Make a Submission
No. 3 (157) (2003)
Artykuły

Konstytucyjne podstawy ochrony wolności i praw człowieka w Polsce

[Constitutional foundations for the protection of freedom and human rights in Poland]

  • Leszek Wiśniewski

Published 2003-04-30

Keywords

  • constitutional law,
  • preservation of rights,
  • human rights,
  • international convention,
  • protective measures,
  • compensation,
  • official authority,
  • breach of the law,
  • civil liberties
    • ...More
    Less
Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

How to Cite

Konstytucyjne podstawy ochrony wolności i praw człowieka w Polsce: [Constitutional foundations for the protection of freedom and human rights in Poland]. (2003). Studia Prawnicze The Legal Studies, 3 (157), 35-62. https://doi.org/10.37232/sp.2003.3.2

Abstract

Podstawowe wolności i prawa jednostki w państwie zbudowane są na podstawie trzech filarach, pierwszy wynika z hierarchii norm regulujących status prawny jednostki, drugi z zasady powszechnego i bezpośredniego obowiązywania norm, trzeci to przewidziane w Konstytucji i innych aktach prawnych środki ochrony wolności i praw. Autor artykułu charakteryzuje miejsce podstawowych wolności i praw jednostki w systemie źródeł prawa, przedstawia zasadę bezpośredniego stosowania Konstytucji i ratyfikowanych umów międzynarodowych, które stanowią gwarancję realizacji podstawowych wolności i praw jednostki. Ponadto autor wymienia i opisuje dostępne środki ochrony wolności i praw.

References

  1. Balicki R., Rzecznik Praw Obywatelskich [w:] B. Banaszak, A. Preisner (red.), Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa 2002.
  2. Czarny P., Naleziński B., Bezpośrednie stosowanie Konstytucji; normy samowykonalne w konstytucji [w:] J. Trzciński (red.), Charakter i struktura norm konstytucji, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1997.
  3. Czeszejko-Sochacki Z., Prawo do sądu w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (ogólna charakterystyka), „Państwo i Prawo” 1997, z. 11-12, s. 86-105.
  4. Działocha K., Zasada bezpośredniego stosowania Konstytucji w dziedzinie wolności i praw człowieka [w:] Barbara Oliwa-Radzikowska (red.), Zbiór studiów przygotowanych z okazji 10-lecia Urzędu Rzecznika Praw Obywatelskich, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa 1998.
  5. Garlicki L., Konstytucyjny system źródeł prawa (na tle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego) [w:] M. Granat (red.), System źródeł prawa w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2000.
  6. Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, wyd. IV, Liber , Warszawa 2000.
  7. Gołaczyński J., Krzywonos A., Prawo do sądu [w:] B. Banaszak, A. Preisner (red.), Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa 2002.
  8. Hliwa R., Realizacja prawa do sądu w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, Biblioteka Instytutu Nauk Prawnych PAN, Warszawa 2001.
  9. Informacja o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2001 r., Wydawnictwo Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2002.
  10. Kędzia Z., Horyzontalne działanie praw obywatelskich [w:] J. Łętowski, W. Sokolewicz (red.), Państwo-prawo-obywatel, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław 1989.
  11. Kodeks cywilny. Komentarz, t. II, Warszawa 1972.
  12. Konwencja dotycząca statusu uchodźców, sporządzona w Genewie dnia 28 lipca 1951 r., Dz.U. 1991 nr 119 poz. 515.
  13. Ludwikowski R., Prawo konstytucyjne porównawcze, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa "Dom Organizatora", Toruń 2000.
  14. Mączyński A., Bezpośrednie stosowanie Konstytucji przez sądy, „Państwo i Prawo” 2000, z. 5, s. 3-14.
  15. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 października 1991 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich, Dz.U. 1991 nr 109 poz. 471.
  16. Obywatel- jego wolności i prawa, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa 1998.
  17. Orzeczenie ETPC z 19 grudnia 1997 r., 26737/95, Reports 1997.
  18. Orzeczenie SN z 4 lipca 2001 r., III ZP, 12/00.
  19. Orzeczenie TK z 20 września 2001 r., Ts 38/01.
  20. Orzeczenie TK z 5 grudnia 1997 r., Ts 1/97.
  21. Orzeczenie TK z 13 września 1994 r., cz. II, P. 2/94, OTK 1994.
  22. Orzeczenie TK z 14 maja 1996 r., K. 30/95, OTK ZU 1996.
  23. Orzeczenie TK z 14 maja 2001 r., Ts 38/01.
  24. Orzeczenie TK z 19 czerwca 1992 r., cz. I, U. 6/02.
  25. Orzeczenie TK z 19 maja 1998 r., U 5/97, OTK ZU 1998.
  26. Orzeczenie TK z 9 czerwca 1998 r., K. 28/97, OTK 1998, nr 4, poz. 50.
  27. Oświadczenie Rządowe z dnia 26 listopada 1991 r. w sprawie przystąpienia przez Rzeczypospolitą Polską do Konwencji dotyczącej statusu uchodźców, sporządzonej w Genewie dnia 28 lipca 1951 r., Dz.U. 1991 nr 119 poz. 516
  28. Oświadczenie Rządowe z dnia 26 listopada 1991 r. w sprawie przystąpienia przez Rzeczypospolitą Polską do Protokołu dotyczącego statusu uchodźców, sporządzonego w Nowym Jorku dnia 31 stycznia 1967 r., Dz.U. 1991 nr 119 poz. 518.
  29. Postanowienie TK z 12 grudnia 2001 r., Ts 105/00.
  30. Postanowienie TK z 14 maja 2001 r., Ts 38/01.
  31. Postanowienie TK z 16 stycznia 2001 r., Ts 84/00.
  32. Postanowienie TK z 20 września 2001 r., Ts 38/01.
  33. Postanowienie TK z 21 czerwca 2001 r., Ts 187/00.
  34. Postanowienie TK z 4 grudnia 2000 r., SK 10/99, OTK ZU 2000, nr 8.
  35. Postanowienie TK z 5 grudnia 1997 r., Ts 1/97, OTK ZU 1998, nr 2, poz. 107.
  36. Postanowienie TK z 5 grudnia 1997 r., Ts 14/97, OTK ZU 1998, nr 1.
  37. Protokół dotyczący statusu uchodźców, sporządzony w Nowym Jorku dnia 31 stycznia 1967 r., Dz.U. 1991 nr 119 poz. 517.
  38. „Rzeczpospolita” z 19 maja 1994.
  39. Safjan Marek, Spór o bezpośrednie stosowanie ustawy zasadniczej, „Rzeczpospolita” z 10 września 2001.
  40. Trzciński J., Zakres podmiotowy i podstawa skargi konstytucyjnej [w:] J. Trzciński (red.), Skarga konstytucyjna, Warszawa 2000.
  41. Uchwała Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 31 lipca 1985 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, Dz.U. 1985 nr 39 poz. 184.
  42. Uchwała SN z 15 lutego 1971 r., III CZP 33/70, OSN 1971, nr 4, poz. 59.
  43. Ustawa konstytucyjna z dnia 22 kwietnia 1994 r. o zmianie ustawy konstytucyjnej o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 1994 nr 61 poz. 251.
  44. Ustawa Konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1992 r. o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 1992 nr 67 poz. 336.
  45. Ustawa z dnia 12 maja 2000 r. o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw, Dz.U. 2000 nr 48 poz. 552.
  46. Ustawa z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich, Dz.U. 1987 nr 21 poz. 123.
  47. Ustawa z dnia 15 listopada 1956 r. o odpowiedzialności Państwa za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszów państwowych, Dz.U. 1956 nr 54 poz. 243.
  48. Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej, Dz.U. 1999 nr 49 poz. 483.
  49. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93.
  50. Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej - w związku z reformą ustrojową państwa, Dz.U. 1998 nr 106 poz. 668.
  51. Ustawa z dnia 26 marca 1982 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Dz.U. 1982 nr 11 poz. 83.
  52. Ustawa z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym, Dz.U. 1985 nr 22 poz. 98.
  53. Ustawa z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka, Dz.U. 2000 nr 6 poz. 69.
  54. Wielka Encyklopedia Prawa, Wydawnictwo Prawo i Praktyka Gospodarcza, Białystok-Warszwa 2000.
  55. Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 IV 1997 r., Warszawa 2000.
  56. Wybór tez i sentencji orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, I półrocze 2001 r., Biuro Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2001.
  57. Wyrok TK z 10 lipca 2000 r., SK 12/99, OTK ZU 2000, nr 5.
  58. Wyrok TK z 11 maja 1999 r., P. 9/98, OTK ZU 1999.
  59. Wyrok TK z 20 lutego 2001 r., P. 2/00.
  60. Wyrok TK z 21 lutego 2001 r., P. 12/00.
  61. Wyrok TK z 5 marca 2001 r., P. 11/00.
  62. Wyrok TK z 9 kwietnia 2001 r., U. 10/00.
  63. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 grudnia 2001 r. sygn. akt SK. 18/2000, Dz.U. 2001 nr 145 poz. 1638.
  64. Zieliński A., Glosa do wyroku SN z 26 września 2000 r., III CKN 1089/00, OSP 2001, nr 4, poz. 65.
  65. Zieliński A., Środki ochrony wolności i praw według nowej Konstytucji, „Państwo i Prawo” 1997, z. 11-12, s. 19-32.
  66. Zwierzchowski E., Modele skargi konstytucyjnej w państwach europejskich [w:] A. Łabno (red.), Prawa człowieka a nowa Konstytucja RP, Biuro TK. Zespół Analiz, Warszawa 1998.