"Wprowadzenie do zasad moralności i prawodawstwa" według Jerome Benthama jako przyczynek do dyskusji o interesie publicznym i zasadzie proporcjonalności

Abstrakt

W literaturze częstokroć dyskutuje się tezę o odwiecznym, pozornym lub rzeczywistym, „konflikcie”: interes jednostki v. interes publiczny. Jednym z interesujących pojęć, wprawdzie nie najważniejszym w całym dyskursie jednego z najwybitniejszych obok Davida Hume’a oraz Anthony’ego Shaftesbury’ego przedstawiciela utylitaryzmu – J. Benthama pt. „Wprowadzenie do zasad moralności i prawodawstwa”, ale jednak mających zasadnicze przełożenie na kształtowanie się prawodawstwa, jest właśnie pojęcie interesu społeczeństwa. J. Bentham wielokroć w swojej pracy nawiązuje do rzeczonego terminu. Jego zdaniem nie ma sprzeczności między interesem jednostki a interesem społecznym, ponieważ jak później twierdził John S. Mill, społeczeństwo przenika wzajemna życzliwość, a potępienie ze strony otoczenia i przysparzanie cierpienia bliźnim nie mogą nikomu sprawiać przyjemności. Niniejsze opracowanie prezentuje tematykę współczesnego utylitaryzmu w wydaniu J. Benthama, które jest pretekstem oraz swoistym fundamentem do omówienia węzłowych zagadnień pojęcia interesu publicznego i jego rozumienia na tle podstaw aksjologicznych prawa konkurencji oraz prawa patentowego, nade wszystko, odwołując się do zasady proporcjonalności (w oparciu o teorię jedności opisującą relację interesu publicznego i prywatnego), która jest kluczem do rozwiązania pozornego styku, a wręcz konfliktu między prawem konkurencji a prawem własności intelektualnej. Reguła proporcjonalności ukazuje się zatem bez wątpienia jako narzędzie współczesnego utylitaryzmu.

   

The paper in-question presents the theme of the modern utilitarianism with the release of J. Bentham, which is a crucial issue to discuss the concept of the public interest and understanding the background of axiological foundations of competition law and patent law. The idea of the eternal „conflict”: the private interests versus the public interest, is presented in the literature frequently. J. Bentham in his principal work: „Introduction to the Principles of Morals and Legislation” made remarks on the interests of society. According to Bentham, however, there is no contradiction between the interests of individual and social interests because, as John Stuart Mill claimed later: the mutual kindness permeates society and the condemnation from the environment and gathering of suffering neighbor, cannot anyone give pleasure. The view of these two seem to be correct, especially through the prism of the present legislation and the case-law and their using the principle of proportionality, which is the key to resolving the alleged conflict between aforementioned interests. The rule of proportionality is exposed as a tool of the modern utilitarianism. In the light of primary understanding of competition law and industrial property law abovementioned issues are presented in this paper.