Prześlij tekst
Nr 1-4 (123-126) (1995)
Artykuły

Rodzaje i formy prawne banków (w świetle doświadczeń okresu międzywojennego)

[Types and legal forms of banks (in the light of the experience of the period between the two World Wars)]

  • Andrzej Niezgoda

Opublikowane 1995-04-30

Słowa kluczowe

  • bank komercyjny,
  • bank,
  • II Rzeczpospolita,
  • system bankowy,
  • historia,
  • commercial bank,
  • bank system,
  • history
    • ...Więcej
    Less
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Jak cytować

Rodzaje i formy prawne banków (w świetle doświadczeń okresu międzywojennego): [Types and legal forms of banks (in the light of the experience of the period between the two World Wars)]. (1995). Studia Prawnicze The Legal Studies, 1-4 (123-126), 25-43. https://doi.org/10.37232/sp.1995.1-4.2

Abstrakt

Konieczność funkcjonowania w polskim systemie bankowym, obok banków uniwersalnych, także instytucji wyspecjalizowanych wydaje się nie podlegać dyskusji. Wobec przewidywanego zniesienia barier w przepływie usług i kapitałów między Rzecząpospolitą a krajami Unii Europejskiej, co nastąpi w pierwszych latach XXI w., specjalizacja może być szansą dla polskich banków znacznie słabszych kapitałowo od swoich europejskich konkurentów. Odrębnym zagadnieniem jest konieczność zbudowania bankowości inwestycyjnej, zorganizowania kredytu hipotecznego, stworzenia małym i średnim przedsiębiorstwom dostępu do względnie taniego kredytu. Podejmowane dotychczas badania w zakresie ostatnich dwóch zagadnień doprowadziły do opracowania projektów rozwiązań w znacznym stopniu zgodnych z rozwiązaniami funkcjonującymi w Polsce w okresie międzywojennym. Również zasady działania niemieckich ,,Sparkassen", zarówno co do generalnych założeń, jak i wielu rozwiązań szczegółowych, odpowiadają rozwiązaniom przyjętym w odniesieniu do komunalnych kas oszczędności. Każe to zastanowić się nad głębszą niż dotychczas analizą polskich rozwiązań z lat 1928-1939 i szerszym wykorzystaniem jej wyników w praktyce legislacyjnej.

 

The need for specialised institutions to function in the Polish banking system, alongside universal banks, seems beyond dispute. In view of the anticipated removal of barriers to the movement of services and capital between the Republic of Poland and European Union countries, which will take place in the first years of the 21st century, specialisation may be an opportunity for Polish banks that are significantly weaker in capital than their European competitors. A separate issue is the need to build investment banking, to organise mortgage credit, to create access to relatively cheap credit for small and medium-sized enterprises. The research undertaken to date on the latter two issues has led to draft solutions that are broadly in line with those that operated in Poland in the period between the two World Wars. The operating principles of the German Sparkassen also correspond to those of the municipal savings banks, both in general terms and in many detailed solutions. This raises the question of a deeper analysis of Polish solutions from the years 1928-1939 than up to now, and of a wider use of its results in legislative practice.

Bibliografia

  1. Bielawska A., Regionalne towarzystwa gwarancji kredytowych, „Bank i Kredyt” 1996, nr 3, s. 51-55.
  2. Brzozowski J., Brytyjska nowoczesność, „Gazeta Bankowa” 1993, nr 18.
  3. Dekret w przedmiocie statutu Polskiego Państwowego Banku Rolnego, Dz.Pr.P.P. 1919 Nr 12, poz. 134.
  4. Dekret z dnia 11 października 1946 r. - Przepisy wprowadzające prawo rzeczowe i prawo o księgach wieczystych, Dz.U. 1946 Nr 57, poz. 321.
  5. First Council Directive 77/780/EEC of 12 December 1977 on the coordination of the laws, regulations and administrative provisions relating to the taking up and pursuit of the business of credit institutions, Dz.U. L 322 z 17.12.1977.
  6. Fojcik-Mastalska E., Prawo bankowe Unii Europejskiej, Oficyna Wydaw. "Unimex", Wrocław 1995.
  7. Juchniewicz L., Uwarunkowania rozwoju bankowości inwestycyjnej w Polsce, „Bank i Kredyt” 1995, nr 11, s. 4-10.
  8. Karpiński Z., Zarys polityki bankowej, Gebethner i Wolff, Warszawa 1924.
  9. Landau Z., Powstanie Banku Gospodarstwa Krajowego, „Bank i Kredyt” 1994, nr 7.
  10. Morawski W., Zarys dziejów komunalnych kas oszczędności w Polsce, „Bank i Kredyt” 1991, nr 10, s. 24-27.
  11. Obwieszczenie Ministra Reform Rolnych z dnia 22 października 1928 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy z dnia 10 czerwca 1921 r. w przedmiocie utworzenia Państwowego Banku Rolnego, Dz.U. 1928 Nr 93, poz. 830.
  12. Obwieszczenie Ministra Skarbu z dnia 16 czerwca 1934 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy z dnia 29 października 1920 r. o spółdzielniach, Dz.U. 1934 Nr 55, poz. 495.
  13. Obwieszczenie Prezesa Narodowego Banku Polskiego z dnia 20 lipca 1992 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Prawo bankowe, Dz.U. 1992 Nr 72, poz. 359.
  14. Obwieszczenie Prezesa Narodowego Banku Polskiego z dnia 20 lipca 1992 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o Narodowym Banku Polskim, Dz.U. 1992 Nr 72, poz. 360.
  15. Pomorska A., Komentarz do prawa bankowego, Wydaw. Prawnicze, Warszawa 1994.
  16. Rocznik polityczny i gospodarczy, PAT, Warszawa 1935.
  17. Rocznik polityczny i gospodarczy, PAT, Warszawa 1938.
  18. Rozporządzenie Ministra Reform Rolnych z dnia 11 czerwca 1928 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Skarbu oraz Ministrem Rolnictwa o statucie Państwowego Banku Rolnego, Dz.U. 1928 Nr 64, poz. 584.
  19. Rozporządzenie Ministra Skarbu z dnia 31 maja 1924 r. o statucie Banku Gospodarstwa Krajowego, Dz.U. 1924 Nr 46, poz. 478.
  20. Rozporządzenie Ministra Skarbu z dnia 8 lipca 1936 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych o związkach komunalnych kas oszczędności, Dz.U. 1936 Nr 56, poz. 410.
  21. Rozporządzenie Ministrów: Skarbu, Spraw Wewnętrznych i Sprawiedliwości z dnia 16 marca 1937 r. o komunalnych kasach oszczędności, Dz.U. 1937 Nr 25, poz. 173.
  22. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 marca 1928 r. o prawie bankowem, Dz.U. 1928 Nr 34, poz. 321.
  23. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 marca 1928 r. w sprawie statutów towarzystw kredytowych ziemskich i miejskich oraz zmiany statutów instytucyj kredytowych, zatwierdzonych w drodze ustawodawczej przez b. władze zaborcze, Dz.U. 1928 Nr 35, poz. 326.
  24. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o związkach międzykomunalnych, Dz.U. 1928 Nr 39, poz. 386.
  25. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. o komunalnych kasach oszczędności, Dz.U. 1934 Nr 95, poz. 860.
  26. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 czerwca 1924 r. o Pocztowej Kasie Oszczędności Dz.U. 1924 Nr 55, poz. 545.
  27. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 czerwca 1934 r. Kodeks handlowy, Dz.U. 1934 Nr 57, poz. 502.
  28. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 grudnia 1924 r. o warunkach wykonywania czynności bankowych i nadzorze nad temi czynnościami, Dz.U. 1924 Nr 114, poz. 1018.
  29. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 3 grudnia 1930 r. w sprawie zmian i uzupełnień rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 30 maja 1924 r. o połączeniu (fuzji) państwowych instytucyj kredytowych w Bank Gospodarstwa Krajowego, Dz.U. 1930 Nr 86, poz. 666.
  30. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 30 grudnia 1924 r. o organizacji i ustaleniu statutów gminnych kas wiejskich pożyczkowo-oszczędnościowych, Dz.U. 1924 Nr 118, poz. 1069.
  31. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 30 maja 1924 r. o połączeniu (fuzji) Państwowych Instytucji Kredytowych w Bank Gospodarstwa Krajowego, Dz.U. 1924 Nr 46, poz. 477.
  32. Rutkowski W., Wariant reformy bankowej oparty na prawodawstwie bankowym okresu międzywojennego z uwzględnieniem europejskich dyrektyw bankowych, „Biuletyn Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu” 1996, nr R-82.
  33. Smykla B., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 2 lutego 1994 r., II CZP 183/93, „Glosa” 1995, nr 4.
  34. Solarz J., W poszukiwaniu modelu systemu bankowego dla Polski, „Materiały i Studia NBP” 1994, nr 48.
  35. Sztyber W.B., Banki komunalne w Republice Federalnej Niemiec, „Bank i Kredyt” 1994, nr 12, s. 21-26.
  36. Urbaniak M., Emisje na kredytowanie mieszkań, „Gazeta Bankowa” 1995, nr 47.
  37. Ustawa z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, Dz.U. 1990 Nr 51, poz. 298.
  38. Ustawa z dnia 14 grudnia 1994 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, Dz.U. 1995 Nr 4, poz. 18.
  39. Ustawa z dnia 16 grudnia 1993 r. o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania i niektórych innych ustaw, Dz.U. 1993 Nr 134, poz. 646.
  40. Ustawa z dnia 18 lipca 1950 r. przepisy wprowadzające przepisy ogólne prawa cywilnego, Dz.U. 1950 Nr 34, poz. 312.
  41. Ustawa z dnia 19 grudnia 1992 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe i niektórych innych ustaw, Dz.U. 1993 Nr 6, poz. 29.
  42. Ustawa z dnia 19 kwietnia 1969 r. Przepisy wprowadzające Kodeks karny, Dz.U. 1969 Nr 13, poz. 95.
  43. Ustawa z dnia 19 maja 1920 r. o Pocztowej Kasie Oszczędności, Dz.U. 1920 Nr 48, poz. 297.
  44. Ustawa z dnia 19 października 1991 r. o badaniu i ogłaszaniu sprawozdań finansowych oraz biegłych rewidentach i ich samorządzie, Dz.U. 1991 Nr 111, poz. 480.
  45. Ustawa z dnia 2 grudnia 1994 r. - Prawo dewizowe, Dz.U. 1994 Nr 136, poz. 703.
  46. Ustawa z dnia 22 marca 1991 r. Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych, Dz.U. 1991 Nr 35, poz. 155.
  47. Ustawa z dnia 23 grudnia 1988 r. o zmianie Kodeksu handlowego, Dz.U. 1988 Nr 41, poz. 326.
  48. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Przepisy wprowadzające kodeks cywilny, Dz.U. 1964 Nr 16, poz. 94.
  49. Ustawa z dnia 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego, Dz.U. 1933 Nr 35, poz. 294.
  50. Ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o restrukturyzacji banków spółdzielczych i Banku Gospodarki Żywnościowej oraz o zmianie niektórych ustaw, Dz.U. 1994 Nr 80, poz. 369.
  51. Ustawa z dnia 29 grudnia 1993 r. o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Dz.U. 1994 Nr 1, poz. 2.
  52. Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, Dz.U. 1994 Nr 121, poz. 591.
  53. Ustawa z dnia 31 sierpnia 1991 r. o zmianie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej - Kodeks handlowy, Dz.U. 1991 Nr 94, poz. 418.
  54. Ustawa z dnia 6 marca 1993 r. o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 1993 Nr 28, poz. 127.
  55. Więcławski J., Konglomeraty finansowe - nowa tendencja w rozwoju banków, „Bank i Kredyt” 1994, nr 9.
  56. Zawadzka Z., Banki komercyjne w Niemczech, „Bank i Kredyt” 1994, nr 10, s. 20-33.
  57. Zawadzka Z., Banki spółdzielcze w Niemczech, „Bank i Kredyt” 1995, nr 12, s. 37-44.