Opublikowane
2014-12-31
Słowa kluczowe
- uzasadnienie voti separati,
- prawo do sądu,
- zdanie odrębne,
- votum separatum,
- right to due process,
- judicial proceedings,
- dissenting opinion
...Więcej
Less
Abstrakt
Początkowo (w Polsce co najmniej do lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku) zdanie odrębne było postrzegane przede wszystkim przez pryzmat ostatniego z tych założeń – co przekładało się na wspomniane wyżej wykluczanie uzasadnienia lub istotne ograniczanie jego dostępności. W myśl tej koncepcji oświadczenie sędziego czynić miało przede wszystkim zadość jego sumieniu i przekonaniom, pozwalając na formalne wyrażenie i utrwalenie braku zgody, gdy pomiędzy nim i pozostałymi członkami składu doszło do powstania zasadniczych rozbieżności. Trend ku większej dostępności tej deklaracji – zarówno samego sprzeciwu, jak i jego motywów (początkowo dopuszczonych jako takie, następnie zaś ujawnianych w coraz szerszym zakresie) – w kluczowy sposób ukształtował aksjologiczne tło instytucji voti separati.
The text provides an insight into the relation between the formal motives (justifycation) of votum separatum in judicial proceedngs and a right to due process. Because of to the complex axiological and functional character of the motives of judge’s dissent, the interdependence in question is not obvious, nor clear. Weakening the stability and social prestige of the judgment, as well as breaking the confidency of judges’ dispute, the votum separatum (mainly through its motives) contributes simultaneously to improving the overall quality of discourse accompanying application of law. It provides new points of reference that can or ought to be addressed at a few levels – within the grounds of the judgment (against which the dissent has been directed), by the court of higher instance, by other courts, as a „quasi-precedential” ruling, etc. For that reasons, although the separate opinion is not an obviouness for the legal system, introduction of this instrument entails quite automatically a need for a duty to justify it.
Bibliografia
- Alonso J. M., Deliberation and Drafting Awards in International Arbitration, [w:] M. A. Fernandez Ballesteros, D. Arias (red.), Liber Amicorum Bernardo Cremades, Getafe 2010.
- Bielska-Brodziak A., Tobor Z., Zdania odrębne w orzecznictwie podatkowym, ,,Przegląd Podatkowy’’ 2013, nr 9.
- Bojańczyk A., Zdanie odrębne w postępowaniu karnym, ,,Forum Prawnicze” 2012, nr 12.
- Cieślak M., Zagadnienia dowodowe w procesie karnym, t. I, Warszawa 1955.
- Czechow A., Syrena (przeł. J. Pomianowski), [w:] A. Czechow, Człowiek w futerale i inne opowiadania, Warszawa 1960.
- Decyzja z dnia 24 stycznia 2012 r. w sprawie Seckerson i Times Newspapers Limited przeciwko Wielkiej Brytanii, skarga nr 32844/10.
- Grochowski M., Uzasadnienie zdania odrębnego [w:] I. Rzucidło-Grochowska, M. Grochowski (red.), Uzasadnienia decyzji stosowania prawa, Warszawa 2015.
- Kempisty H., Votum separatum, „Państwo i Prawo” 1963, z. 2.
- Kozielewicz W., Moje zdania odrębne do orzeczeń Sądu Najwyższego, [w :] H. Groszyk, J. Kostrubiec, M. Grochowski (red.), Pro Scientia et Disciplina. Księga Jubileuszowa z okazji 50-lecia Studenckiego Koła Naukowego Prawników Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Warszawa 2009.
- Kubec Z., Votum separatum, „Nowe Prawo” 1960, nr 2.
- Laffranque J., Dissenting Opinion and Judicial Independence, „Juridica International” 2003, nr VIII.
- Lipczyńska M., Votum separatum we współczesnym polskim ustawodawstwie karnoprocesowym, oraz w praktyce, [w:] J. Fiema, W. Gutekunst, S. Hubert (red.), Księga pamiątkowa ku czci prof. dra Witolda Świdy, Warszawa 1969.
- Łętowska E., Paprocka A., Rzucidło-Grochowska I., Podstawy uzasadniania w prawie konstytucyjnym i międzynarodowym, [w:] I. Rzucidło-Grochowska, M. Grochowski (red.), Uzasadnienia decyzji stosowania prawa, Warszawa 2015.
- Millgramm K.-H., Separate Opinion und Sondervotum in der Rechtsprechung des Supreme Court of the United States und des Bundesverfassungsgerichts, Berlin 1985.
- Najgebauer Z., Ujawnienie zdania odrębnego w procesie karnym, „Nowe Prawo” 1965, nr 4.
- Neuger L., Co nam szepcze Syrena Czechowa? O nieuchronności „niemożliwego” tworzenia humanistyki, ,,Folia Scandinavica” 2011, nr 12.
- Prusak F., Dopuszczalność ujawnienia zdania odrębnego, „Nowe Prawo” 1964, nr 1.
- Prusak F., Najgebauer Z., Ujawnienie zdania odrębnego w procesie karnym, „Nowe Prawo” 1965, nr 4.
- Rosengarten F., Zdanie odrębne w procesie karnym, „Nowe Prawo” 1984, nr 1.
- Rzucidło I., Uzasadnienie orzeczenia a prawo do sądu (kontekst sądownictwa administracyjnego) [w:] I. Rzucidło (red.), Administracja i prawo administracyjne w kontekście ochrony praw człowieka, Lublin 2012.
- Schütze A., Dissenting Opinions im Schiedsverfahren, [w :] Festschrift für Hideo Nakamura zum 70. Geburtstag am 2. März 1996, red. A. Heldrich, T. Uschida, Tokio 1996.
- Skrętowicz E., Glosa do wyroku SN z dnia 19 maja 1971 r., IV K R 83/71, OSPiKA 1972, z. 6, poz. 111.
- Skrętowicz E., O jawności zdania odrębnego w postępowaniu karnym, ,,Nowe Prawo” 1971, nr 3.
- Szerer M., Votum separatum, ,,Nowe Prawo” 1956, nr 7–8.
- Szerer M., Zdanie odrębne w świetle właściwego myślenia prawniczego, ,,Nowe Prawo” 1969, nr 9.
- Uchwała Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 października 2006 r. w sprawie Regulaminu Trybunału Konstytucyjnego, MP Nr 72, poz. 720.
- Wróblewski J., Votum separatum w teorii i ideologii sądowego stosowania prawa, SPE 1975, t. XV.
- Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 6 lutego 2013 r., III AUa 804/12 (http://orzeczenia.ms.gov.pl).
- Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 marca 2014 r., VI ACa 1417/13 (http://orzeczenia.ms.gov.pl).
- Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 30 stycznia 2013 r., II AKa 387/12 (http://orzeczenia.ms.gov.pl).
- Wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 4 grudnia 2013 r., I C 287/13 (http://orzeczenia.ms.gov.pl).
- Zdziennicki B., Zdanie odrębne w orzecznictwie polskiego Trybunału Konstytucyjnego, [w:] M. Zubik (red.), Księga XX-lecia orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2006.
