Published
2007-04-29
Keywords
- democration,
- human rights,
- Constitution of the Republic of Poland,
- freedom of conscience and religion
Abstract
In the article, the author makes an attempt to outline problems relating to the limits of the freedom of conscience and religion. An analysis of existing legał constructs reveals a difference between two strategies of excluding certain types of behaviour from adeąuate protection which should otherwise be guaranteed on the basis of the freedom of conscience and religion. The first of these strategies relies on introducing into the legał system some prereąuisites, the occurrence of which would in certain circumstances prevent the addressees of the law from the exercise of their freedom of conscience. Such prereąuisites are often referred to as ‘limits of the freedom of conscience and religion’. The other strategy is based on the assumption that certain areas of human activity cannot be regarded as free exercise of the freedom in ąuestion. The author maintains that - contrary to conventional legał terminology- in the former case, what is really meant are not limits but limitations of freedom, while limits as such should rather be derived directly from the adopted definition of freedom. Thus, legał restrictions are introduced not only through limitations clauses but also by manipulating the scope of freedom itself. This phenomenon is often overlooked in the theory of law, even though it has recently gained new implications in view of two noticeable developments. One of these developments entails denying non-religious (secular) beliefs the same legał protection which is applied in the case of religious convictions; the other relates to measures taken against minority religious denominations often disparagingly labeled as sects. Furthermore, the article delineates the social significance of limits of non-legał character.
References
- Czohara A., Stosunki państwo-kościół. Belgia, Francja, Hiszpania, Włochy, ISP PAN, Warszawa 1994.
- Decyzja ETPCz z 22.10.1978 r. w sprawie 7050/75 Arrowsmith v. The United Kingdom.
- Edge P.W., Religious rights and choice under the European Convention of Human Rights, „Web Journal of Current Legal Issues” 2000, nr 3, http://webjcli.ncl.ac.uk/2000/issue3/edge3.html#Heading6.
- Falski J., Dyskryminacja na tle wyznaniowym w praktyce Rzecznika Praw Obywatelskich, „Studia Prawnicze” 2001, z. 3-4, s. 91-98.
- Góralski W., Wstęp do prawa wyznaniowego, Płocki Instytut Wydawniczy, Płock 2003.
- Granat M., Granice wolności religijnej w społeczeństwie pluralistycznym, [w:] J. Krukowski, O. Theisen (red.), Religia i wolność religijna w Unii Europejskiej, TN KUL, Lublin 2003.
- Guzik-Makaruk E.M., Sekty religijne w Polsce, Kodeks, Warszawa 2004.
- Janyga W., Wolność sumienia i wyznania wobec wyzwań pluralizmu religijnego (na tle wyroku Federalnego Sądu Konstytucyjnego Niemiec z 24 IX 2003), „Państwo i Prawo” 2004, z. 10, s. 82-93.
- Jedlicki J., Antynomie liberalnej koncepcji wolności, [w:] Chrześcijanie wobec praw człowieka. Sesja odbyta w KIK w Warszawie w dniach 8-16 listopada 1977 r., Éditions du Dialogue, Paris 1980.
- Łopatka A., Prawo do wolności myśli, sumienia i religii, Scholar, Warszawa 1995.
- Łyko Z., Wolność sumienia i wyznania w relacji: człowiek-kościoły-państwo, [w:] L. Wiśniewski (red.), Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona, Wydawnictwa Sejmowe, Warszawa 1997.
- Mazurkiewicz P., Kościół w życiu publicznym, [w:] P. Mazurkiewicz (red.), Kościół katolicki w przededniu wejścia Polski do Unii Europejskiej, ISP, Warszawa 2003.
- Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r., Dz.U. 1977 Nr 38, poz. 167.
- Mikulska A., Wolność sumienia i wyznania. Raport z monitoringu, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa 2002.
- Osuchowski J., Prawno-teoretyczne problemy ochrony wolności sumienia i wyznania, [w:] A. Czohara, B. Górowska, M. Nadolski, J. Osuchowski, Dylematy wolności sumienia i wyznania w państwach współczesnych, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 1996.
- Pietrzak M., Prawo wyznaniowe, LexisNexis, Warszawa 2003.
- Pyclik K., Wolność sumienia i wyznania w Rzeczypospolitej Polskiej (założenia filozoficzno-prawne), [w:] B. Banaszak, A. Preisner (red.), Prawa i obowiązki obywatelskie w Konstytucji RP, Warszawa 2002.
- Respektowanie wolności sumienia i wyznania w szkole publicznej. Raport, Neutrum, Warszawa 1996.
- Sadurski W., Neutralność moralna prawa (Przyczynek do teorii prawa liberalnego), „Państwo i Prawo” 1990, z. 7, s. 28-41.
- Strzeszewski C., Katolicka nauka społeczna, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1994.
- Szymanek J., Bezstronność czy neutralność światopoglądowa państwa (Uwagi na tle art. 25 ust. 2 Konstytucji RP), „Państwo i Prawo” 2004, z. 5, s. 32-48.
- Warchałowski K., Prawo do wolności myśli, sumienia i religii w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Tow. Naukowe KUL, Lublin 2004.
- Winczorek P., Dyskusje konstytucyjne, "Liber", Warszawa 1996.
- Zakolska J., Problem klauzuli ograniczającej korzystanie z praw i wolności człowieka w pracach konstytucyjnych, w poglądach doktryny i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, „Przegląd Sejmowy” 2005, nr 5, s. 11-30.