Make a Submission
No. 1 (151) (2002)
Artykuły

Incompatibilitas (niepołączalność) w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego

[Incompatibilitas (incompatibility) in the jurisprudence of the Constitutional Court]

  • Dorota Lis-Staranowicz

Published 2002-03-30

Keywords

  • Polish Constitutional Court,
  • constitutional principles,
  • civic rights,
  • judicial decisions,
  • joining positions
Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

How to Cite

Incompatibilitas (niepołączalność) w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego: [Incompatibilitas (incompatibility) in the jurisprudence of the Constitutional Court]. (2002). Studia Prawnicze The Legal Studies, 1 (151), 105-123. https://doi.org/10.37232/sp.2002.1.6

Abstract

The principle of incompatibilitas is one of the pillars of a democratic state of law. Such a conclusion, resulting from an analysis of the CT’s case-law, is fundamental to the shape of this institution and is the starting point for further consideration of it. The necessity and legitimacy of the existence of combination prohibitions in the legal system is evidenced by the fact that in none of the judgements passed so far has questioned their rationality; instead, the Court has often emphasised the importance of the principle in question for the functioning of the rule of law, pointing to its ratio legis. The Constitutional Court's position on the necessity of incompatibilitas in the legal order should be considered as uniform and non-negotiable, while as far as specific problems are concerned, it is in the process of development.

The first point that needs to be emphasised concerns terminological considerations. The Court construes the incompatibility as the prohibition on combining a public function with an activity defined by law and the prohibition on combining two public functions. It rejected the narrow meaning of the term, amounting only to a ban on combining two public functions. Nor has it adopted the very broad definition proposed by some constitutional law academics, which includes, in addition to these two prohibitions, a prohibition on combining public office with either trade union membership or party membership.

An important issue raised in the case-law is the use of cross-reference provisions in the construction of prohibitions and sanctions. On the basis of the current case-law, it can be observed that the Court has not questioned the use of the instrument of referral in the construction of both the sanctioned and the sanctioning norm. Rather, this method has been adopted by the majority of the doctrine of constitutional law, although it should be mentioned that it has also had opponents - even within the panel itself. Although the case-law relating to the use of the form of reference in the construction of incompatibilitas is not rich, it is not without significance. In this case, one can already speak of a certain stabilisation of the jurisprudential line. Developmental in nature, it seems, are the views of the CT on the issue of the use of analogy in the interpretation process. The consideration of the use of analogy was rather marginal (K 7/99). They were limited to indicating to the bodies applying the law its applicability in the interpretation process. The absence of a legally prescribed sanction, or the impossibility of establishing one by analogy, does not relieve a person bound by incompatibility from the obligation to order the prohibition, since, as the CT points out, there are parallel extra-legal guarantees of compliance with the law in addition to legal guarantees.

Also noteworthy is the resolution of the conflict between incompatiblitas and the principle of tenure of the representative body. It is difficult to authoritatively establish, on the basis of past rulings, the permissibility of implementing non-combination during the term of office of a representative body. It would appear that a restriction of this kind can be implemented at any time if a breach of the prohibition is not sanctioned by the expiry of the mandate. In other cases, such a clear judgement cannot be pronounced.

Incompatibilitas affects constitutionally guaranteed rights and freedoms. The Constitutional Court is of the opinion that combination prohibitions do not violate the principle of equality and its derivatives, e.g. equal access to public service, but instead restrict the constitutional freedoms to work and conduct business. These restrictions, in the Court's view, are necessary and do not oppose the idea of a democratic state of law.

References

  1. Banaszak B., Prawo konstytucyjne, C. H. Beck, Warszawa 1999.
  2. Czeszejko-Sochacki Z., Prawo parlamentarne w Polsce, Wydaw. Sejmowe, Warszawa 1997.
  3. Garlicki L., Komentarz do Konstytucji RP, uwagi do art. 8 Małej Konstytucji, Warszawa 1996.
  4. Gołyński K., Glosa do orzeczenia W. 17/92, „Przegląd Sejmowy” 1993, nr 3.
  5. Orzeczenie Sądu Apelacyjnego, U 1 Acr 141/92, OSA 1992, nr 11, poz. 81.
  6. Orzeczenie TK z dnia 11 stycznia 1995 r., OTK 1995, nr 1, poz. 18.
  7. Orzeczenie TK z dnia 11 stycznia 2000 r., OTK 2000, cz. I, poz. 2.
  8. Orzeczenie TK z dnia 13 kwietnia 1994 r., OTK 1994, cz. I, poz. 21.
  9. Orzeczenie TK z dnia 18 marca 1997 r., OTK 1997, cz. I, poz. 8.
  10. Orzeczenie TK z dnia 2 czerwca 1993 r., OTK 1993, cz. II, poz. 44.
  11. Orzeczenie TK z dnia 23 czerwca 1999 r., OTK 1999, nr 5, poz. 101.
  12. Orzeczenie TK z dnia 23 kwietnia 1996 r., OTK 1996, t. I, nr 4.
  13. Orzeczenie TK z dnia 29 stycznia 1992 r., OTK 1992, nr 1, poz. 8.
  14. Orzeczenie TK z dnia 31 marca 1998 r., OTK 1998, cz. II, poz. 13.
  15. Orzeczenie TK z dnia 6 lutego 1996 r., OTK 1996, t. I, nr 11.
  16. Orzeczenie TK z dnia 8 listopada 1994 r., OTK 1994, cz. II, poz. 37.
  17. Orzeczenie TK z. dnia 28 listopada 1995 r , OTK 1995, nr 3, poz. 18.
  18. Sarnecki P., Glosa do orzeczenia W. 17/92, „Przegląd Sejmowy” 1993, nr 3.
  19. Sarnecki P., Glosa do orzeczenia W. 2/94, „Przegląd Sejmowy” 1994, nr 2.
  20. Sarnecki P., Gwarancje praworządności, „Studia Prawnicze” 1991, nr 3, s. 3-18.
  21. Ustawa Konstytucyjna z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym, Dz.U. 1992 Nr 84, poz. 426.
  22. Ustawa z dnia 10 maja 1991 r. Ordynacja wyborcza do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 1991 Nr 58, poz. 246.
  23. Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Dz.U. 1998 Nr 155, poz. 1016.
  24. Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej, Dz.U. 1997 Nr 9, poz. 43.
  25. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, Dz.U. 1997 Nr 106, poz. 679.
  26. Ustawa z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli, Dz.U. 1995 Nr 13, poz. 59.
  27. Ustawa z dnia 25 marca 1994 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy, Dz.U. 1994 Nr 48, poz. 195.
  28. Ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych, Dz.U. 1998 Nr 155, poz. 1014.
  29. Ustawa z dnia 28 maja 1993 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 1993 Nr 45, poz. 205.
  30. Ustawa z dnia 29 września 1995 r. o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 1995 Nr 124, poz. 601.
  31. Ustawa z dnia 5 czerwca 1992 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, Dz.U. 1992 Nr 56, poz. 274.
  32. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, Dz.U. 1998 Nr 91, poz. 578.
  33. Zając W., Glosa do wyroku TK z dnia 11 stycznia 2000 r., K. 7/99, „Przegląd Sejmowy” 2000, nr 4.
  34. Zawadzka B., Zakaz łączenia mandatu radnego z zatrudnieniem w administracji tej samej gminy (w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego), „Państwo i Prawo” 1996, nr 12, s. 28-39.
  35. Ziembiński Z., Logika praktyczna, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1977.