Nr 3 (137) (1998)
Artykuły

Problem dopuszczalności powstania spółki cywilnej między małżonkami

[The issue of eligibility to form a civil partnership between spouses]

Opublikowane 1998-09-30

Słowa kluczowe

  • małżonkowie,
  • spółka cywilna,
  • majątek,
  • spouses,
  • civil partnership,
  • wealth
  • ...Więcej
    Less

Jak cytować

Problem dopuszczalności powstania spółki cywilnej między małżonkami: [The issue of eligibility to form a civil partnership between spouses]. (1998). Studia Prawnicze The Legal Studies, 3 (137), 93-103. https://doi.org/10.37232/sp.1998.3.3

Abstrakt

Nie ma, jak się wydaje, przeszkód do zakwalifikowania umowy spółki jako umowy, która jest źródłem powstania stosunków majątkowych małżonków, nie podlegających małżeńskiemu ustrojowi majątkowemu.

Wydaje się, iż umowa spółki cywilnej między małżonkami nie prowadzi do zmiany przyjętego przez nich ustroju majątkowego.

Zawarcie przez wspólników spółki cywilnej małżeństwa nie prowadzi ex lege do uregulowania ich małżeńskich stosunków majątkowych przez umowę spółki. Jeżeli tacy wspólnicy nie podpisali intercyzy, to ich stosunki majątkowe będą z chwilą zawarcia małżeństwa podlegały ustrojowi wspólności ustawowej. Podobnie spółka cywilna małżonków nie będzie obejmowała ich dorobku. Wręcz odwrotnie, to zysk spółki będzie mógł być uznany za dorobek w rozumieniu art. 32 k.r.o. i wejść w skład wspólności dorobkowej.

Skutkiem zawarcia przez małżonków umowy spółki cywilnej jest zmiana poszczególnych składników majątków małżonków. I tak, np. skutkiem wniesienia przez małżonka-wspólnika do spółki tytułem wkładu prawa własności nieruchomości, która przynależy do majątku odrębnego małżonka, będzie przeniesienie prawa własności z majątku odrębnego do majątku spółki. Ekwiwalentem tego prawa będą korporacyjno-obligacyjne prawa spółkowe związane z członkostwem w spółce. Takie zmiany w składnikach majątków małżonków są zjawiskiem powszechnym, wynikają one z uczestniczenia przez małżonków w obrocie cywilnoprawnym.

Umowa spółki prowadzi do powstania stosunku spółki, który jest stosunkiem majątkowym nie podlegającym reżimowi żadnego ustroju majątkowego. Możliwość zawarcia umowy spółki wynika expressis verbis z wyrażonej w art. 3531 k.c. zasady swobody umów.

Spółkowe uprawnienia korporacyjne będą przynależeć do majątku odrębnego małżonka wnoszącego wkład. Sytuacja taka będzie miała miejsce nawet wówczas, kiedy małżonkowie za pomocą umowy będą chcieli maksymalnie rozszerzyć wspólność majątkową. Zgodnie bowiem z art. 49 § 1 k.r.o. nie można umownie powiększyć zakresu wspólności majątkowej m.in. na prawa niezbywalne, a taki charakter mają, jak już zostało wykazane, prawa korporacyjne.

W spółce cywilnej między małżonkami, małżonkowie dzięki temu, iż są równocześnie wspólnikami, mogą nawzajem kontrolować sposób wykorzystania środków pochodzących z majątku wspólnego czy też odrębnego, które zostały wniesione z tytułu wkładu do spółki. Jest to niewątpliwa zaleta, która może skłaniać małżonków do zawierania między sobą spółki cywilnej.

Podobnie do majątku odrębnego będą przynależały tzw. "ogólne" prawa spółkowe. Do majątku wspólnego wejdą jedynie wymagalne już wierzytelności związane z funkcjonowaniem spółki.

 

There appears to be no impediment to qualifying the partnership agreement as a contract that is the source of the spouses' property relationships which are not subject to the matrimonial property regime.

The civil partnership agreement between the spouses does not appear to lead to a change in the property regime adopted by them.

The conclusion of a marriage by the partners of a civil partnership does not lead ex lege to the regulation of their matrimonial property relations by the partnership agreement. If such partners have not signed a prenup, their property relations will be governed by the system of statutory community upon marriage. Likewise, a civil partnership of spouses will not include their respective acquisitions. On the contrary, it is the company's profits that will be able to be considered as acquisitions within the meaning of Article 32 of the Family and Guardianship Code and become part of the community of origin.

The effect of the spouses entering into a civil partnership agreement is to change the individual assets of the spouses. Thus, for example, the effect of a spouse-partner's contribution to a company by way of contribution of the ownership right to real estate which belongs to the spouse's individual property will be the transfer of the ownership right from the separate property to the company's property. The equivalent of this right will be the corporate-bonding rights associated with company membership. Such changes in the spouses' assets are a common phenomenon, resulting from the spouses' participation in civil law transactions.

The memorandum of association gives rise to a partnership relationship, which is a property relationship that is not subject to the regime of any property regime. The possibility to conclude a partnership agreement results expressis verbis from the principle of freedom of contract expressed in Article 3531 of the Civil Code.

Partnership corporate powers will belong to the contributor spouse's separate property. This will be the case even if the spouses wish to maximise the joint property by means of an agreement. Indeed, pursuant to Article 49 § 1 of the Civil Code, the scope of joint property may not be contractually enlarged to include, inter alia, non-transferable rights, and such is the nature of corporate rights, as has already been demonstrated.

In a civil partnership between spouses, the spouses, due to the fact that they are at the same time partners, can control each other's use of funds from joint or separate property, which have been contributed to the partnership. This is an undoubted advantage that may induce spouses to enter into a civil partnership between themselves.

Similarly, so-called 'general' partnership rights will apply to the separate property. Only the receivables already due and payable in connection with the operation of the company will become part of the joint assets.

Bibliografia

  1. Breyer S., Gross S., [w:] B. Dobrzański, J. Ignatowicz (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, wyd. II, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1975.
  2. Czachórski W., Zobowiązania, zarys wykładu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.
  3. Dyoniak A., Pojęcie i ważność małżeńskiej umowy majątkowej, „Studia Prawnicze” 1983, z. 4, s. 113-147.
  4. Dyoniak A., Przynależność do majątków małżonków udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością i akcji, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1991, z. 3, s. 25-35.
  5. Dyoniak A., Przynależność praw niezbywalnych do majątków małżonków, „Palestra” 1984, nr 3-4, s. 26-30.
  6. Jędrzejewska A., Spółka osobowa a małżeńska majątkowa wspólność ustawowa, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1996, z. 3, s. 511-560.
  7. Mojak J., [w:] R. Skubisz (red.), Zarys prawa spółek, wyd. III, Meritum, Lublin 1994.
  8. Pietrzykowski J., [w:] J. Pietrzykowski (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1993.
  9. Policzkiewicz Z., Dopuszczalność powstania spółki cywilnej między małżonkami [w:] S. Sołtysiński (red.), Problemy kodyfikacji prawa cywilnego, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1990.
  10. Radwański Z., [w:] Z. Radwański, J. Panowicz-Lipska, Zobowiązania - część szczegółowa, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa 1996.
  11. Safjan M., Zasada swobody umów, „Państwo i Prawo” 1993, z. 4, s. 12-19.
  12. Skowrońska E., Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga IV Spadki, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1995.
  13. Sołtysiński S., [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, J. Szwaja, Kodeks handlowy Komentarz, t. 1, C. H. Beck, Warszawa 1994.
  14. Szajkowski A., Prawo spółek handlowych, C. H. Beck, Warszawa 1995.
  15. Szer S., Spółka między małżonkami, „Przegląd Prawa Handlowego” 1931, nr 1.
  16. Szlęzak A., Stosunki majątkowe między konkubentami, zagadnienia wybrane, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 1992.
  17. Winiarz J., Prawo rodzinne, wyd. VII, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.