Nr 3-4 (189) (2011)
Artykuły

Prezydent przed Trybunałem? Analiza skutków prawnych wydania przez Międzynarodowy Trybunał Karny nakazu aresztowania Omara al-Bashira i Muammara al-Kaddafiego

[President before the court? A legal analysis of the implications of the issuance by the International Criminal Ccourt of an arrest warrant for Omar Al-Bashir i Muammar al-Kaddafi]

Opublikowane 2011-12-31

Słowa kluczowe

  • Omar Al-Bashir,
  • Muammar al-Kaddafi,
  • Międzynarodowy Trybunał Karny,
  • prezydent,
  • ludobójstwo,
  • przestępstwa wojenne,
  • przestępstwa przeciwko ludności,
  • International Criminal Court,
  • president,
  • genocide,
  • war crimes,
  • crimes against humanity

Jak cytować

Rogala, M. (2011). Prezydent przed Trybunałem? Analiza skutków prawnych wydania przez Międzynarodowy Trybunał Karny nakazu aresztowania Omara al-Bashira i Muammara al-Kaddafiego: [President before the court? A legal analysis of the implications of the issuance by the International Criminal Ccourt of an arrest warrant for Omar Al-Bashir i Muammar al-Kaddafi]. Studia Prawnicze / The Legal Studies, (3-4 (189), 35–61. https://doi.org/10.37232/sp.2011.3-4.2

Abstrakt

Jednym z najbardziej przerażających aspektów zbrodni ludobójstwa, zbrodni wojennych czy zbrodni przeciwko ludzkości jest nie tyle ich skala, co fakt powiązania z suwerenną władzą państwa, która albo na nie przyzwala, albo wręcz uczestniczy w ich dokonaniu. Oto bowiem niczym w teorii nieograniczona suwerenna władza państwowa, posiadająca monopol na stosowanie środków przymusu, zaczyna korzystać ze swoich kompetencji przeciwko własnym obywatelom.

Doprowadzenie do takiego wynaturzenia funkcji państwa sprawiło, że w drugiej połowie XX wieku zaczęto traktować prawo międzynarodowe jako element ochrony niewinnych ludzi przed nieobliczalnym i niepoddanym żadnej kontroli suwerenem. Dążenie do zapewnienia takiej ochrony znalazło wyraz w konwencjach międzynarodowych, a także w działaniach rozmaitych organów międzynarodowych, w tym przede wszystkim Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych.

 

One of the most frightening aspects of the crime of genocide, war crimes or crimes against humanity is not so much their scale as their relationship with the sovereign power of the state, which either condone, or even participate in their making. It happens when the theoretically unlimited sovereign state power, which is connected with a monopoly on the use of coercive measures, begins to be used against its own citizens. Because of such a misuse of the state functions in the second half of the 20th century international law began to be treated as an element of protection of innocent people against the unpredictable sovereign state. Providing such a protection is enshrined in the international conventions, and in the activities of various international bodies, including in particular the Security Council of the United Nations. But so far there has not been found in the international law an ideal way to solve the conflict between the need to protect fundamental individual rights and the respect of sovereignty of the state. Creation by an international treaty of the International Criminal Court can be described as a major step on the way to the final determination of the relationship between human rights and state sovereignty. Hence, the process of its creation and first years of operation was marked by a dispute between the defenders of those values. In particular this is reflected in a controversy that caused the issuing by the Court of the arrest warrant for the Sudanese President Omar al-Bashir, suspected of committing on the territory of Darfur war crimes, crimes against humanity and genocide. One of the key issues emerging in connection with the Arrest Warrant issued for the head of state is a way to determine the mutual relationship between the obligations of states towards the international court, appointed for the purpose to prevent the gravest international crimes remaining unpunished, and the norms of international law obligating respect for the state sovereignty, by ensuring the immunity of his head is being observed. This article is an attempt to analyze this relationship, regarding the provisions of the Statute of the International Criminal Court, the wording of Security Council Resolution 1593, refering to the Court situation in Darfur and the Security Council Resolution 1970 refering to the Court situation in Libya, and also appropriate rules of customary international law and decisions of international courts.

Bibliografia

  1. Akande D., The Bashir Indictment. Are Heads of State Immune From ICC Prosecution? Oxford Transitional Justice Research Working Paper, http://www.csls.ox.ac.uk/documents/Akande.pdf [dostęp: 2011 r.].
  2. Akande D., The legal nature of Security Council referrals to the ICC and its impact on Al Bashir’s immunities, „Journal of International Criminal Justice” 2009, nr 2, s. 333–352
  3. ANNEX A: Public Redacted Version of Prosecution's Application under Article 58 filed on 14 July 2008, ICC-02/05-157-AnxA.
  4. Arrest Warrant of 11 April 2000 (Democratic Republic of the Congo v. Belgium), Judgment, I.C.J. Reports 2002, http://www.icj-cij.org/docket/index.php?p1=3&p2=3&code=cobe&case=121&k=36 [dostęp: 2011 r.].
  5. Barker C.J., The future of former head of State Immunity after ex parte Pinochet, „International and Comparative Law Quarterly” 1999, nr 4, s. 937–949.
  6. Gaeta P., Does President Al Bashir enjoy immunity from arrest? „Journal of International Criminal Justice” 2009, nr 2, s. 315–332.
  7. ICC-02/05-01/09 Prokurator przeciwko Omarowi al-Bashirowi, Aneks E1 – Prosecution Submision of Supporting Material – DAR-0158-0964, s. 1001–1007.
  8. Judgment - Regina v. Bartle and the Commissioner of Police for the Metropolis and Others Ex Parte Pinochet Regina v. Evans and Another and the Commissioner of Police for the Metropolis and Others Ex Parte Pinochet (On Appeal from a Divisional Court of the Queen's Bench Division), http://www.publications.parliament.uk/pa/ld199899/ldjudgmt/jd990324/pino1.htm [dostęp: 2011 r.].
  9. Karta Narodów Zjednoczonych, Statut Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości i Porozumienie ustanawiające Komisję Przygotowawczą Narodów Zjednoczonych, Dz.U. 1947 r. Nr 23, poz. 90 ze zm.
  10. Koller D., Immunities of Foreign Ministers. Paragraph 61 of the Yerodia Judgment As It Pertains to the Security Council and the International Criminal Court, „American University International Law Review” 2004, nr 1, s. 7–42.
  11. Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 10 grudnia 1984 r., Dz.U. 1989 r. Nr 63, poz. 378.
  12. Konwencja w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa, uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 9 grudnia 1948 r. (ratyfikowana zgodnie z ustawą z dnia 18 lipca 1950 r.), Dz.U. 1952 r. Nr 2, poz. 9.
  13. Konwencja Wiedeńska o Prawie Traktatów sporządzona w Wiedniu dnia 23 maja 1969 r., Dz.U. 1990 r. Nr 74, poz. 439.
  14. Porozumienie międzynarodowe w przedmiocie ścigania i karania głównych przestępców wojennych Osi Europejskiej, podpisane w Londynie dnia 8 sierpnia 1945 r., Dz.U. 1947 r. Nr 63, poz. 367.
  15. Prunier G., Darfur: The ambiguous genocide, Cornell University Press, Londyn 2005.
  16. Rezolucja 1593 (2005) Rady Bezpieczeństwa ONZ, http://daccess-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N05/292/73/PDF/N0529273.pdf?OpenElement [dostęp: 2011 r.].
  17. Rezolucja 1970 (2011) (dostępna na stronie: http://daccess-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N11/245/58/PDF/N1124558.pdf?OpenElement [dostęp: 2011 r.].
  18. Rezolucja 827 (1993) Rady Bezpieczeństwa ONZ powołująca Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii, http://daccess-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N93/306/28/IMG/N9330628.pdf?OpenElement [dostęp: 2011 r.].
  19. Rezolucja 955 (1994) Rady Bezpieczeństwa ONZ powołująca Międzynarodowy Trybunał Karny dla Rwandy, http://www.un.org/ictr/english/Resolutions/955e.htm [dostęp: 2011 r.].
  20. Rzymski Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego sporządzony w Rzymie dnia 17 lipca 1998 r., Dz.U. z 2003 r. Nr 78, poz. 708.
  21. Sluiter G., Obtaining Cooperation from Sudan – where is the Law?, „Journal of International Criminal Justice“ 2008, nr 5, s. 871–884.
  22. Sprawa zastosowania konwencji o zapobieganiu i karaniu zbrodni ludobójstwa (Bośnia i Hercegowina v. Serbia i Czarnogóra), http://www.icj-cij.org/docket/files/91/13685.pdf [dostęp: 2011 r.].
  23. Ssenyonjo M., The International Criminal Court and the warrant of arrest for Sudan’ President Al-Bashir. A crucial step towards challenging impunity or a political decision?, „Nordic Journal of International Law“ 2009, nr 3, s. 397–431.
  24. Statutu Międzynarodowego Trybunału do Sądzenia Osób Odpowiedzialnych za Poważne Naruszenia Międzynarodowego Prawa Humanitarnego Popełnione na Terytorium byłej Jugosławii od 1991 r., http://www.pck.org.pl/pliki/mph/1993_Haga_-_Statut_MTKJ.pdf [dostęp 2011 r.].
  25. Statutu Międzynarodowego Trybunału do spraw Rwandy, http://www.pck.org.pl/pliki/mph/1994_Nowy_Jork_-_MTKR.pdf [dostęp: 2011 r.].
  26. Szmulik B., Żmigrodzki M., Wprowadzenie do nauki o państwie i polityce, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2002.
  27. Telegraph.co.uk, http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/africaandindianocean/sudan/4933329/Sudans-Omar-al-Bashir-says-ICC-can-eat-his-arrest-warrant.html [dostęp 2011 r.].
  28. The Prosecutor v Omar Hassan Ahmad AL BASHIR (“Omar Al Bashir”), ICC-02/05-01/09.
  29. Williams S., Sherif L., The arrest warrant for President al-Bashir. Immunities of incumbent heads of state and the International Criminal Court, „Journal of Conflict and Security Law“ 2009, nr 1, s. 71–92.
  30. Zappalà S., Do Heads of State in Office enjoy immunity from jurisdiction for international crimes? The Ghaddafi case before the French Cour de Cassation, „European Journal of International Law” 2001, nr 3, s. 595–612.