Prześlij tekst
Nr 3 (61) (1979)
Artykuły

Zwalczanie drobnych kradzieży w polskim ustawodawstwie karnym oraz praktyce ścigania i orzecznictwa

The fight against petty larcenies in Polish penal legislation, prosecution and jurisdiction

  • Jerzy Szumski

Opublikowane 2023-04-30

Słowa kluczowe

  • zwalczanie,
  • praktyka sądowa,
  • kradzież,
  • fighting,
  • court practice,
  • theft
    • ...Więcej
    Less
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Jak cytować

Zwalczanie drobnych kradzieży w polskim ustawodawstwie karnym oraz praktyce ścigania i orzecznictwa: The fight against petty larcenies in Polish penal legislation, prosecution and jurisdiction. (2023). Studia Prawnicze The Legal Studies, 3 (61), 195-236. https://doi.org/10.37232/sp.1979.3.9

Abstrakt

The study is concerned with the fight against petty larcenies of public anid private property. The “petty’ larcenies embrace both privileged types of effences (article 199 § 2 and 203 § 2 of the penal code) and misdemeanors (article 199 § 1 and 2 of the code of misdemeamors). The study is of historical and comparative nature and tackles two mutually interconnected themes: the legislative and penal policy. Accordingly, the development of the legislation related to petty larcenies is traced back to the enactment of the penal code in 1932, then the new code of penal law passed in 1969, as well as the law on misdemeanors of 1971. Next, against the background of statistical data, the main trends of prosecution policy and jurisdiction are presented. The successive legislative measures that result in practical trends have been shown against the background of political-criminal concepts prevailing in respective periods and relating to the prosecution of minor economic offences. Of special concern are the concepts that emerged in the sixties and are still topical at present. They have found their legislative manifestation in, among thers, the requalification of certain minor offences, larcenies included, into misdemeanors (the Act of June 16„ 1966), the enrich ed catalogue of penalties that do not require isolation (the penal cod of 1969) and the grounds for their adjudication, finally, the introduction of a new penal measure — a conditional discontinuance of legal proceedings — which could be availed of by courts and prosecutors.
The mentioned legislation resulted in specific situation, since penal policy towards petty larcenies (similarly to other acts qualified as misdemeanors, but which still have their counterparts in penal code but are different from the latter in respect of quantitative properties) is carried out by three organs independently: courts, bodies of citizens having jurisdiction over minor offences, and prosecutors.
The above statutory. “model” of fighting petty larcenies results as testified by empirical research, in several, frequently negative phenomena both in prosecution and jurisdiction, and has been critically assessed in the final party of the study. The assessment has been made in normative, criminological and penal-political terms, moreover, some postulates of changes have been directed to the legislator and the organs of the administration of justice.

Bibliografia

  1. Andrejew I., Czy nadal subiektywizm w prawie karnym, „Prawo i Życie” 1958, nr 17.
  2. Andrejew I., Kilka uwag o treści art. 384 pkt 2 k.p.k. w świetle orzecznictwa SN, „Nowe Prawo” 1957, nr 9.
  3. Andrejew I., Oceny prawne drobnej kradzieży, „Palestra” 1966, nr 1, s. 40-51.
  4. Andrejew I., Polskie prawo karne w zarysie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1970.
  5. Bafia J., Egierska D., Śmietanka I., Kodeks wykroczeń. Komentarz, Wydaw. Prawnicze, Warszawa 1974.
  6. Bafia J., Polityka dolegliwości ekonomicznej w projekcie kodeksu karnego, „Nowe Prawo” 1968, nr 7-8, s. 1090-1100.
  7. Bafia J., Ustawa o przekazaniu niektórych drobnych przestępstw jako wykroczeń do orzecznictwa karno-administracyjnego, „Nowe Prawo” 1966, nr 11, s. 1344-1358.
  8. Bafia J., Wzbogacenie środków zwalczania drobnej przestępczości, „Państwo i Prawo” 1968, z. 4-5, s. 631-643.
  9. Batawia S., Młodociani i młodzi recydywiści w świetle badań kryminologicznych, „Archiwum Kryminologii” 1965, t. III, s. 9-95, doi: https://doi.org/10.7420/AK1965A.
  10. Batawia S., Sankcje wobec recydywistów w projekcie k.k. a problematyka kryminologiczna recydywy, „Państwo i Prawo” 1968, z. 78, s. 259-276.
  11. Bereżnicki M., Umorzenie postępowania w trybie art. 49 k.p.k. w praktyce prokuratorskiej i sądowej w woj. katowickim w latach 1960-1966, „Nowe Prawo” 1968, nr 6.
  12. Berger A., Sędziowski wymiar kary, „Głos Sądownictwa” 1936, nr 9.
  13. Bożyczko Z., Kradzież kieszonkowa i jej sprawca, Wydaw. Prawnicze, Warszawa 1962.
  14. Buchała K., Dyrektywy sądowego wymiaru kary, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1964.
  15. Buchała K., Polityka karna w latach 1970-1975 na tle ogólnych zasad wymiaru kary, referat na konferencję w Popowie, maj 1977.
  16. Buchała K., System wymiaru kary w prawie karnym administracyjnym, „Krakowskie Studia Prawnicze” 1969, z. 3-4, s. 149-166.
  17. Buchała K., Wykład prawa karnego. Część ogólna. Nauka o karze, UJ, Kraków 1974.
  18. Buchała K., Zoll A., Niektóre problemy pogranicza kodeksu karnego i kodeksu wykroczeń, referat na konferencję w Popowie, maj 1977.
  19. Chybiński O., Gutekunst W., Świda W., Prawo karne. Część szczególna, Państwowe Wydaw. Naukowe, Warszawa 1975.
  20. Cieślak M., Doda Z., Węzłowe zagadnienia postępowania karnego (Ocena realizacji kodyfikacji z 1969 r.), referat na konferencję w Popowie, maj 1977.
  21. Czernicki K., Przestępczość w Polsce w latach 1935-1937 wg policyjnej statystyki kryminalnej, „Archiwum Kryminologiczne” 1939.
  22. Czubalski M., Kryminalistyka a aktualne zagadnienia drobnych kradzieży, „Problemy Kryminalistyki” 1972, nr 97-98, s. 369-383.
  23. Dekret z dnia 2 sierpnia 1945 r. o amnestii, Dz.U. 1945 Nr 28, poz. 172.
  24. Dekret z dnia 21 grudnia 1955 r. o zmianie przepisów postępowania karnego, Dz.U. 1955 Nr 46, poz. 309.
  25. Dekret z dnia 23 grudnia 1954 r. o zmianie niektórych przepisów o ochronie własności społecznej, Dz.U. 1954 Nr 57, poz. 283.
  26. Dłużniewska K., Wyniki badań sposobu załatwiania spraw o kradzieże pracownicze, Warszawa 1968.
  27. Filar M., Dekryminalizacja i jej efekty, „Nowe Prawo” 1975, nr 3, s. 1524-1529.
  28. Florek T., Zoll A., Z problematyki pogranicza przestępstw i wykroczeń, „Nowe Prawo” 1974, nr 3, s. 263-272.
  29. Gitreil G., Ustawowy a sędziowski wymiar kary przy przestępstwach kradzieży, „Głos Adwokatów” 1937, nr 4.
  30. Górniak O., Znikome społeczne niebezpieczeństwo czynu jako podstawa stosowania art. 49 k.p.k., Państwowe Wydaw. Naukowe, Wrocław 1968.
  31. Grendys M., Odpowiedzialność za drobne przestępstwu, „Prawo i Życie” 1966, nr 14.
  32. Gubiński A., Ewolucja stosowanych przez kolegia środków karnych i zasad wymiaru kary, „Zagadnienia Wykroczeń” 1977, nr 6.
  33. Gubiński A., Gardocki L., Drobne kradzieże mienia społecznego, indywidualnego i osobistego (w świetle badań aktowych w Warszawie i Siedlcach), „Studia Prawnicze” 1974, z. 2, s. 145-182.
  34. Gubiński A., O niektórych kierunkach orzecznictwa kolegiów do spraw wykroczeń w latach 1972-1975, „Państwo i Prawo” 1976, z. 3, s. 71-81.
  35. Gubiński A., Prawo karno-administracyjne, Państwowe Wydaw. Naukowe, Warszawa 1973.
  36. Gubiński A., Sawicki J., Kłopotliwe zagadnienie na tle kazuistycznej ustawy (300 zł jako znamię kwalifikacji przestępstwa), „Nowe Prawo” 1958, nr 7.
  37. Gubiński A., Sawicki J., Rzeczywista a pozorna rola prewencji generalnej i specjalnej, „Państwo i Prawo” 1958, z. 10, s. 579-597.
  38. Gubiński A., Środki oddziaływania wychowawczego na tle zasady celowości w prawie wykroczeń, „Państwo i Prawo” 1972, z. 10, s. 31-42.
  39. Gubiński A., Welfeld Z., Drobne paserstwo w świetle badań w sądach i kolegiach do spraw wykroczeń, „Studia Prawnicze” 1975, z. 3, s. 129-159.
  40. Gubiński A., Welfeld Z., Oceny spraw o drobne kradzieże umorzonych z mocy art. 27 k.k. i art. 26 § 1 k.k., „Państwo i Prawo” 1976, z. 8-9, s. 153-168.
  41. Gutekunst W., Studia nad sędziowskim wymiarem kary, „Państwo i Prawo” 1959, z. 1, s. 125-136.
  42. Guzkiewicz T., O właściwe stosowanie art. 26 k.k., „Problemy Praworządności” 1972, nr 11.
  43. Jaczyński W., Przypadek mniejszej wagi a praktyka sądowa, „Głos Sądownictwa” 1936, nr 4.
  44. Jamontt J., Oportunizm przy ściganiu przestępstw, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1937, nr 3.
  45. Jamontt J., Rappaport E.S., Komentarz do kodeksu karnego, Warszawa 1932.
  46. Jankowski K., Drobna przestępczość, „Prawo i Życie” 1963, nr 20-21.
  47. Jasiński J., Analiza stosowania ustawy z 17 VI 1966 r., „Zagadnienia Karno-Administracyjne” 1969, nr 3-4.
  48. Jasiński J., Kształtowanie się polityki karnej sądów w latach 1972-1976, „Państwo i Prawo” 1978, z. 2, s. 42-55.
  49. Jasiński Z., Chłosta, „Głos Sądownictwa” 1938, nr 5.
  50. Kaczmarek T., Sędziowski wymiar kary w PRL, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1972.
  51. Kaftal A., Na marginesie uwag w sprawie polityki represyjnej, „Prawo i Życie” 1960, nr 23.
  52. Karl Z., Pojemność więzień a polityka karna, „Przegląd Więziennictwa” 1960, nr 1, s. 31-43.
  53. Kobus A., Powrotność do przestępstwa osób zwolnionych z zakładów karnych i aresztów śledczych na mocy amnestii z 1969 r., „Problemy Wymiaru Sprawiedliwości” 1973, nr 3, s. 41-54.
  54. Kołakowska-Przełomiec H., Przestępczość i nieprzystosowanie społeczne nieletnich w genezie przestępczości dorosłych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1977.
  55. Kozarska-Dworska J., Psychopatia jako problem kryminologiczny, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1977.
  56. Krukowski A., Kilka refleksji wokół problemu warunkowego umorzenia postępowania, „Państwo i Prawo” 1968, z. 12.
  57. Kruszyński P., Zakres normatywnej dopuszczalności orzekania warunkowego umorzenia postępowania, „Problemy Praworządności” 1973, nr 11, s. 38-54.
  58. Kubec Z., O sędziowskim wymiarze kary na tle projektu k.k., „Państwo i Prawo” 1968, z. 7, s. 17-32.
  59. Kubec Z., Sędziowski wymiar kary, „Nowe Prawo” 1957, nr 12, s.14-23.
  60. Kulesza M.L., Śliwowski J.W., Ustawowy a sędziowski wymiar kary, wyd. staraniem Związku Zrzeszeń Młodych Prawników Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1936.
  61. Lernell L., Krukowski A. (red.), Prawo karne. Część szczególna. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1969.
  62. Lernell L., Rozważania o przestępstwie i karze na tle zagadnień współczesności, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1975.
  63. Lernell L., Założenia ideologiczne reformy procedury karnej, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1949, nr 6, s. 33-46.
  64. Makarewicz J., Czy nowelizować kodeks karny, „Głos Sądownictwa” 1938, nr 3.
  65. Makarewicz J., Komentarz do kodeksu karnego, Lwów 1938.
  66. Malec J., Polityka karna w stosunku do sprawców zagarnięcia mienia i paserów, Wyd. Generalnej Prokuratury, Warszawa 1966.
  67. Marek A., Kary krótkoterminowe i ich środki zastępcze, „Gazeta Sądowa i Penitencjarna” 1966, nr 15.
  68. Marek A., Prawo wykroczeń w zarysie, Państwowe Wydaw. Naukowe, Warszawa 1975
  69. Marek A., Stopień społecznego niebezpieczeństwa czynu jako podstawa umorzenia postępowania karnego, TNT, Toruń 1970.
  70. Medyński W.J., Czy wymiar kary z uwzględnieniem prewencji ogólnej jest sprzeczny z duchem kodeksu karnego, „Głos Sądownictwa” 1936, nr 5.
  71. Mogilnicki A., Glaser S., Kodeks Karny. Komentarz, Księgarnia Powszechna, Kraków 1934.
  72. Moszyński W., Stawryłło H., Praktyka prokuratorów w zakresie stosowania przepisów art. 26-28 k.k. (wyniki badań), wyd. Prok. Generalnej, Warszawa 1970.
  73. Murzynowski A., Jeszcze o polityce represyjnej, „Prawo i Życie” 1960, nr 26.
  74. Namiotkiewicz W., Uwagi w sprawie polityki represyjnej, „Prawo i Życie” 1960, nr 22.
  75. Olszewski M., Kontrola sądowa nad orzecznictwem w sprawach o wykroczenia - de lege ferenda, „Państwo i Prawo” 1976, z. 1-2, s. 186-197.
  76. Ostrihanska Z., Wielokrotni recydywiści w świetle badań kryminologicznych i psychologicznych, „Archiwum Kryminologii” 1976, t. VII, s. 7-139, doi: https://doi.org/10.7420/AK1976A.
  77. Pawela S., Wykorzystajmy różne środki, „Prawo i Życie” 1960, nr 25.
  78. Peiper W., Komentarz do kodeksu karnego i prawa o wykroczeniach, Leon Frommer, Kraków 1936.
  79. Pieńska D., Recydywa drobnych kradzieży mienia, „Państwo i Prawo” 1977, z. 2, s. 95-103.
  80. Piotrowski R., Wymiar sprawiedliwości a przestępstwa gospodarcze, „Prawo i Życie” 1960, nr 24.
  81. Pleńska D., Zagadnienia recydywy w prawie karnym, Wydaw. Prawnicze, Warszawa 1974.
  82. Popławski H., Problemy granic przestępstwa i wykroczenia, „Nowe Prawo” 1971, nr 10, s. 1287-1303.
  83. Prawo o wykroczeniach. Projekt, Wydział Karno-Administracyjny Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Warszawa 1961.
  84. Projekt kodeksu karnego. Uzasadnienie, Warszawa 1968.
  85. Radzinowicz L., Kryzys polskiej polityki kryminalnej, „Głos Sądownictwa” 1937, nr 2.
  86. Radzinowicz L., Przestępczość w Polsce w 1934 r., „Głos Sądownictwa” 1934, nr 7-8.
  87. Rappaport E.S., Teoria i praktyka warunkowego skazania w Polsce (1917-1939), „Palestra” 1939 nr 2 i 3.
  88. Ratajczak A., Powrotność do przestępstwa i stosunek do pracy osób zwolnionych z zakładów karnych na podstawie ustawy amnestyjnej z 1969 r., „Zeszyty Naukowe ASW” 1974, nr 4, s. 187-208.
  89. Reforma procedury karnej, Warszawa 1949.
  90. Rybicki M., Aktualne problemy i zadania wymiaru sprawiedliwości, „Nowe Prawo” 1959, nr 7-8, s. 780-788.
  91. Rybicki M., Nasze zadania, „Nowe Prawo” 1957, nr 11, s. 7-20.
  92. Rybicki M., Sądy społeczne w europejskich państwach socjalistycznych, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1974.
  93. S.M., Drobne kradzieże problem istotny, „Prawo i Życie” 1970, nr 22.
  94. Semadeni W., Wymiar kary za kradzież, „Głos Sądownictwa” 1934, nr 6.
  95. Siewierski M., Polityka karania w sprawach na styku przestępstw i wykroczeń, referat na konferencję w Popowie, maj 1977.
  96. Sitnicki Z., Kodeks karny z 1932 r. a praktyka sądowa, „Głos Sądownictwa” 1934, nr 9.
  97. Skupiński J., Kara ograniczenia wolności w orzecznictwie sądowym 1973-1975, „Studia Prawnicze” 1977, z. 4, s. 71-108.
  98. Skupiński J., Model polskiego prawa o wykroczeniach, Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydaw. PAN, Wrocław 1974.
  99. Skupiński J., Przekazanie niektórych drobnych przestępstw do orzecznictwa karno-administracyjnego, „Państwo i Prawo” 1967, z. 1, s. 105-114.
  100. Solarz A., Zagadnienia przestępczości zawodowej w Polsce, Warszawa 1967.
  101. Sołtan N., Zasada celowości i legalności w prokuraturze, „Gazeta Administracji i Policji Państwowej” 1927, nr 9.
  102. Staczyńska A., Umorzenie postępowania ze względu na znikome niebezpieczeństwo społeczne czynu w praktyce sądowej, „Zeszyty Naukowe IBPS” 1975, z. 2, s. 23-37.
  103. Stosowanie przepisów przejściowych, „Zagadnienia Karno-Administracyjne” 1971, nr 6.
  104. Strzembosz A., Nieletni sprawcy kradzieży w środowisku wielkomiejskim, Państwowe Wydaw. Naukowe, Warszawa 1971.
  105. Szczęsny J., Blaski i cienie sądownictwa społecznego, „Gazeta Prawnicza” 1978, nr 4.
  106. Szelhaus S., Młodociani recydywiści, Państwowe Wydaw. Naukowe, Warszawa 1969.
  107. Szelhaus S., Znaczenie alkoholizmu i nadużywania alkoholu w genezie przestępczości recydywistów [w:] J. Jasiński (red.), Zagadnienia przestępczości w Polsce, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1975.
  108. Szeliński F., Niektóre aspekty polityki kryminalnej z ustawy z 18.06.1959 r., „Biuletyn Ministerstwa Sprawiedliwości” 1960, nr 7, s. 1-8.
  109. Szerer M., Karalność drobnych przestępstw, „Nowe Prawo” 1963, nr 12.
  110. Szerer M., Kodeks karny a prewencja ogólna, „Głos Sądownictwa” 1936, nr 3.
  111. Szumski J., Sprawca wykroczenia osoba nieznana, „Gazeta Prawnicza” 1978, nr 8.
  112. Szymanowski T.. Powrotność do przestępstwa po wykonaniu kary pozbawienia wolności, Wydaw. Prawnicze, Warszawa 1976.
  113. Śliwowski J., Refleksje poamnestyjne, „Głos Sądownictwa” 1936, nr 2.
  114. Śmietanka I., Podstawowe zagadnienia kodyfikacji prawa karnego materialnego, „Biuletyn Ministerstwa Sprawiedliwości” 1957, nr 2.
  115. Świt T., Postępowanie uproszczone w procesie karnym, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1972.
  116. Tobis A., Spory o koncepcję wymiaru kary, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1976, nr 4, s. 71-79.
  117. Topiński I., W poszukiwaniu form ścigania drobnej przestępczości, „Prawo i Życie” 1963, nr 16.
  118. Tylman J., Zasada legalizmu w procesie karnym, Wydaw. Prawnicze, Warszawa 1965.
  119. Tyszkiewicz L., Badania osobopoznawcze w prawie karnym, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1975.
  120. Uchwała 7 sędziów SN z 7.06.1971 r., VI KPZ 61/70, OSNKW 1971, nr 9, poz. 126.
  121. Ulman Z., Głos w dyskusji nad polityk ą represyjną, „Prawo i Życie” 1960, nr 23.
  122. Ustawa z dnia 20 lipca 1950 r. o zmianie przepisów postępowania karnego, Dz.U. 1950 Nr 38, poz. 348.
  123. Ustawa z dnia 22 lutego 1947 r. o amnestii, Dz.U. 1947 Nr 20, poz. 78.
  124. Ustawa z dnia 27 kwietnia 1956 r. o amnestii, Dz.U. 1956 Nr 11, poz. 57.
  125. Walczak S., Współczesne tendencje w dziedzinie pracy penitencjarnej i zwalczania przestępczości, „Państwo i Prawo” 1961, z. 4-5, s. 585-598.
  126. Welfeld Z., Przestępstwa i wykroczenia oszustwa na szkodę konsumenta, „Państwo i Prawo” 1977, z. 7, s. 88-104.
  127. Welfeld Z., Winawer W., Orzecznictwo sądów i kolegiów do spraw wykroczeń w sprawach o szalbierstwo, „Państwo i Prawo” 1974, z. 5, s. 86-98.
  128. Wolter W., Dlaczego przesunięcie ku obiektywizmowi, „Prawo i Życie” 1958, z. 19.
  129. Wróblewski B., Świda W., Sędziowski wymiar kary, skład główny Księgarnia Józefa Zawadzkiego, Wilno 1939.
  130. Zahorski A., Uwagi nad dyskusją o polityce karnej, „Głos Sądownictwa” 1936, nr 9.
  131. Zoll A., Materialnoprawna problematyka warunkowego umorzenia postępowania karnego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Prawnicze” 1973, nr 62.
  132. Żochowski D., Sądowa statystyka kryminalna za rok 1937, „Archiwum Kryminologiczne” 1939.