Nr 1(229) (2024)
Artykuły

20-lecie współpracy sądowej w sprawach karnych w UE z perspektywy polskich organów sądowych – wybrane zagadnienia

[The 20th anniversary of judicial cooperation in criminal matters in the EU from the perspective of Polish judicial authorities – selected issues]

Aleksandra Sołtysińska
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska

Opublikowane 2024-06-23

Słowa kluczowe

  • wzajemne uznawanie wyroków,
  • współpraca sądowa w sprawach karnych,
  • europejski nakaz aresztowania,
  • wyroki in absentia,
  • prawo do rzetelnego procesu,
  • mutual recognition of judgments,
  • udicial cooperation in criminal matters,
  • European arrest warrant,
  • judgments in absentia,
  • right to a fair trial
  • ...Więcej
    Less

Jak cytować

20-lecie współpracy sądowej w sprawach karnych w UE z perspektywy polskich organów sądowych – wybrane zagadnienia: [The 20th anniversary of judicial cooperation in criminal matters in the EU from the perspective of Polish judicial authorities – selected issues]. (2024). Studia Prawnicze The Legal Studies, 1(229), 105–132. https://doi.org/10.37232/sp.2024h

Abstrakt

Współpraca sądowa w sprawach karnych w UE jest rozwijana intensywnie od 20 lat, z wykorzystaniem sposobów współdziałania opartych na zasadach wzajemnego uznawania orzeczeń i wzajemnego zaufania oraz bezpośrednich kontaktów pomiędzy organami sądowymi państw członkowskich. Rozwój współpracy – już przy wykorzystaniu pierwszego z instrumentów: europejskiego nakazu aresztowania – w praktyce ujawnił, że pomiędzy państwami członkowskimi nadal istnieją różnice dotyczące gwarancji przestrzegania praw podstawowych, podejścia do zasady proporcjonalności czy poziomu uregulowania praw procesowych w postępowaniu karnym. Wspomniane różnice osłabiają efektywność wykonywania wniosków o pomoc prawną i wymagają dalszych prac wspomagających wzajemne zaufanie.

[Judicial cooperation in criminal matters in the EU has been developing intensively for 20 years, taking advantage of the benefits of adopting the principle of mutual recognition of judgments and mutual trust, and, moreover, direct contacts between judicial authorities. The development of cooperation – already with the use of the first of the instruments: the European arrest warrant – has revealed in practice that differences remain between Member States regarding guarantees of respect for fundamental rights, approaches to the principle of proportionality or the level of regulation of procedural rights in criminal proceedings. These differences undermine the effectiveness of the execution of legal assistance requests and require further work to support mutual trust.]

Bibliografia

  1. Decyzja ramowa Rady 2002/584/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między Państwami Członkowskimi, Dz. Urz. UE L 190 , 18.07.2002, s. 1–20 ze zm.
  2. Decyzja ramowa Rady 2008/909/WSiSW z dnia 27 listopada 2008 r. o stosowaniu zasady wzajemnego uznawania do wyroków skazujących na karę pozbawienia wolności lub inny środek polegający na pozbawieniu wolności – w celu wykonania tych wyroków w Unii Europejskiej, Dz. Urz UE L 327, 5.12.2008, s. 27–46 ze zm.
  3. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2014/41/UE z 3 dnia kwietnia 2014 r. w sprawie europejskiego nakazu dochodzeniowego w sprawach karnych, Dz. Urz. UE L 130 , 1.05.2014, s. 1–36 ze zm.
  4. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/343/UE z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie wzmocnienia niektórych aspektów domniemania niewinności i prawa do obecności na rozprawie w postępowaniu karnym, Dz. Urz. UE L 65, 11.03.2016, s. 1–11.
  5. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/48/UE z dnia 22 października 2013 r. w sprawie prawa dostępu do adwokata w postępowaniu karnym i w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania oraz w sprawie prawa do poinformowania osoby trzeciej o pozbawieniu wolności i prawa do porozumiewania się z osobami trzecimi i organami konsularnymi w czasie pozbawienia wolności, Dz. Urz. UE L 294, 6.11.2013, s. 1–12.
  6. Jak wystawiać europejski nakaz aresztowania, Rada Unii Europejskiej, Bruksela 2010, https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-17195-2010-REV-1/pl/pdf [dostęp: 3.02.2024].
  7. Konwencja o przekazywaniu osób skazanych, sporządzona w Strasburgu dnia 21 marca 1986 r., Dz.U. 1995 Nr 51, poz. 279.
  8. Świecki D. (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 2, Wolters Kluwers, Warszawa 2024.
  9. Umowa między UE a Republiką Islandii i Królestwem Norwegii w sprawie procedury przekazywania osób pomiędzy państwami członkowskimi UE a Islandią i Norwegią, Dz. Urz. UE L 292, 21.10.2006, s. 2–18.
  10. Umowa o handlu i współpracy między UE i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej, z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, Dz. Urz. UE L 149 , 30.04.2021, s. 10–2569.
  11. Ustawa z dnia 14 kwietnia 2023 r. o wykonaniu Umowy o handlu i współpracy między UE i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej, z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, z drugiej strony, w zakresie współpracy w sprawach karnych, Dz.U. 2023, poz. 839.
  12. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego, t.j. Dz.U. 2013, poz. 1247 ze zm.
  13. Wyrok SN Zjednoczonego Królestwa, Królowa p. Włochom, [2012] UKSC 25.
  14. Wyrok SN Zjednoczonego Królestwa, Minister Sprawiedliwości, Równości i Reformy Prawa p. Vestartas, [2015] IESC 15.
  15. Wyrok SN Zjednoczonego Królestwa, Norris p. rządowi USA, [2010] UKSC 9.
  16. Wyrok SN Zjednoczonego Królestwa, Polski organ sądowy p. Celińskiemu i innym, [2015] EWHC 1274.
  17. Wyrok TK z 27 kwietnia 2005 r., P 1/05, LEX 149970.
  18. Wyrok TS z 10 sierpnia 2017 r., C-270/17 PPU, Tadas Tupikas, EU:C:2017:628.
  19. Wyrok TS z 10 sierpnia 2018 r., C-271/17 PPU, Zdziaszek, EU:C:2017:629.
  20. Wyrok TS z 11 listopada 2019 r., C-585, 624 i 625/18, A.K., EU:C:2019:982.
  21. Wyrok TS z 12 grudnia 2019 r., C-625/19 PPU, Openbaar Ministerie p. XD, EU:C:2019:1078.
  22. Wyrok TS z 13 stycznia 2021 r., C414/20 PPU, MM, EU:C:2021:4
  23. Wyrok TS z 14 września 2023 r., C-71/21, KT, EU:C:2023:668.
  24. Wyrok TS z 16 lipca 2015 r., C-237/15 PPU, Lanigan, EU:C:2015:474.
  25. Wyrok TS z 16 listopada 2021 r., C-748/19 i C-754/19, W.B., EU:C:2021:931.
  26. Wyrok TS z 17 grudnia 2020 r., C-416/20 PPU, TR, EU:C:2020:1042.
  27. Wyrok TS z 18 kwietnia 2023 r., C-699/21, E.D.L., EU:C:2023:295.
  28. Wyrok TS z 21 grudnia 2023 r., C-396/22, Generalstaatsanwaltschaft Berlin, EU:C:2023:1029.
  29. Wyrok TS z 21 grudnia 2023 r., C-397/22, LM, EU:C:2023:1030.
  30. Wyrok TS z 21 grudnia 2023 r., C-398/22, RQ, EU:C:2023:1031.
  31. Wyrok TS z 22 grudnia 2017 r., C-571/17 PPU, Samet Ardic, EU:C:2017:1026.
  32. Wyrok TS z 22 lutego 2022 r, C-562/21 i C-563/21, X i Y, EU:C:2022:100.
  33. Wyrok TS z 23 marca 2023 r., C-514/21 i C-515/21, LU i PH EU:C:2023:235.
  34. Wyrok TS z 24 maja 2016 r., C-108/16 PPU, Dworzecki, EU:C:2016:346.
  35. Wyrok TS z 25 lipca 2018 r., C-216/18 PPU, L.M., EU:C:2018:586.
  36. Wyrok TS z 25 lipca 2018 r., C-268/17, AY, EU:C:2018:602.
  37. Wyrok TS z 27 maja 2019 r., C-508/18 i C-82/19, OG,PI, EU:C:2019:456.
  38. Wyrok TS z 27 maja 2019 r., C-509/18, PF, EU:C:2019:457.
  39. Wyrok TS z 31 stycznia 2023 r., C-158/21, Lluis Puig Gordi, EU:C:2023:57.
  40. Wyrok TS z 5 czerwca 2023 r., C-204/21, Komisja p. Polsce, EU:C:2023:442.
  41. Wyrok TS z 5 kwietnia 2016 r., C-404/15 i C-659/15 PPU, P. Aranyosi i R. Căldăraru, EU:C:2016:198.
  42. Wyrok TS z 6 października 2021 r., C-487/19, W.Ż., EU:C:2021:798
  43. Wyrok TS z 9 października 2019 r., C-489/19 PPU, NJ, EU:C:2019:849.