Dobrowolna sterylizacja. Uwagi de lege lata

Abstrakt

Celem pracy jest próba usystematyzowania głosów w dyskusji dotyczącej prawnego statusu dobrowolnej sterylizacji. Zawarte w niej rozważania przeprowadzone zostały w kontekście prawa do prokreacji jako prawa wolnościowego i z uwzględnieniem norm prawnych odnoszących się bezpośrednio lub pośrednio do niego, obowiązujących w polskim prawie. Punktem wyjścia do rozważań jest próba udzielenia odpowiedzi na pytania o istnienie i treść prawa do prokreacji oraz jego ochronę przewidzianą w systemie prawa. Następnie przedstawione zostanie ogólne wyjaśnienie charakteru zabiegu sterylizacji, jego cech, rodzajów oraz możliwych wskazań i motywów jego przeprowadzenia w ujęciu historycznym oraz współczesnym. Przedmiotem zasadniczej części artykułu jest natomiast analiza rozwiązań prawnych, wypowiedzi doktryny oraz orzecznictwa, służąca znalezieniu odpowiedzi na pytanie o dopuszczalność bądź niedopuszczalność zabiegu dobrowolnej sterylizacji w systemie prawa polskiego. Obejmuje ona przepisy prawa cywilnego, medycznego oraz karnego. Tym ostatnim przypisana została szczególna rola w wyznaczaniu granic wolności prokreacyjnej i ochronie pewnych dóbr prawnych. Ponadto dyskusja prawnokarna ukazała i uświadomiła wszystkie istotne problemy, które wiążą się z zagadnieniem dobrowolnej sterylizacji.

The matter under discussion refers to the problem of voluntary sterilisation. The speculations contained in the article, are considered with references to the polish and international law. The fundamental argument demonstrated above, resolves itself to the statement that, despite lack of any judicial regulations related to that kind of  operations directly, sterilisation is legal primary, accepted in polish law. That thesis is based on the law principles eg, freedom and right to self-determination. Voluntary sterilisation is a kind of realization the fundamental right of every human being, woman and man, to the possessing or not possessing children responsibly. Moreover, sterilisation can be observed as a realization of right to access to any kind of methods enabling using that procedure. In particular, right to the procreation includes also the possibility of resignation of it, even though, that resignation has a final and irreversible character, and consequences can be qualified as a serious injury in the criminal law definition. As a result, voluntary sterilisation of an adult, responsible and accountable person, realised with her acceptation can not be considered as an illegal operation, apart from the reasons of that decision.