Nr 1 (217) (2019)
Artykuły

Przypadek Manfreda i Kristen – czyli stalking jako przyczynek do kilku refleksji o tym, jak prawo odpowiada na zjawisko społeczne

[The case of Manfred and Kristen. Stalking as a contribution to a few reflections on how the law responds to the social phenomenon]

Jakub Hanc
Uniwersytet Śląski w Katowicach

Opublikowane 2019-03-29

Słowa kluczowe

  • stalking,
  • kryminalizacja,
  • prawo karne,
  • prawo cywilne,
  • Austria,
  • criminalization,
  • criminal law,
  • civil law
  • ...Więcej
    Less

Jak cytować

Przypadek Manfreda i Kristen – czyli stalking jako przyczynek do kilku refleksji o tym, jak prawo odpowiada na zjawisko społeczne: [The case of Manfred and Kristen. Stalking as a contribution to a few reflections on how the law responds to the social phenomenon]. (2019). Studia Prawnicze The Legal Studies, 1 (217), 139-158. https://doi.org/10.37232/sp.2019.1.7

Abstrakt

Zasadniczym celem podjętych rozważań była z jednej strony ocena przekładalności wyników badań kryminologicznych na decyzję ustawodawcy o zakresie kryminalizacji wyselekcjonowanego zachowania niepożądanego, przy uwzględnieniu zarówno potrzeb dyktowanych polityką kryminalną, jak i problemów wynikających z ułomności języka jako nośnika treści takiej decyzji; z drugiej zaś odpowiedź na pytanie, czy inne niż prawnokarne narzędzia normatywne są w stanie skuteczniej reagować na naruszanie dóbr prawnych osoby pokrzywdzonej. Jako egzemplifikację wybrano zjawisko stalkingu oraz powiązane z nim regulacje, tj. § 107a austriackiego kodeksu karnego oraz § 382g ustawy o procedurze egzekucyjnej i zabezpieczającej w austriackim postępowaniu cywilnym. W pracy odwołano się do kilku orzeczeń austriackiego Sądu Najwyższego, a wykorzystując metodę formalno-dogmatyczną, dedukcyjną oraz diagnozy kryminologicznej, dokonano krytycznej analizy wskazanych regulacji.

 

The underlying objective of the analysis carried out in the paper was on the one hand to evaluate how the results of criminological examinations translate into the legislator’s decision as to the scope of criminalisation of a selected undesirable behaviour, taking into account both the requirements of criminal policy and problems resulting from the imperfect nature of language as a carrier of the contents of such a decision. On the other hand, the paper was intended to determine whether other normative tools than those offered by penal law can more effectively respond to violations of legal interests of an aggrieved party. The phenomenon of stalking and related regulations, namely § 107a of the Criminal Code of the Republic of Austria and § 382g of the Austrian Federal Act on Execution and Safeguarding Proceedings, was used to illustrate the analyses. The paper makes references to several judgments of the Supreme Court of Justice of Austria, and uses the formaldogmatic method, as well as the deductive approach and criminological diagnoses to carry out a critical analysis of the regulations referred to above.

Bibliografia

  1. Austriacki kodeks karny – Bundesgesetz vom 23. Jänner 1974 über die mit gerichtlicher Strafe bedrohten Handlungen, Bundesgesetzblatt für die Republik Österreich 1974, nr 60.
  2. Bachner-Foregger H., Strafgesetzbuch, Wiedeń 2010.
  3. Banasik K., Stalking w austriackim prawie karnym, „Studia Prawnicze. Rozprawy i Materiały” 2012, nr 1.
  4. Beclin K., § 107a StGB – Bekämpfung von «Stalking» auf Kosten der Rechtssicherheit? [w:] 34. Ottensteiner Fortbildungsseminar aus Strafrecht und Kriminologie. Schriftenreihe des Bundesministeriums für Justiz. Band 127, Wiedeń-Graz 2006.
  5. Bertel Ch., Schwaighofer K., Österreichisches Strafrecht. Besonderer Teil I. §§ 75 bis 168e StGB, Wiedeń-Nowy Jork 2010.
  6. Dreßing H., Gallas Ch., Klein U., Beratung und Therapie von Stalking-Opfern. Ein Leitfanden für die Praxis, Bern 2010.
  7. Dreßing H., Gass P., Stalking! Verfolgung, Bedrohung, Belästigung, Bern 2005.
  8. Fuchs H., Reindl-Krauskopf S., Strafrecht. Besonderer Teil I, Wiedeń-Nowy Jork 2009.
  9. Gardocki L., Zagadnienia teorii kryminalizacji, Warszawa 1990.
  10. Gruszczyńska B. , Marczewski M., Ostaszewski P., Siemaszko A., Woźniakowska-Fajst D., Stalking w Polsce. Rozmiary-formy-skutki [w:] A. Siemaszko (red.), Stosowanie prawa. Księga jubileuszowa z okazji XX-lecia Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości, Warszawa 2011.
  11. Kaczmarek T., O reorientacji badawczej i metodologii współczesnej nauki prawa karnego i kryminologii oraz jej wpływ na procesy prawotwórcze (w okresie zmian ustrojowych w Polsce po 2015 r.) [w:] W. Zalewski (red.), Prawo karne jutra – między pragmatyzmem a dogmatyzmem, Warszawa 2018.
  12. Krajewski K., Czy prawo karne potrzebuje kryminologii a kryminologia prawa karnego? [w:] W. Zalewski (red.), Prawo karne jutra – między pragmatyzmem a dogmatyzmem, Warszawa 2018.
  13. Kulesza J. , Zarys teorii kryminalizacji, „Prokuratura i Prawo” 2014, nr 11–12.
  14. Kury H., Obergfell-Fuchs J. , Sexualkriminalität [w:] H.J. Schneider (red.), Internationales Handbuch der Kriminologie. Band 1. Grundlagen der Kriminologie, Berlin 2007.
  15. Landau H., Die jüngere Rechtsprechung des Bundesverfassungsgerichts zu Strafrecht und Strafverfahrensrecht, „Neue Zeitschrift fur Strafrecht” 2015, nr 12.
  16. Nowela do austriackiego kodeksu karnego z 8 maja 2006 r., Bundesgesetzblatt für die Republik Österreich 2006, nr 56.
  17. Pelikan Ch., Psychoterror. Ein internationales Phänomen und seine gesetzliche Regelung [w:] Du entkommst mir nicht… Psychoterror – Formen, Auswirkungen und gesetzliche Möglichkeiten, Wiedeń 2004.
  18. Petherick W., Serial stalking. Looking for Love in All the Wrong Places? [w:] W. Petherick (red.), Serial Crime. Theoretical and Practical Issues in Behavioral Profiling, Burlington 2009.
  19. Raport Bezpieczeństwa – sprawozdanie z prac wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych za 2017 r. (Sicherheitsbericht 2017. Bericht über die Tätigkeit der Strafjustiz), opracowane przez Federalne Ministerstwo ds. konstytucji, reform, deregulacji i sprawiedliwości (Bundesministeriums für Verfassung, Reformen, Deregulierung und Justiz), https://www.bmi.gv.at/508/files/SIB_2017/04_SIB_2017-Justizteil_web.pdf.
  20. Schwaighofer K. [w:] F. Höpfel, E. Ratz (red.), Wiener Kommentar zum Strafgesetzbuch. §§ 105–107b. Band 3, Wiedeń 2010.
  21. Ustawa z 27 maja 1896 r. o procedurze egzekucyjnej i zabezpieczającej w postępowaniu cywilnym – Gesetz vom 27. Mai 1896, über das Exekutions-und Sicherungsverfahren, https://www.ris.bka.gv.at/GeltendeFassung.wxe?Abfrage=Bundesnormen&Gesetzesnummer=10001700.
  22. Utrat-Milecki J. , Penologia a zagadnienia kryminalizacji [w:] W. Zalewski (red.), Prawo karne jutra – między pragmatyzmem a dogmatyzmem, Warszawa 2018.
  23. Uzasadnienie rządowego projektu nowelizującego austriacki kodeks karny – Erläuternde Bemerkungen zur Regierungsvorlage, https://www.parlament.gv.at/PAKT/VHG/XXII/I/I_01316/fname_057436.pdf.
  24. Wach E. [w:] O. Triffterer, Ch. Rosbaud, H. Hinterhofer (red.), Salzburger Kommentar zum Strafgesetzbuch. § 107a. Band 3, Wiedeń 2015.
  25. Wolbert Burgess A., Regehr Ch., Roberts A.R., Victimology. Theories and Application, Burlington 2013.
  26. Woźniakowska-Fajst D., Prawne możliwości walki ze zjawiskiem stalkingu – czy w prawie polskim potrzebna jest penalizacja prześladowania?, „Archiwum Kryminologii” 2009, T. XXXI.
  27. Wyrok OGH z 11 sierpnia 2008 r., numer sprawy: 1Ob61/08i, https://www.ris.bka.gv.at/Dokument.wxe?Abfrage=Justiz&Dokumentnummer=JJT_20080811_OGH0002_0010OB00061_08I0000_000.
  28. Wyrok OGH z 27 stycznia 2010 r., numer sprawy: 7Ob248/09k, https://www.ris.bka.gv.at/Dokument.wxe?ResultFunctionToken=eedf3cc2-8ba2-42e8-b51e-dff66d7509b8&Abfrage=Gesamtabfrage&SearchInAsylGH=&SearchInAvn=&SearchInAvsv=&SearchInBegut=&SearchInBgblAlt=&SearchInBgblAuth=&SearchInBgblPdf=&SearchInBks=&SearchInBundesnormen=&SearchInDok=&SearchInDsk=&SearchInErlaesse=&SearchInGbk=&SearchInGemeinderecht=&SearchInJustiz=&SearchInBvwg=&SearchInLvwg=&SearchInLgbl=&SearchInLgblNO=&SearchInLgblAuth=&SearchInLandesnormen=&SearchInNormenliste=&SearchInPruefGewO=&-SearchInPvak=&SearchInRegV=&SearchInSpg=&SearchInUbas=&SearchInUmse=&SearchInUvs=&SearchInVerg=&SearchInVfgh=&SearchInVwgh=&ImRisSeitVonDatum=&ImRisSeitBisDatum=&ImRisSeit=Undefined&ResultPageSize=100&Suchworte=7Ob248%2f09k&Dokumentnummer=JJT_20100127_OGH0002_0070OB00248_09K0000_000.
  29. Wyrok OGH z 28 kwietnia 2008 r., numer sprawy: 2Ob82/08k, https://www.ris.bka.gv.at/Dokument.wxe?Abfrage=Justiz&Dokumentnummer=JJT_20080428_OGH0002_0020OB00082_08K0000_000.
  30. Wyrok OGH z 31 stycznia 2007 r., numer sprawy: 8Ob155/06m, https://www.ris.bka.gv.at/Dokument.wxe?Abfrage=Justiz&Dokumentnummer=JJT_20070131_OGH0002_0080OB00155_06M0000_000.
  31. Zasada prawna OGH z 31 stycznia 2007 r., numer zasady: RS0121888, https://www.ris.bka.gv.at/Dokument.wxe?Abfrage=Justiz&Dokumentnummer=JJR_20070131_OGH0002_0080OB00155_06M0000_003.