Prześlij tekst
Nr 2 (60) (1979)
Artykuły

Kształtowanie struktury rządu w państwie socjalistycznym

[The formation of government in the socialist state]

  • Marian Grzybowski

Opublikowane 2023-04-30

Słowa kluczowe

  • państwa socjalistyczne,
  • rząd,
  • socialist countries,
  • government
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Jak cytować

Kształtowanie struktury rządu w państwie socjalistycznym: [The formation of government in the socialist state]. (2023). Studia Prawnicze The Legal Studies, 2 (60), 41-65. https://doi.org/10.37232/sp.1979.2.2

Abstrakt

The majority of the constitutions of the European socialist states comprise only brief regulations as to the structure and principles behind the functioning of the government. They provide for appropriate formation of a government and vest adequate powers in this respect both with the parliament and the top presiding organ — though with regard to a limited range of problems and temporarily — between the sessions or subsequent terms of the parliament. Both the execution of the powers pertaining to the formation of the government and the ratification of the resolutions passed by the top presiding organ, which concern the membership of the government, furnish the parliament with an opportunity to participate in the formation of the top executive-managing organ. The exceptions to the rule embrace the constitutional provisions of Czechoslovakia (of 1960 and 1968). Jugoslavia (of 1953, 1963 and 1974 — which are in force at present) and Rumania (after the amendments of 1974) where the power to decide about the composition of the government (in Jugoslavia — The Federal Executive Council) has been vested with the president. In Rumania the situation is most complex — the decisions on the formation of the government “in concreto” have been devided among the Grand National Assembly, the Council of State and its president.
Under the circumstances when the actual composition of the government is determined by other state organ than the parliament, in terms of the powers vested with the socialist parliament, the latter’s directions which regulate the structure and operation of the top executive-managing organ, are of outstanding significance. However as soon as the regulations are ranked as an act, the structure of the government becomes more stable in legal terms, and the resolutions passed by the parliament, president or the top presiding organ, pertaining to the composition of the government “in concreto”, gain in firm foundations. In this connection a comprehensive statute (in a form of a special “act on government”) seems to be an optimal solution. In several socialist countries the tradition of such a statute has been of a long standing (in the German Democratic Republic).

Bibliografia

  1. Adam A., A Minintertanaes jogallasa es fobb feladatai a nodositott alkotmary alapjan, „Jugtudonanyi kozleneyek” 1972, nr 12.
  2. Askierow A.A., Oczerki sowietskogo stroitielstwa, Moskwa 1953.
  3. Beer I., Kovacs I., Szamel L., Gosudarstwiennoje prawo Wiengierskiej Narodnoj Riespubliki, Moskwa 1963.
  4. Ceausescu N., Bericht uber den Enfurt der Verfassung der Sozialistischen Republik Rumanien, Bukarest 1965.
  5. Dekret z dnia 21 września 1950 r. zmieniający ustawę o zmianie organizacji naczelnych władz gospodarki narodowej, Dz.U. 1950 Nr 44, poz. 400.
  6. Dohlus H., Die fuhrende Rolle der marksistische – leninistischen Partei und ihre Verwirklichung durch die SED, „Einheit” 1968, nr 9.
  7. Działocha K., Ewolucja prawna organów prezydialnych w państwach socjalistycznych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Wrocław 1974.
  8. Gebert S., Uwagi wstępne do konstytucji Rumunii [w:] Burda A. (red.), Konstytucje europejskich państw socjalistycznych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa 1967.
  9. Gościniak K., Uwagi wstępne (do konstytucji Bułgarii) [w:] Burda A. (red.), Konstytucje europejskich państw socjalistycznych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa 1967.
  10. Gościniak K., Uwagi wstępne (do konstytucji Bułgarii) [w:] Burda A. (red.), Konstytucje europejskich państw socjalistycznych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa 1967.
  11. Grzybowski M., Uprawnienia parlamentu w zakresie normatywnego kształtowania struktury rządu w europejskich państwach socjalistycznych, „Zeszyty Naukowe UJ. Prace z Nauk Politycznych” 1977, z. 10.
  12. Honecker E., Die Role der Partei in der Period der Vollendung des Sozialismus. Protokoll der Verhandlung des VII. Parteitages der SED, Bd. 2, Berlin 1967.
  13. Hydrych J., Sromek A., Ceskoslovenska statni sprawa, Praha 1973.
  14. Jakimowicz I.W., Wiengierskaja Narodnaja Riespublika, Moskwa 1960.
  15. Jakubowicz S., Zmiany w organizacji przemysłu w ZSRR,, „Przegląd Organizacji” 1973, nr 2.
  16. Janicki J., Ewolucja ustroju politycznego Niemieckiej Republiki Demokratycznej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa 1974.
  17. Janicki L., Naczelne organa władzy i administracji państwowej Niemieckiej Republiki Demokratycznej po 20 latach jej istnienia, „Przegląd Zachodni” 1969, nr 4.
  18. Kawalec W., Niektóre problemy nowego etapu zarządzania w ZSRR, GiAT 1964, nr specjalny.
  19. Kohler I., Wetzig S., Uber Wesen und Aufgaben der Blockpolitik in der DDR, „Einheit” 1961, nr 2.
  20. Kozłowski H., Socjalistyczna wielopartyjność w NRD, Śląski Instytut Naukowy, Katowice 1971.
  21. Kruk M., Ustrój polityczny Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1976.
  22. Levit P., Soustava statnih organu v nove ustave, „Acta Universitatis Carolinae” 1960.
  23. „Neues Deutschland” z 14.07.1967 r., nr 191.
  24. Nowak K., Sposób powoływania i zakres uprawnień rządu w Niemieckiej Republice Demokratycznej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1969, nr 4.
  25. Petzold S., Schussler G., Das neue Gesetz uber den Ministerrat der DDR – schopfersche Anwendung der Leninischen Staatslehre, „Staat und Recht” 1972, nr 12.
  26. Rattinger B. (red.), Statni pravo CSSR, t. 3, Praha 1963.
  27. Schulze G., Nowa ustawa o Radzie Ministrów NRD, „Państwo i Prawo” 1973, z. 5.
  28. Siemieński F., [w:] Studia z zakresu konstytucjonalizmu socjalistycznego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław-Warszawa 1969.
  29. Spasow B., Konstitucija i narodnoje priedstawitielstwo w Norodnoj Riespublikie Bołgarii, Moskwa 1977.
  30. Stembrowicz J., Struktura, organizacja i tryb funkcjonowania rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Centralny Ośrodek Metodyczny Studiów Nauk Politycznych, Warszawa 1974.
  31. Szymczak T., Organy władzy i administracji europejskich państw socjalistycznych, Książka i Wiedza, Warszawa 1970.
  32. Szymczak T., Ustrój państw socjalistycznych Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej, Państwowe Wydaw. Naukowe, Łódź-Warszawa 1963.
  33. Szymczak T., Ustrój polityczny Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (1936-1976), Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1978.
  34. Trella J., Chovanec J., Nove stataprovne usposiadanie CSSR, Bratislava 1971.
  35. Ustawa konstytucyjną z 20 grudnia 1970 r. o zmianach w systemie organów centralnych, na których czele stoi członek rządu Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej, Sb. Zak. CSSR 1970 Nr 38, poz. 126.
  36. Ustawa z 17 IV 1965 r. o Radzie Ministrów [w:] Das System der sozialistischen Gesellschafts- und Staatsordnung in der Deutschen Demokratischen Republik, Staatsverlag der Deutschen Demokratischen Republik, Berlin 1969.
  37. Ustawa z dnia 10 lutego 1949 r. o zmianie organizacji naczelnych władz gospodarki narodowej, Dz.U. 1949 Nr 7, poz. 43.
  38. Ustawa z dnia 8 czerwca 1972 r. o utworzeniu urzędu Ministra do Spraw Kombatantów, Dz.U. 1972 Nr 23, poz. 167.
  39. Własow A.A., Studienikin S.S., Sowietskoje administratiwnoje prawo, Moskwa 1959.
  40. Zakrzewska J., Uwagi wstępne (do konstytucji Albanii) [w:] Burda A. (red.), Konstytucje europejskich państw socjalistycznych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa 1967.
  41. Żmigrodzki M., System partyjny Ludowej Republiki Bułgarii, Państwowe Wydaw. Naukowe, Warszawa 1977.