Stan polskiej nauki prawa ochrony środowiska w 40 lat po Raporcie U Thana

Abstrakt

W maju 2009 minęło czterdzieści łat od ogłoszenia słynnego raportu grupy uczonych „Człowiek i jego środowisko” firmowanego przez ówczesnego Sekretarza Generalnego ONZ U Thanta, zwanego od jego nazwiska „Raportem U Thanta”. Autorzy raportu postawili tezę, że po raz pierwszy w dziejach ujawnił się kryzys w relacjach między człowiekiem a jego środowiskiem, przejawiający się w rosnącym zanieczyszczeniu wody, powietrza i ziemi, zagrożeniu przyrody i jej zasobów, problemach związanych z postępowaniem z odpadami. Jeżeli zagrożenia nie zostaną zażegnane, przyszłość gatunku ludzkiego jako gatunku biologicznego stanie pod znakiem zapytania.   Raport U Thanta traktowany jest zgodnie jako początek ogólnoświatowego ruchu na rzecz ochrony środowiska Ruch ten od razu stał się wielkim wyzwaniem dla prawa Pojawiły się pojęcia „prawa ochrony środowiska” (dominujące w języku polskim i przynajmniej w pierwszym okresie w rosyjskim: prawo ochrony okruża- juszczej sńedy) bądź „prawa środowiska” (tak zazwyczaj w innych językach: environmental law w angielskim, droit de l'environnementw francuskim, Umweltrecht w niemieckim, pravo zivotniho prostfedi w czeskim, pravo zivotneho prostredia w słowackim, ale w doktrynie słowackiej dość często spotyka się także termin environ-mentalne pravo). Wprawdzie samodzielność zbioru norm (przepisów) służących ochronie środowiska jako gałęzi lub co najmniej działu prawa jest przedmiotem licznych dyskusji, ale jedno zdaje się nie ulegać najmniejszej wątpliwości: prawo (ochrony) środowiska jest już wyodrębnioną dyscypliną naukową i dydaktyczną. Tak jest w prawie międzynarodowym, wspólnotowym ikrajowym.    

Article is devoted to the state of Polish science of environmental law. In May 2009 had passed 40 years since publication of the famous report of the group of scholars Man and his Environment (known as U Thant’s report), which inspired us to write this article. We try to put diagnosis about the state of science Polish environmental law studying books devoted exclusively to issues of legal protection of the environment, especially those which significantly delimit lines of research. 40 - year period is divided into 6 stages, delimit the boundaries of which are fundamental to environmental protection laws. We emphasize, however, that the study of Polish environmental law did not start from U Thant’s report. It has its origins earlier in the legal protection of nature. Achievements of Polish science of environmental law is significant, and in terms of quantitative and qualitative terms. As the burden of regulation on environmental protection lies with the administrative law, and therefore the vast majority of studies located in administrative law. It does not raise objections Criminal Law to include environmental protection, definitely the worst shows on issues of environmental protection in civil law. Somewhat pessimistic presents a relatively small number of appeals to the doctrine of Polish literature in the international and Community environmental law It should also mention the weakness of comparative studies.