Make a Submission
No. 2(230) (2024)
Artykuły

Control over Non-Public Roads Owned by Communes: Imperium or Dominum?

[Control over non-public roads owned by communes: Imperium or dominum?]

PDF (Polish)
  • Przemysław Kusik
Przemysław Kusik
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Polska

Published 2024-12-23

Keywords

  • public road,
  • commune,
  • control over roads,
  • imperium,
  • dominium,
  • ancillary road
    • ...More
    Less
Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

How to Cite

Control over Non-Public Roads Owned by Communes: Imperium or Dominum? [Control over non-public roads owned by communes: Imperium or dominum?]. (2024). Studia Prawnicze The Legal Studies, 2(230), 69–106. https://doi.org/10.37232/sp.2024i

Abstract

The article addresses the difference in the legal nature of control over non-public roads (‘internal roads’), depending on whether they belong to public law entities – especially communes – or private law entities. It points out that despite the coincidence of the strong administrative law regulation of non-public roads in general and the special nature of commune property, the commune’s control over its non-public roads can essentially be characterised as dominium – albeit with limited freedom to dispose of them. It can be concluded that there is a need to eliminate the artificial dualism of public commune roads and generally accessible non-public roads belonging to communes, which could be achieved by distinguishing an additional category of public roads, i.e. ‘ancillary roads’.

PDF (Polish)

References

  1. Burtowy M., Drogi publiczne. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2022.
  2. Chrząścik W., Odpowiedzialność deliktowa zarządcy drogi gminnej za szkody wyrządzone jej stanem – analiza wybranych zagadnień, „Zeszyt Prawniczy UAM” 2022, nr 12, s. 47–58, https://doi.org/10.14746/zpuam.2022.12.4.
  3. Dekret z dnia 4 sierpnia 1956 r. o podziale dróg publicznych, Dz.U. 1956 Nr 35, poz. 158.
  4. Drabik L., Kubiak-Sokół A., Sobol E., Wiśniakowska L., Słownik języka polskiego PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
  5. Dunaj B. (red.), Słownik współczesnego języka polskiego, Wilga, Warszawa 1996.
  6. Europejska Karta Samorządu Lokalnego sporządzona w Strasburgu z dnia 15 października 1985 r., Dz.U. 1994 Nr 124, poz. 607.
  7. Felcenloben D., Prace geodezyjne realizowane na potrzeby postępowań administracyjnych, sądowych oraz czynności cywilnoprawnych, Wolters Kluwer, Warszawa 2023.
  8. Kaczorkiewicz D., Zarządzanie drogami wewnętrznymi, „Przegląd Prawno-Ekonomiczny” 2013, nr 25, s. 65–75.
  9. Kasprzyk A., Philipp-Próchnik A., Charakter prawny dróg wewnętrznych, cz. 1, „Nieruchomości” 2014, nr 11, s. 11–15.
  10. Kasprzyk A., Philipp-Próchnik A., Charakter prawny dróg wewnętrznych, cz. 2, „Nieruchomości” 2014, nr 12, s. 16–20.
  11. Kobak M., Zaborniak P., Glosa do postanowienia WSA z 5 grudnia 2007 r., II SA/Rz 714/07, „Samorząd Terytorialny” 2008, nr 10, s. 72–80.
  12. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997 Nr 78, poz. 483 ze zm.
  13. Kotowski W., Kurzępa B., Kot Ł., Drogi publiczne, C.H. Beck, Warszawa 2014.
  14. Kotowski W., Prawo o ruchu drogowym. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2011.
  15. Kusik, P., Kontrola stosowania znaków drogowych. Aspekty teoretyczne i praktyczne, „Paragraf na Drodze” 2015, nr 10, s. 13–28.
  16. Kusik, P., Prawny charakter znaku drogowego w świetle poglądów doktryny prawa administracyjnego i orzecznictwa sądowo-administracyjnego, „Paragraf na Drodze” 2015, nr 5, s. 5–20.
  17. Maciejko W., Zaborniak P., Ustawa o drogach publicznych. Komentarz, LexisNexis, Warszawa 2010.
  18. Ochendowski E., Prawo administracyjne. Część ogólna, TNOiK „Dom Organizatora”, Toruń 2009.
  19. Pawłowski S., Staniszewska L., Charakter prawny dróg wewnętrznych – problemy legislacyjne, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2021, nr 8, s. 11–19, https://doi.org/10.33226/0137-5490.2021.8.2.
  20. Postanowienie NSA z 31 marca 2011 r., I OSK 492/11, LEX 1079780.
  21. Postanowienie SN z 12 października 2011 r., II CSK 94/11, LEX 1044002.
  22. Postanowienie WSA w Gliwicach z 18 sierpnia 2011 r., IV SA/Gl 900/11, LEX 865667.
  23. Postanowienie WSA w Olsztynie z 29 maja 2009 r., II SA/Ol 532/09, LEX 1212520.
  24. Postanowienie WSA w Olsztynie z 8 listopada 2011 r., II SA/Ol 719/11, LEX 1095277.
  25. Postanowienie WSA w Olsztynie z 9 grudnia 2015 r., II SA/Ol 1155/15, LEX 1946725.
  26. Postanowienie WSA w Poznaniu z 28 września 2023 r., III SA/Po 542/23, LEX 3609580.
  27. Postanowienie WSA w Rzeszowie z 24 września 2014 r., II SAB/Rz 55/14, LEX 1575707.
  28. Postanowienie WSA w Rzeszowie z 5 grudnia 2007 r., II SA/Rz 714/07, LEX 448305.
  29. Postanowienie WSA we Wrocławiu z 19 października 2023 r., III SA/Wr 87/23, LEX 3618520.
  30. Postanowienie WSA we Wrocławiu z 27 grudnia 2023 r., III SA/Wr 320/23, LEX 3672835.
  31. Publikacje
  32. Radzimiński P., Pojęcie rzeczy publicznych w polskiej nauce prawa administracyjnego, [w:] E. Knosala, A. Matan, G. Łaszczyca (red.), Prawo administracyjne w okresie transformacji ustrojowej, Zakamycze, Kraków 1999, s. 75–92.
  33. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 18 lutego 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem, Dz.U. 2016, poz. 314.
  34. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, t.j. Dz.U. 2022, poz. 1125.
  35. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem, t.j. Dz.U. 2017, poz. 784.
  36. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych, Dz.U. 2022, poz. 1518.
  37. Rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii w sprawie ewidencji gruntów i budynków z dnia 27 lipca 2021 r., t.j. Dz.U. 2024, poz. 219.
  38. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych, Dz.U. 2009 Nr 124, poz. 1030.
  39. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 stycznia 1986 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o drogach publicznych, Dz.U. 1986 Nr 6, poz. 33.
  40. Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Dolnośląskiego z 13 marca 2015 r., NK-N.4131.141.1.2015.JW1, LEX 1652933.
  41. Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Lubelskiego z 22 marca 2011 r., NK-II.4131.93.11, LEX 962941.
  42. Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Lubelskiego z 6 sierpnia 2010 r., NK.II.0911/249/10, LEX 961353.
  43. Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Łódzkiego z 2 listopada 2011 r., PNK-I.4131.997.11, LEX 1027292.
  44. Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Podlaskiego z 15 września 2009 r., NK.II.BG.0911-136/09, LEX 527958.
  45. Rychter A., Ustawa o drogach publicznych, LEX/el. 2019.
  46. Stefański R.A., Prawo o ruchu drogowym. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2008.
  47. Stefański R.A., Reglamentacja ruchu na drogach wewnętrznych, „Paragraf na Drodze” 2011, nr 1, s. 25.
  48. Strachowska R., Ustawa o drogach publicznych. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2012.
  49. Szczepaniak R., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 18 października 2017 r., II CSK 816/16, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2018, nr 7–8, s. 17–34.
  50. Szczepaniak R., Odpowiedzialność odszkodowawcza gminy, Wolters Kluwer, Warszawa 2018.
  51. Szczepaniak R., The nature of the division into public and private law, with particular emphasis on Polish experiences, „Comparative Law Review” 2015, nr 20, s. 36.
  52. Szewczyk M., Szewczyk E., Generalny akt administracyjny, Wolters Kluwer, Warszawa 2014.
  53. Świderski K., Charakter prawny dróg wewnętrznych, „Casus” 2013, nr 67, s. 21–34.
  54. Trzciński G.A., Staniszewska L., Trzciński J.J., Drogi wewnętrzne i gruntowe w postępowaniach administracyjnych i orzecznictwie sądowoadministracyjnym w sprawach budowlanych: problemy interpretacyjne, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2023 r. 85, nr. 2, s. 127–141, https://doi.org/10.14746/rpeis.2023.85.2.10.
  55. Uchwała składu pięciu sędziów NSA w Warszawie z 19 czerwca 2000 r., OPK 3/00, LEX 46127.
  56. Uchwała składu pięciu sędziów NSA z 21 października 2002 r., OPK 28/02, LEX 55694.
  57. Uchwała składu siedmiu sędziów NSA z 11 kwietnia 2005 r., II OPS 2/05, LEX 156677.
  58. Uchwała składu siedmiu sędziów NSA z 13 października 2003 r., OPS 4/03, LEX 84106.
  59. Uchwała składu siedmiu sędziów NSA z 26 czerwca 2014 r., I OPS 14/13, LEX 1476996.
  60. Uchwała składu siedmiu sędziów NSA z 27 lipca 2009 r., I OPS 1/09, LEX 508695.
  61. Uchwała SN z 29 marca 1988 r., III AZP 2/88, LEX 10887.
  62. Uchwała TK z 27 września 1994 r., W 10/93, LEX 25335.
  63. Ustawa z dnia 10 grudnia 1920 r. o budowie i utrzymaniu dróg publicznych w Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 1921 Nr 6, poz. 32.
  64. Ustawa z dnia 12 marca 2008 r. o zmianie ustawy o drogach publicznych, Dz.U. z 2008 Nr 54, poz. 326.
  65. Ustawa z dnia 14 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, Dz.U. 2003 Nr 200, poz. 1953.
  66. Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne, t.j. Dz.U. 2023, poz. 1752.
  67. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, t.j. Dz.U. 2023, poz. 1047.
  68. Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń, t.j. Dz.U. 2023, poz. 2119.
  69. Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, t.j. Dz.U. 2024, poz. 320.
  70. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, t.j. Dz.U. 2023, poz. 344.
  71. Ustawa z dnia 22 lipca 2010 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2010 Nr 152, poz. 1018.
  72. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, t.j. Dz.U. 2023, poz. 1610.
  73. Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej – w związku z reformą ustrojową państwa, Dz.U. 1998 Nr 10, poz. 668.
  74. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, t.j. Dz.U. 2023, poz. 977.
  75. Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o drogach publicznych, Dz.U. 2005 Nr 172, poz. 1441.
  76. Ustawa z dnia 29 marca 1962 r. o drogach publicznych, Dz.U. 1962 Nr 20, poz. 90.
  77. Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, t.j. Dz.U. 2023, poz. 1634.
  78. Ustawa z dnia 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2022, poz. 1768.
  79. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, t.j. Dz.U. 2023, poz. 682.
  80. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, Dz.U. 1990 Nr 16, poz. 95 ze zm.
  81. Wierzbowski M. (red.), Prawo administracyjne, LexisNexis, Warszawa 2013.
  82. Wyrok ETPC z 6 listopada 2007 r., 22531/05, Bugajny i in. p. Polsce, LEX 318591.
  83. Wyrok NSA z 10 czerwca 2010 r., II FSK 1780/08, LEX 595959.
  84. Wyrok NSA z 10 grudnia 2019 r., I OSK 1228/18, LEX 3437961.
  85. Wyrok NSA z 10 marca 2009 r., I OSK 1289/08, LEX 595038.
  86. Wyrok NSA z 16 września 2009 r., II OSK 1330/08, LEX 1166026.
  87. Wyrok NSA z 17 maja 2006 r., II OSK 249/06, LEX 236479.
  88. Wyrok NSA z 17 stycznia 2002 r., II SA/Kr 2223/99, LEX 655584.
  89. Wyrok NSA z 20 lipca 2005 r., OSK 1806/04, LEX 186577.
  90. Wyrok NSA z 20 października 2000 r., III SA 1432/99, LEX 47974.
  91. Wyrok NSA z 22 lutego 2006 r., I OSK 1381/05, LEX 193984.
  92. Wyrok NSA z 23 stycznia 2020 r., II OSK 3940/19, LEX 3010571.
  93. Wyrok NSA z 24 stycznia 2014 r., II OSK 2121/12, LEX 1502254.
  94. Wyrok NSA z 27 sierpnia 2009 r., II OSK 881/09, LEX 552887.
  95. Wyrok NSA z 4 października 1995 r., SA/Wr 1715/95, LEX 25886.
  96. Wyrok NSA z 8 lutego 2011 r., I OSK 1362/10, LEX 990169.
  97. Wyrok SA w Szczecinie z 12 września 2018 r., I ACa 396/18, LEX 2578897.
  98. Wyrok SA w Szczecinie z 28 października 2020 r., I AGa 29/20, LEX 3118840.
  99. Wyrok WSA w Białymstoku z 14 lutego 2008 r., II SA/Bk 853/07, LEX 480111.
  100. Wyrok WSA w Białymstoku z 16 marca 2023 r., II SA/Bk 90/23. LEX 3515340.
  101. Wyrok WSA w Białymstoku z 28 czerwca 2011 r., II SA/Bk 823/10, LEX 852467.
  102. Wyrok WSA w Białymstoku z 3 grudnia 2015 r., II SA/Bk 633/15, LEX 1957582.
  103. Wyrok WSA w Białymstoku z 30 października 2014 r., II SA/Bk 574/14, LEX 1513090.
  104. Wyrok WSA w Białymstoku z 4 marca 2021 r., II SA/Bk 115/21, LEX 3190609.
  105. Wyrok WSA w Bydgoszczy z 10 czerwca 2009 r., II SA/Bd 332/09, LEX 569834.
  106. Wyrok WSA w Gdańsku z 12 grudnia 2012 r., II SA/Gd 419/12, LEX 1379553.
  107. Wyrok WSA w Gdańsku z 17 stycznia 2018 r., II SA/Gd 756/17, LEX 2439401.
  108. Wyrok WSA w Gdańsku z 18 grudnia 2013 r., I SA/Gd 1287/13, LEX 1438956.
  109. Wyrok WSA w Gdańsku z 24 marca 2022 r., III SA/Gd 599/21, LEX 3338224.
  110. Wyrok WSA w Gliwicach z 3 września 2008 r., II SA/Gl 251/08, LEX 519119.
  111. Wyrok WSA w Krakowie z 18 marca 2021 r., II SA/Kr 129/21, LEX 3187108.
  112. Wyrok WSA w Krakowie z 29 października 2007 r., III SA/Kr 700/07, LEX 66771.
  113. Wyrok WSA w Krakowie z 30 marca 2017 r., II SA/Kr 736/16, LEX 2278447.
  114. Wyrok WSA w Krakowie z 31 marca 2008 r., II SA/Kr 1285/07, LEX 485816.
  115. Wyrok WSA w Lublinie z 6 grudnia 2011 r., III SA/Lu 321/11, LEX 1135068.
  116. Wyrok WSA w Łodzi z 30 marca 2022 r., III SA/Łd 10/22, LEX 3337008.
  117. Wyrok WSA w Olsztynie z 14 sierpnia 2009 r., II SA/Ol 176/09, LEX 565729.
  118. Wyrok WSA w Olsztynie z 24 lutego 2009 r., II SA/Ol 18/09, LEX 509633.
  119. Wyrok WSA w Olsztynie z 31 grudnia 2019 r., II SA/Ol 882/19, LEX 2774158.
  120. Wyrok WSA w Poznaniu z 13 sierpnia 2008 r., II SA/Po 34/08, LEX 511399.
  121. Wyrok WSA w Rzeszowie z 18 kwietnia 2013 r., I SA/Rz 223/13, LEX 1316544.
  122. Wyrok WSA w Rzeszowie z 29 sierpnia 2023 r., II SA/Rz 411/23, LEX 3612022.
  123. Wyrok WSA w Szczecinie z 7 listopada 2012 r., II SA/Sz 905/12, LEX 1241513.
  124. Wyrok WSA w Warszawie z 1 grudnia 2010 r., VI SA/Wa 2047/08, LEX 821241.
  125. Wyrok WSA w Warszawie z 17 października 2011 r., IV SA/Wa 1013/11, LEX 1132956.
  126. Wyrok WSA w Warszawie z 8 maja 2019 r. VII SA/Wa 56/19, LEX 2693335.