Opcja i plebiscyt a samostanowienie ludności w tradycyjnym prawie międzynarodowym

Abstrakt

Rozważania na temat opcji i plebiscytu zawarte w niniejszym opracowaniu zostały ograniczone do rozwoju obu tych instytucji w związku z cesją terytorialną, obejmującą okres do 1914 r. Autor przedstawia rys historyczny, klauzulę opcji dawnego typu (1640-1839), klauzulę opcji nowożytnej (1839-1918) oraz związane z nimi zagadnienia prawne. Mimo dużej liczby klauzul opcji zawartych w traktatach w XIX wieku, nie można stać na stanowisku, że umieszczenie jej w umowach było normą powszechnego prawa międzynarodowego, i że w związku z tym państwa musiały je zawsze przewidywać w swych traktatach, dotyczących cesji terytorialnych. Zdaniem Wambaugh “zasada samostanowienia narodów” opiera się na idei suwerenności ludu i jest z nią związana nierozłącznie. Dlatego historia tej doktryny rozpoczyna się dopiero z rewolucją francuską.

The discussion of an option and a plebiscite in this paper is limited to the development of both of these institutions in relation to a territorial cession, covering the period up to 1914. The author presents a historical outline, the old-type option clause (1640-1839), the modern option clause (1839-1918) and related legal issues. Despite the large number of option clauses included in treaties in the 19th century, it cannot be maintained that their inclusion in treaties was the rule of universal international law, and that, therefore, states must always have provided for them in their treaties dealing with territorial cessions. According to Wambaugh, the “principle of the self-determination of peoples” is based on the idea of the sovereignty of the people and is inextricably linked to it. Therefore, the history of this doctrine only begins with the French Revolution.