Make a Submission
No. 2 (152) (2002)
Artykuły

Procedura zmiany konstytucji RP na tle porównawczym

[The procedure for amending the Constitution of the Republic of Poland against a comparative background]

  • Marzena Laskowska,
  • Wojciech Sokolewicz

Published 2002-04-30

Keywords

  • change,
  • comparative law,
  • Constitution of the Republic of Poland – 1997
Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

How to Cite

Procedura zmiany konstytucji RP na tle porównawczym: [The procedure for amending the Constitution of the Republic of Poland against a comparative background]. (2002). Studia Prawnicze The Legal Studies, 2 (152), 19-59. https://doi.org/10.37232/sp.2002.2.2

Abstract

The Constitution occupies the highest place in the hierarchy of sources of law. The stability and permanence of the legal order of the state results from the procedural mode applicable to Constitution amendments, which is difficult and stringent in many respects. The authors of the article present the origins of modern constitutionalism across the world, describe the current constitutions of Western countries as well as of post-Communist countries and outline the details of the procedure for amending the constitution as regulated by the 1997 Constitution.

References

  1. Bałaban A., Pozycja ustrojowa i funkcje Sejmu RP, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2000.
  2. Banaszak B., Uwagi o zmianie konstytucji, „Przegląd Sejmowy” 1995, nr 2, s. 9-26.
  3. Bosiacki A., Wstęp [w:] Konstytucja Albanii, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1997.
  4. Bożyk S., Wstęp [w:] S. Bożyk (opr.), Konstytucja Związku Australijskiego, Białostockie Wydaw. Prawnicze, Białystok 1993.
  5. Brodnicki W., Wstęp [w:] Konstytucja Rumunii, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1996.
  6. Carcassonne G., Surprises, surprises... Les révisions de la Constitution, „Revue du droit public” 1998, nr 5/6.
  7. Catslaris J., Dziesięć lat Konstytucji Grecji z 9 VI 1975 [w:] Konstytucja Grecji 1975-1986, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1992.
  8. Chruściak R., Prace nad nową konstytucją [w:] R. Chruściak i W. Osiatyński, Tworzenie konstytucji w Polsce w latach 1989-1997, ISP, Warszawa 2001.
  9. Chruściak R., Zarys przemian polityczno-ustrojowych w Bułgarii 1989-1992 [w:] R. Chruściak (red.), Bułgaria, Dom Wydawniczy i Handlowy "Elipsa", Warszawa 1993.
  10. Ciapała J., Prezydent w systemie ustrojowym Polski (1989-1997), Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1999.
  11. Cichocki M.A., Dowgielewicz M., Najpierw zmiany w konstytucji, potem Unia, „Rzeczpospolita” z 5 kwietnia 2002 r.
  12. Complak K., Niemiecka doktryna nieformalnej zmiany ustawy zasadniczej a amerykańska praktyku konstytucyjna [w:] J. Trzciński i B. Banaszak (red.), Studia nad prawem konstytucyjnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1992.
  13. Czarny P., Sejm i Senat [w:] P. Sarnecki (red.), Prawo konstytucyjne RP, Warszawa 1999.
  14. Dobrowolski M., Dwuizbowość parlamentu jako zasada Konstytucji RP, „Państwo i Prawo” 2000, z. 4, s. 47-56.
  15. Ganino M., La Costituzione albanese del 1998: alla ricerca dell’ Europa, „Diritto Pubblico Comparato ed Europeo” 1999, nr 1.
  16. Garlicki L. (opr.), Konstytucyjność zmiany konstytucji. Orzeczenie Rady Konstytucyjnej z 2 IX 1992 (no 92-312 DC), „Przegląd Sejmowy” 2001, nr 3, s. 129-130.
  17. Garlicki L., Konstytucyjność zmian konstytucji - Niemcy /I/, „Przegląd Sejmowy” 2000, nr 5.
  18. Garlicki L., Konstytucyjność zmian konstytucji - Niemcy /II/, „Przegląd Sejmowy” 2000, nr 6.
  19. Garlicki L., Konstytucyjność zmian konstytucji - Niemcy /III/, „Przegląd Sejmowy” 2001, nr 2.
  20. Garlicki L., Normy konstytucyjne relatywnie niezmienialne [w:] J. Trzciński (red.), Charakter i struktura norm konstytucji, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1997.
  21. Garlicki L., nota (16) do art. 121 Konstytucji RP [w:] L. Garlicki (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, cz. II, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2001.
  22. Garlicki L., noty nr (2) - (4) do art. 122 Konstytucji RP [w:] L. Garlicki (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, cz. II, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2001.
  23. Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Liber, Warszawa 2000.
  24. Garlicki L., Zasada dyskontynuacji prac parlamentarnych, „Studia Iuridica” 1995, nr 28, s. 45-55.
  25. Gdulewicz E., [w:] W. Skrzydło (red.), Polskie prawo konstytucyjne, "Morpol", Lublin 2000.
  26. Gebert S., Uwagi wstępne do Konstytucji Stanów Zjednoczonych Ameryki [w:] A. Burda, M. Rybicki (red.), Konstytucje Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych, Belgii, Szwajcarii, Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydaw. Polskiej Akademii Nauk, Wrocław 1970.
  27. Genevois B., Les limites d’ordre juridique a l’intervention du pouvoir constituant, „Revue française de droit administratif” 1998, No 14 (5).
  28. Granat M., [w:] W. Skrzydło (red.), Polskie prawo konstytucyjne, "Morpol", Lublin 2000.
  29. Granat M., Czy w świetle Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. byłaby możliwa restytucja kary śmierci bez zmiany konstytucji?, „Przegląd Sejmowy” 2000, nr 3(38).
  30. Gwiżdż A., Tytuł ustawy. Przyczynek do zagadnień techniki legislacyjnej [w:] J. Trzciński, B. Banaszak (red.), Studia nad prawem konstytucyjnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1997.
  31. Janicki L. (red. i wprowadzenie), Ustawa zasadnicza (konstytucja) Republiki Federalnej Niemiec z 23 maja 1949 r., Instytut Zachodni, Poznań 1997.
  32. Karpowicz W.D. (red.), Kommentarij k konstitucii Rossijskoj Federacii, Moskwa 2002.
  33. Karski K., Ratyfikacja Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego (Zagadnienia prawnomiędzynarodowe i konstytucyjne), „Państwo i Prawo” 2001, z. 1, s. 50-63.
  34. Komarnicki W., Polskie prawo polityczne, Księgarnia F. Hoesicka, Warszawa 1922.
  35. Konserwatyści odchodzą z Akcji, „Rzeczpospolita” z 19 marca 2001 r.
  36. Kruk M., Konstytucja jako ustawa zasadnicza państwa [w:] W. Sokolewicz (red.), Zasady podstawowe polskiej konstytucji, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1998.
  37. Kruk M., Konstytucja narodowa a prawo europejskie: czy Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej wymaga zmiany? [w:] E. Popławska (red.), Konstytucja dla rozszerzającej się Europy, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2000.
  38. Kudej M., Postępowanie ustawodawcze w Sejmie RP, Wydaw. Sejmowe, Warszawa 1998.
  39. Kudrjawcew J.W. (red.), Kommentarij k konstitucii Rossijskoj Federacii, Moskwa 1996.
  40. Lassalle F., O istocie konstytucji, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1960.
  41. Levinson S., How Many Times Has the U.S. Constitution Been Amended? [w:] S. Levinson (red.), Responding to Imperfection. The Theory and Practice of Constitutional Amendment, Princeton University Press, Princeton, N.J. 1995.
  42. Malinowski A., Instytucja referendum konstytucyjnego w odbiorze społecznym [w:] M.T. Staszewski (red.), Referendum konstytucyjne w Polsce, ISP PAN, Warszawa 1997.
  43. Mołdawa T., Wstęp [w:] Konstytucja Hiszpanii z 27 XII 1978, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1993.
  44. Olczyk E., Pilczyński J., Zdort M.D., Niepewny los Senatu, „Rzeczpospolita” z 3 kwietnia 2002 r.
  45. Opriszko W.F. (red.), Komentar do konstitucij Ukrainy, Kijów 1996.
  46. Orłowski W., Refleksje w sprawie trybu zmiany konstytucji [w:] L. Antonowicz i in. (red.), Państwo - Ustrój - Konstytucja. Studia, Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1991.
  47. Osiatyński W., Nadmiar legitymacji [w:] R. Chruściak i W. Osiatyński, Tworzenie konstytucji w Polsce w latach 1989-1997, ISP, Warszawa 2001.
  48. Osiński J., Wstęp [w:] Konstytucja Finlandii, Wydawnictwo Sejmowe. Kancelaria Sejmu, Warszawa 1997.
  49. Osiński J.. Zawiślińska I., Wstęp [w:] Konstytucja Kanady, Wydaw. Sejmowe, Warszawa 1998.
  50. Pierré-Caps St., Les révisions de la constitution de la Ve République: temps, conflicts et strategies, „Revue du droit public” 1998, nr 2.
  51. Pietrzak J., Sejm RP. Tradycja i współczesność, Wydaw. Sejmowe, Warszawa 2000.
  52. Pietrzak M., Demokracja reprezentacyjna i bezpośrednia w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej [w:] M.T. Staszewski (red.), Referendum konstytucyjne w Polsce, ISP PAN, Warszawa 1997.
  53. Pilczyński J., Male jest lepsze, „Rzeczpospolita” z 26 marca 2001 r.
  54. Płachta M., Wyrozumska A., Problem ratyfikacji Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego (Uwagi polemiczne w związku z artykułem Karola Karskiego), „Państwo i Prawo” 2001, z. 5.
  55. Referendum i kara śmierci, „Rzeczpospolita” z 6 sierpnia 2001 r.
  56. Ringhofer K., Die Österreichische Bundesverfassung, Kommentar, Verl. des Österr. Gewerkschaftsbundes, Wien 1977.
  57. Rozmaryn S., Konstytucja jako ustawa zasadnicza PRL, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1967.
  58. Sarnecki P., Dopuszczalność kary śmierci w świetle obowiązujących przepisów konstytucyjnych, „Przegląd Sejmowy” 2000, nr 3(38), s. 77-85.
  59. Sokolewicz W., Nota (5) do art. 235 Konstytucji [w:] L. Garlicki (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, cz. II, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2001.
  60. Sokolewicz W., O gradacji zmian konstytucji [w:] L. Garlicki (red.), Konstytucja, wybory, parlament, Liber, Warszawa 2000.
  61. Sokolewicz W., O potrzebie reformy Senatu, „Państwo i Prawo” 2001, nr 11, s. 3-17.
  62. Stankiewicz A, Zdort M.D., Europejskie szlifowanie konstytucji, „Rzeczpospolita” z 10 kwietnia 2002 r.
  63. Szerer M., O powołaniu naszych czasów do stanowienia konstytucyj, „Państwo i Prawo” 1947, z. 11.
  64. Szymanek J., Izby drugie parlamentu w procesie ustawodawczym, Elipsa, Warszawa 1999.
  65. Toczek F., Wstęp [w:] Konstytucja Ukrainy, Wydaw. Sejmowe, Warszawa 1999.
  66. Topornin B.N. i in. (red.), Konstitucja Rossijskoj Federacii. Kommentarij, Moskwa 1974.
  67. Tuleja P., Źródła prawa [w:] P. Sarnecki (red.), Prawo konstytucyjne RP, Warszawa 1999.
  68. Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 r. Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, M.P. 1992 Nr 26, poz. 185.
  69. Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 23 listopada 1990 r. - Regulamin Senatu, M.P. 1991 Nr 2, poz. 11.
  70. Ustawa Konstytucyjna z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym, Dz.U. 1992 Nr 84, poz. 426.
  71. Ustawa konstytucyjna z dnia 22 kwietnia 1994 r. o zmianie ustawy konstytucyjnej o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 1994 Nr 61, poz. 251.
  72. Ustawa Konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1992 r. o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 1992 Nr 67, poz. 336.
  73. Ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych, Dz.U. 2000 Nr 62, poz. 718.
  74. Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o referendum, Dz.U. 1995 Nr 99, poz. 487.
  75. Wałęsa L., Uwagi dla rządów Rzeczypospolitej, „Rzeczpospolita” z 24 sierpnia 2001 r.
  76. Winczorek P., Dyskusje konstytucyjne, "Liber", Warszawa 1996.
  77. Winczorek P., Kilka uwag w kwestii dostosowania Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej do wymogów prawa europejskiego [w:] E. Popławska (red.), Konstytucja dla rozszerzającej się Europy, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2000.
  78. Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., Liber, Warszawa 2000.
  79. Winczorek P., Konstytucja z 1997 r. broni się nie najgorzej. Dojrzała czterolatka, „Polityka” z 7 kwietnia 2001 r., nr 14 (2292).
  80. Winczorek P., Najpierw furtka, potem brama, „Rzeczpospolita” z 27 marca 2002 r.
  81. Winczorek P., Nie czas na zniesienie Senatu, „Rzeczpospolita” z 5 marca 2001 r.
  82. Witkowski Z. (red.), Prawo konstytucyjne, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa "Dom Organizatora", Toruń 1998.
  83. Wojtowicz K., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej a członkostwo w Unii Europejskiej [w:] E. Popławska (red.), Konstytucja dla rozszerzającej się Europy, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2000.
  84. Wojtyczek K., Prezydent Rzeczypospolitej [w:] P. Sarnecki (red.), Prawo konstytucyjne RP, Warszawa 1999.
  85. Zaleśny J., Tryb zmiany Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej [w:] T. Mołdawa i in. (red.), Państwo - Demokracja - Samorząd, "Elipsa," Warszawa 1999.
  86. Zieliński E., Referendum w państwie demokratycznym [w:] D. Waniek, M.T. Staszewski, (red.), Referendum w Polsce współczesnej, ISP PAN, Warszawa 1995.
  87. Zwierzchowski E., Postępowanie ustawodawcze w Republice Federalnej Niemiec [w:] E. Zwierzchowski (red.), Postępowanie ustawodawcze, Wydaw. Sejmowe, Warszawa 1993.

Most read articles by the same author(s)