Make a Submission
No. 4 (142) (1999)
Artykuły

Model kolektywnego przestawicielstwa pracowniczego w sferze ochrony pracy według prawa polskiego

  • Jarosław Jankowiak

Published 1999-12-30

Keywords

  • trade union,
  • labour protection,
  • industrial security,
  • workers’ council
Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

How to Cite

Model kolektywnego przestawicielstwa pracowniczego w sferze ochrony pracy według prawa polskiego. (1999). Studia Prawnicze The Legal Studies, 4 (142), 91-129. https://doi.org/10.37232/sp.1999.4.4

Abstract

A comparative interpretation of § 1 clause 2 that governs the composition of the committee and § 2 of Article 23712 § 2 of the Labour Code specifying who chairs the committee, pointing out the such statutory wording for de facto or de jure actions as: the committee's interaction with the employer as one of its tasks (Article 23713 § 1 Labour Code in fine), or the possibility for the commission to agree with the employer that it will consult experts from outside the workplace (Article 23713 § 3 of the Labour Code) leads to the conclusion that the legislator treats the employer (the employer's representative) as an entity external to the commission, i.e. one that, although it chairs the commission, is not part of it in the status of a member.

With the termination of the employment relationship, not only as a result of the death of the employee, the mandate of the member of the health and safety committee expires.

The instructions given to the members of the health and safety committee, who are employees, in the performance of their chairmanship function fall within the limits of management, as defined in Article 100 § 1 of the Labour Code. Thus, the necessary content of the authorisation that the employer may grant to another person (Article 23712 § 2 of the Labour Code) should include, as is assumed, the right to give instructions (directions) aimed at the performance of the presiding function.

The vice-chairmanship of the health and safety committee by the social labour inspector does not include the possibility to substitute the employer (authorised person) in the exercise of the power to give binding direction (from outside) to the work of the committee, but consists only of substitution in the form of assisting the chairman in the performance of their tasks.

The employer, being the chairman, directs the work of the committee. At the same time, however, it is not part of it and remains an entity external to it. The employer is therefore not entitled to the powers that each member of the committee individually and the committee as a whole has. While, therefore, a committee member is obliged to follow an order (direction) of the employer which concerns purely formal matters, a committee member or all members may refuse to follow an order (direction) which would interfere with matters of substance. This is because these have been reserved only for the committee and not also for its external chairman. Such chairman is obliged to take into account the autonomy of the committee in matters of substance which the legislature has granted it. Therefore, the employer is not only not entitled to take part in the vote on, for example, a draft proposal (see Article 23713 § 1 Labour Code in medio), but neither can it be binding on the OSH problems in the establishment that were to be discussed. His or her task will be solely to arrange, as far as possible, an agenda on the issues set by the committee that will ensure the smooth running of the meeting. This does not exclude the chairman's right to propose a specific OSH problem to the committee as a possible subject for discussion.

The arbitrary adoption of the mode of selection of employee representatives by the employer constitutes a violation of the provision of Article 23712 § 1, clause 2 of the Labour Code.

The obligatory content of the act adopting the selection procedure has not been specified by the legislator. However, it would seem that those making the arrangements should – along the lines of Article 245 of the Labour Code, which regulates the subject matter of the arrangements made prior to the establishment of the conciliation committee – specify at least: the number of employee representatives; specify who has active and passive electoral rights; set a final deadline by which the election must be made.

A strict interpretation of the provision of Article 23712 § 1 clause 2 of the Labour Code with regard to the competence of the company's trade union also leads to the conclusion that the employees have a direct competence to dismiss the representative (insofar as such a possibility, in the situation of a mandate granted for a certain period of time, is allowed in the case in question by an agreement between the trade union and the employer).

References

  1. Bar L., O podmiotowości rady pracowniczej (Uwagi na kanwie polemiki Waleriana Sanetry), „Państwo i Prawo” 1987, nr 4, s. 100-104.
  2. Beigel A., Arbeitssicherheitsrecht in Deutschland und Frankreich. Harmonisierung des Arbeitssicherheitsrechts im Rahmen der Europaischen Union, P. Lang, Frankfurt a. M.-New York 1996.
  3. Bercussona B., European Labour Law, Butterworths, London 1996.
  4. Biernat S., Wykładnia prawa krajowego zgodnie z prawem Wspólnot Europejskich [w:] C. Mik (red.), Implementacja prawa integracji europejskiej w krajowych porządkach prawnych, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierowania "Dom Organizatora", Toruń 1998.
  5. Bucker A., Feldhoff K., Kohte W., Vom Arbeitsschutz. zur Arbeitsumwelt. Europaische Herausforderungen fur das deutsche Arbeitsrecht, Luchterhand, Neuwied etc. 1994.
  6. Dekret tymczasowy o urządzeniu i działalności inspekcji pracy, Dz.Pr.P.P. 1919 Nr 5, poz. 90.
  7. Dekret w przedmiocie tymczasowych przepisów o pracowniczych związkach zawodowych, Dz.Pr.P.P. 1919 Nr 15, poz. 209.
  8. Dekret z dnia 10 listopada 1954 r. o przejęciu przez związki zawodowe zadań w dziedzinie wykonywania ustaw o ochronie, bezpieczeństwie i higienie pracy oraz sprawowania inspekcji pracy, Dz.U. 1954 Nr 52, poz. 260.
  9. Druk Sejmu III kadencji nr 474 - Sprawozdanie Głównego Inspektora Pracy z działalności PIP w 1997 r.
  10. Dyrektywa Rady z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy, Dz.U. L 183 z 29.6.1989.
  11. Fenichel Z., Stanowisko kierowników przedsiębiorstw w prawie pracy [w:] Polskie prawo prywatne i procesowe. Studia, Księgarnia Powszechna, Kraków 1936.
  12. Florek L., Demokratyczne (zbiorowe) stosunki pracy, „Studia Iuridica” 1992, nr 23, s. 21-33.
  13. Garlicki R., Modliński E. (oprac.), Zbiór przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, Wydaw. Związkowe CRZZ, Warszawa 1965.
  14. Henczel R.A., Lemieszewska R., Stefańska M.D. (red.), Konwencje i zalecenia Międzynarodowej Organizacji Pracy 1919-1994, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996.
  15. Jackowiak Cz., Struktura komisji rozjemczych, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1960, nr 4.
  16. Jończyk J., Prawo pracy, Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 1995.
  17. Kijowski A., Przedmiot pracowniczego świadczenia ze stosunku pracy, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1977, nr 1.
  18. Klein A., Charakter prawny organów osób prawnych [w:] Rozprawy z prawa cywilnego. Ks. pam. ku czci W. Czachórskiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1985.
  19. Konwencja nr 135 dotycząca ochrony przedstawicieli pracowników w przedsiębiorstwach i przyznania im ułatwień, przyjęta w Genewie dnia 23 czerwca 1971 r., Dz.U. 1977 Nr 39, poz. 178.
  20. Kryszeń G., Mandat przedstawiciela (próba zdefiniowania), „Państwo i Prawo” 1998, nr 3, s. 15-26.
  21. Ley de Prevencion de Riesgos Laborales z 8 listopada 1995 r., „Boletin Oficial del Estado” 1995, nr 265.
  22. Lorscher K., Die Normen der Internationalen Arbeitsorganisation und das Arbeitsrecht der Bundesrepublik, „Recht der Arbeit” 1994, nr 5.
  23. Masewicz W., Nowy kodeks pracy. Komentarz, Wydaw. Biblioteczka Pracownicza, Warszawa 1996.
  24. Nikisch A., Arbeitsrecht, t. I, Allgemeine Lehre und Arbeitsvertragsrecht, Berlin 1955.
  25. Obwieszczenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 21 marca 1994 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska, Dz.U. 1994 Nr 49, poz. 196.
  26. Obwieszczenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 lutego 1997 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, Dz.U. 1997 Nr 25, poz. 128.
  27. Obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 30 września 1993 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, Dz.U. 1994 Nr 7, poz. 25.
  28. Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 maja 1955 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy z dnia 4 lutego 1950 r. o Społecznej Inspekcji Pracy, Dz.U. 1955 Nr 20, poz. 134.
  29. Polskie prawo dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy na tle dyrektyw Unii Europejskiej, Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy oraz. Europejskiej Karty Społecznej, Warszawa 1998.
  30. Projekt noweli k.p. w zakresie działu X, „Rzeczpospolita” z 1.10.1992 r.
  31. Radecki W., [w:] M. Filar, W. Radecki (oprac.), Nowa kodyfikacja karna. Kodeks karny, Warszawa 1998.
  32. Remigiusz A. Henczel, Renata Lemieszewska, Maria D. Stefańska (red.), Konwencje i zalecenia Międzynarodowej Organizacji Pracy 1919-1994 r., t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996.
  33. Rozporządzenie Ministra Opieki Społecznej z dnia 12 lipca 1935 r. o asystentach inspekcyjnych, Dz.U. 1935 Nr 54, poz. 354.
  34. Rozporządzenie Ministra Pracy i Opieki Społecznej z dnia 11 czerwca 1923 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Przemysłu i Handlu w przedmiocie wykonywania ustawy z dnia 16 maja 1922 r. o urlopach dla pracowników, zatrudnionych w przemyśle i handlu, Dz.U. 1923 Nr 62, poz. 464.
  35. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 11 września 1996 r. w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki, Dz.U. 1996 Nr 121, poz. 571.
  36. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 14 lipca 1927 r. o inspekcji pracy, Dz.U. 1927 Nr 67, poz. 590.
  37. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 września 1927 r. o Radzie Ochrony Pracy, Dz.U. 1927 Nr 83, poz. 740.
  38. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 lipca 1985 r. w sprawie szczegółowego zakresu i zasad działania oraz organizacji Państwowej Inspekcji Radiowej, Dz.U. 1985 Nr 35, poz. 163.
  39. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy, Dz.U. 1997 Nr 109, poz. 704.
  40. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 listopada 1947 r. o utworzeniu Białowieskiego Parku Narodowego, Dz.U. 1947 Nr 74, poz. 469.
  41. Sanetra W., Organ czy podmiot prawa?, „Państwo i Prawo” 1987, nr 4.
  42. Sanetra W., Prawo pracy. Zarys wykładu, t. 1, "Temida 2", Białystok 1994.
  43. Sanetra W., Rola państwa i partnerów społecznych w kształtowaniu i stosowaniu prawa pracy [w:] Referaty na konferencją naukową. Ochrona pracy. Uwarunkowania prawne, ekonomiczne i społeczne, Toruń, 23-24 września 1998.
  44. Sanetry W., O pojęciu i rodzajach interesów w prawie pracy, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1988, nr 1, s. 21-40.
  45. Sobczak K., Społeczna gospodarka rynkowa, Warszawa 1998.
  46. Szubert W., Obowiązek zapewnienia bezpiecznych warunków pracy, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1955.
  47. Szubert W., Podstawy prawne bezpieczeństwa pracy w ZSRR, Warszawa 1953.
  48. Święcicki M., Prawo dnia powszedniego. Szkice o prawie pracy, Książka i Wiedza, Warszawa 1971.
  49. Uchwała SN z 30 września 1998 r., I KZP 13/98, OSNKW 1898, nr 9-10, poz. 45.
  50. Uchwały Składu 7 Sędziów SN z 9 października 1997 roku, „OSP” 1998, nr 7-8, poz. 123.
  51. Ustawa z dnia 16 maja 1922 r. o urlopach dla pracowników, zatrudnionych w przemyśle i handlu, Dz.U. 1922 Nr 40, poz. 334.
  52. Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o pracowniczych programach emerytalnych, Dz.U. 1997 Nr 139, poz. 932.
  53. Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, Dz.U. 1991 Nr 55, poz. 236.
  54. Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, Dz.U. 1991 Nr 55, poz. 234.
  55. Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy, Dz.U. 1997 Nr 96, poz. 593.
  56. Ustawa z dnia 28 sierpnia 1997 r. o funduszach inwestycyjnych, Dz.U. 1997 Nr 139, poz. 933.
  57. Ustawa z dnia 30 marca 1965 r. o bezpieczeństwie i higienie pracy, Dz.U. 1965 Nr 13, poz. 91.
  58. Wengierow J., Kronika socjalna, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1935, nr 2.
  59. Wengierow J., Przedstawicielstwo pracownicze a państwo, nakł. Organizacji Młodzieży Pracującej, Warszawa 1935.
  60. Wratny J., Partycypacja pracownicza w prawie europejskim, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 1994.
  61. Wratny J., Partycypacja pracownicza w przedsiębiorstwie, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 1993.
  62. Wyka T., Prawne aspekty bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników (w:) Referaty na konferencją naukową. Ochrona pracy. Uwarunkowania prawne, ekonomiczne i społeczne, Toruń, 23-24 września 1998.
  63. Wyrok SN z 15 lipca 1998 r., II UKN 123/98, OSNAPiUS 1999, nr 13, poz. 435,
  64. Wyrok SN z 5 listopada 1998 r., I PKN 417/98, OSNAPiUS 1999, nr 9.
  65. Zakon za zdrawostowni i bezopasni usłowija na trud z 22 grudnia 1997 r., „Drżawen Westnik” 1997, nr 124.