyporuka, S. Fundowicza (red.), Polski model sądownictwa administracyjnego, Lublin 2003.
  5. Borucka-Arctowa M., [w:] M. Boruckiej-Arctowej (red.), Społeczne poglądy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” CMXCIX, Prace z nauk politycznych, z. 40, Warszawa - Kraków 1990.
  6. Czeszejko-Sochacki Z., Konstytucyjna zasada prawa do sądu, „Państwo i Prawo” 1992, z. 10.
  7. Czeszejko-Sochacki Z., Prawo do sądu w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Ogólna charakterystyka, „Państwo i Prawo” 1997, z. 11–12.
  8. Dauter B., [w:] B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2011.
  9. Dauter B., Metodyka pracy sędziego sądu administracyjnego, Warszawa 2011.
  10. Dolecki H., Stosowanie przepisów procedury cywilnej w postępowaniu sądowoadministracyjnym, Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 2010, nr 5–6.
  11. Hanusz A., Dowód z dokumentu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi, „Państwo i Prawo” 2009, z. 2.
  12. Hauser R., Założenia reformy sądownictwa administracyjnego, „Państwo i Prawo” 1999, z. 12.
  13. Hilarowicz T., Najwyższy Trybunał Administracyjny i jego kompetencja, Warszawa 1925.
  14. Hofmański P., Prawo do sądu w sprawach karnych jako gwarancja ochrony praw człowieka, [w:] L. Wiśniewskiego (red.), Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona, Warszawa 1997.
  15. Iserzon E., [w:] E. Iserzon, J. Starościak, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, teksty, wzory i formularze, Warszawa 1970.
  16. Jagielska M., Wiktorowska A., Zalasińska K., [w:] R. Hausera i M. Wierzbowskiego (red.), Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2013.
  17. Janowicz Z., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa-Poznań 1987.
  18. Jaśkowska M., [w:] M. Jaśkowska, M. Masternak, E. Ochendowski, Postępowanie sądowoadministracyjne, Warszawa 2005.
  19. Kabat A., Prawo do sądu jako gwarancja ochrony praw człowieka w sprawach administracyjnych, [w:] L. Wiśniewskiego (red.), Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona, Warszawa 1997, s. 201.
  20. Kmieciak Z., [w:] W. Chróścielewski, et al., Polskie sądownictwo administracyjne, Warszawa 2006.
  21. Kmieciak Z., [w:] W. Chróścielewski, et al., Polskie sądownictwo administracyjne.
  22. Kmieciak Z., Czy sądy administracyjne stosują przepisy prawa materialnego?, Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 2011, nr 2.
  23. Knysiak-Molczyk H., [w:] T. Woś, H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu administracyjnym. Komentarz.
  24. Konferencja pt. „Uzasadnienia orzeczeń sądowych jako forma realizacji prawa do sądu”. 17 listopad 2014 r. Warszawa, Biuro Orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego.
  25. Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2, Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, ze zm.
  26. Langrod J. S., Zarys sądownictwa administracyjnego. Ze szczególnym uwzględnieniem sądownictwa administracyjnego w Polsce, Warszawa 1925.
  27. Masternak-Kubiak M., [w:] M. Masternak-Kubiak, T. Kuczyński, Prawo o ustroju sądów administracyjnych. Komentarz, Warszawa 2009.
  28. Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. Dz. U. z 1977 r. Nr 38, poz. 167.
  29. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 maja 2012 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Ordynacja podatkowa, Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.
  30. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 26 stycznia 2012 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.
  31. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 stycznia 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego, Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm., dalej k.p.a.
  32. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 lutego 1992 r. K 4/91, OTK 1992, nr 1, poz. 2.
  33. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 stycznia 1992 r. K 8/91, OTK 1992, nr 1, poz. 5.
  34. Piątek W., Naruszenie prawa procesowego jako podstawa skargi kasacyjnej do NSA, Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 2009, nr 2.
  35. Recommendation Rec(2004)20 of the Committee of Ministers to member states on judicial review of administrative acts, przyjęta w dniu 15 grudnia 2004 r.
  36. Romańska M., [w:] T. Woś, H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Postępowanie sądowoadministracyjne, Warszawa 2011.
  37. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1932 r. o Najwyższym Trybunale Administracyjnym, Dz. U. Nr 94, poz. 806 ze zm.
  38. Siedlecki W., [w:] W. Siedlecki, Z. Świeboda , Postępowanie cywilne. Zarys wykładu, Warszawa 1998.
  39. Skoczylas A., Glosa do wyroku NSA z dnia 25 września 2000 r., FSA 1/00, OSP 2001, z. 2.
  40. Tarno J. P. , Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2012.
  41. Tarno J. P., [w:] J. P. Tarno, W. Chróścielewski, Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądami administracyjnymi, Warszawa 2009.
  42. Tarno J. P., [w:] K. Celińska-Grzegorczyk, et al., Sądowa kontrola administracji, [w:] System prawa administracyjnego t. 10, pod red. R. Hausera, Z. Niewiadomskiego i A. Wróbla, Warszawa 2014.
  43. Tobor Z., [w:] J. Nowacki, Z. Tobor, Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 1993.
  44. Uchwala Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 stycznia 1995 r. W 14/94, OTK 1995, nr 1, poz. 19.
  45. Ustawa z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, Dz. U. Nr 74, poz. 368 ze zm.
  46. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, Dz. U. z 2014 r., poz. 101, ze zm.
  47. Ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych, Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.
  48. Ustawa z dnia 3 sierpnia 1922 r. o Najwyższym Trybunale Administracyjnym, Dz. U. Nr 67, poz. 600 ze zm.
  49. Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi- Nieprzekazanie przez organ skargi sądowi, art. 55 § 2 p.p.s.a.
  50. Woś T., [w:] T. Woś, H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Postępowanie sądowo administracyjne, pod red. T. Wosia, Warszawa 2007.
  51. Woś T., [w:] T. Woś, H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu administracyjnym. Komentarz, pod red. T. Wosia, Warszawa 2012.
  52. Woś T., Postępowanie sądowoadministracyjne, Warszawa 1996.
  53. Wróbel A., [w:] A. Wróbel, M. Jaśkowska, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2013.
  54. Wróbel A., [w:] K. Chorąży, W. Taras, A. Wróbel, Postępowanie administracyjne, egzekucyjne i sądowoadministracyjne, Kraków 2005.
  55. Wróblewski J., [w:] W. Lang, J. Wróblewski, S. Zawadzki, Teoria państwa i prawa, Warszawa 1980.
  56. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 maja 2011 r., II FSK 1/10.
  57. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 sierpnia 2005 r., OSK 1845/04, CBOSA.
  58. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 grudnia 2012 r., II OSK 14 4 5/11.
  59. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 marca 1981 r. SA 272/81, ONSA 1981, nr 1, poz. 19.
  60. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 stycznia 2005 r. OSK 1595/04.
  61. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 lutego 2007 r., II FSK 261/06, CBOSA.
  62. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 stycznia 2010 r., II FSK 1354/08.
  63. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 września 2012 r., I GSK 1722/11.
  64. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 czerwca 2011 r., II OSK 1079/10.
  65. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 lutego 2010 r. II FPS 8/09, ONSAiWSA 2010, nr 3, poz. 39.
  66. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 kwietnia 2012 r. II OSK 165/11.
  67. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 maja 2005 r., FSK 2123/04, ONSAiWSA 2006, nr 1, poz. 9.
  68. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 września 2008 r. II GSK 318/08.
  69. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 grudnia 2005 r., FSK 2671/04.
  70. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 października 2010 r., II OSK 819/09.
  71. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 lipca 2006, I OSK 9/06.
  72. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 stycznia 2007 r. II FSK 72/06, ONSAiWSA 2008, nr 2, poz. 31.
  73. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 lipca 2012 r. I OSK 937/12.
  74. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 sierpnia 2010 r., II FSK 586/09.
  75. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 kwietnia 2006 r. I OSK 360/05.
  76. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 września 2000 r. FSA 1/00, ONSA 2001, nr 1, poz. 1.
  77. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 kwietnia 2006 r., II GSK 36/06.
  78. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 lipca 2011 r., I FSK 911/10.
  79. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 września 2007 r. I GSK 2434/06.
  80. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 marca 2012 r., II OSK 46/11.
  81. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 kwietnia 2008 r. I FSK 1466/06.
  82. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 września 2009 r., I OSK 160/09.
  83. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 czerwca 2007 r., I OSK 982/06.
  84. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 października 2011 r., II OSK 1528/11.
  85. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 lutego 2000 r., I SA 428/99.
  86. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 maja 2011 r. I OSK 53/11.
  87. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 maja 2011 r., II FSK 2036/09.
  88. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 lutego 2008 r. II OSK 1932/06, CBOSA.
  89. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 października 2005 r. II GSK 164/05, ONSAiWSA 2006, nr 2, poz. 45.
  90. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 czerwca 2013 r. II GSK 2251/11.
  91. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 grudnia 2006 r., II FSK 1113/05.
  92. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 lipca 2011 r. II OSK 777/11, CBOSA.
  93. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 lipca 2011 r., I OSK 1345/10.
  94. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 października 2007 r. I OSK 320/07.
  95. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 czerwca 2010 r., II OSK 943/09.
  96. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 lutego 2012 r., I OSK 315/11.
  97. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 marca 2006 r., II OSK 632/05, CBOSA.
  98. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 1969 r., I CR 140/69, OSN 1970, nr 5, poz. 85.
  99. Zieliński A., [w:] J. Borkowski, J. Jendrośka, R. Orzechowski, A. Zieliński, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, pod red. J. Borkowskiego, Warszawa 1985.
  100. Zieliński A., Postępowanie przed NSA w świetle „prawa do sprawiedliwego procesu sądowego”, „Państwo i Prawo” 1992, z. 7.
  101. Zieliński A., Wokół reformy polskiego sądownictwa, „Państwo i Prawo” 2009, z. 2.