Prześlij tekst
Nr 1 (187) (2011)
Artykuły

Roszczenie współwłaściciela o zwrot wydatków poniesionych w związku z rzeczą wspólną

[Claim of co-owner for reimbursement of expenses associated with common property]

  • Adam Borowicz

Opublikowane 2011-03-31

Słowa kluczowe

  • roszczenie,
  • współwłaściciel,
  • Kodeks cywilny,
  • zwrot wydatków,
  • roszczenie o zwrot wydatków,
  • claim,
  • co-owner,
  • Polish Ciwil Code,
  • reimbursement of expenses,
  • common property,
  • refund claim
    • ...Więcej
    Less

Prawa autorskie (c) 2011 ILS PAS

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Jak cytować

Roszczenie współwłaściciela o zwrot wydatków poniesionych w związku z rzeczą wspólną: [Claim of co-owner for reimbursement of expenses associated with common property]. (2011). Studia Prawnicze The Legal Studies, 1 (187), 95-124. https://doi.org/10.37232/sp.2011.1.4

Abstrakt

Kwestie dotyczące zwrotu wydatków poczynionych na rzecz wspólną stanowią jedno z podstawowych źródeł sporów powstających między współwłaścicielami rzeczy, o czym przekonuje w szczególności szereg wydanych w ostatnich latach orzeczeń Sądu Najwyższego dotyczących tychże zagadnień. Znaczna liczba sporów między współwłaścicielami, których przedmiotem są zasady zwrotu wydatków poniesionych na rzecz wspólną, wynika zapewne w dużej mierze z lakoniczności regulacji ustawowej dotyczącej tejże materii. Artykuł niniejszy stanowi próbę omówienia podstawowych elementów konstrukcji prawnej roszczenia współwłaściciela o zwrot wydatków związanych z rzeczą wspólną.

 

This study is devoted to the analysis of the legal basis, the premises and the content of mutual claims of co-owners for reimbursement of expenses associated with common property, as it is regulated in Polish law. The author expresses the view according to which in Polish law the above mentioned obligation of co-owner is a special case of the general duty to reverse unjust enrichment, based on Article 405 of the Polish Civil Code. This opinion is opposed to the standard view according to which the obligation to pay compensation for expenses associated with common property is based only on Article 207 of the Civil Code. The view according to which the obligation to pay compensation for expenses associated with common property is a special case of the general duty to reverse unjust enrichment makes it possible to justify widely shared assumption that only expenses beneficial to all co-owners should be compensated for. Such expenses include costs incurred in order to improve the common property as well as costs incurred in order to avoid deterioration or loss of the common property. On the other hand, co-owners are not obliged to reimburse for expenses made only in order to satisfy subjective preferences of one of them. The author also argues that on the basis of the statutory regulations concerning unjust enrichment it is reasonable to differentiate between the content of claim for reimbursement of necessary expenses associated with the common property and the content of claim for compensation of improvements made by co-owner. As far as necessary expenses incurred by one of the co-owners are concerned, the obligation of the rest of the coowners is only monetary. On the other hand, if one of the co-owners incurred costs in order to improve the common property and these improvements are significant the co-owner may claim such improvements “in nature”, which means that the co-ownership is dissolved and the object of the common property is granted to the co-owner who made these improvements. In such a case other co-owners obtain amount of money which equals the value of their shares in the common property estimated without taking into account the value of improvements. However, the author also discusses the special cases when the improvements of the common property cannot be compensated “in nature”. In the final part of the study it is argued that the right to reimbursement for expenses incurred by the co-owner is transferred to a person who acquires share of this co-owner in the common property through contract only when there is explicit agreement to that effect or when the contractual transfer of the share is gratuitous.

Bibliografia

  1. Cisek A. [w:] E. Gniewek (red.), Kodeks cywilny. T. 1. Komentarz do art. 1-534, C.H. Beck, Warszawa 2004.
  2. Cisek A. [w:] K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. T. 1. Komentarz do art. 1-44911, C.H. Beck, Warszawa 2008.
  3. Dybowski T., Pyrzyńska A. [w:] E. Łętowska (red.), Prawo zobowiązań – część ogólna, C.H. Beck, Warszawa 2006.
  4. Dyoniak A., Zwrot nakładów i wydatków na podstawie art. 45 k.r.o., „Nowe Prawo” 1974, nr 7–8.
  5. Filipiak T.A. [w:] A. Kidyba (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. T. 2. Własność i inne prawa rzeczowe, Wolters Kluwer, Warszawa 2009.
  6. Ignatowicz J. [w:] Z. Resich, J. Ignatowicz, J. Pietrzykowski, J. Bielski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. T. 1, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1972.
  7. Ignatowicz J., Prawo rzeczowe, C.H. Beck, Warszawa 1997.
  8. Kamiński W., Roszczenia z tytułu nakładów w postępowaniu działowym, „Palestra” 1973, nr 12, s. 30–36.
  9. Kremis J. [w:] B. Kordasiewicz (red.), Prawo spadkowe, C.H. Beck, Warszawa 2009.
  10. Księżak P., Bezpodstawne wzbogacenie. Art. 405-415 KC. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2007.
  11. Kunicki A., Glosa do uchwały SN z 5.V.1978 r. III CZP 26/78. [Dot. zniesienia współwłasności nieruchomości miejskiej], „Nowe Prawo” 1979, nr 11, s. 145–149.
  12. Łętowska E., Bezpodstawne wzbogacenie, C.H. Beck, Warszawa 2000.
  13. Mostowik P. [w:] A. Olejniczak (red.), Prawo zobowiązań – część ogólna, C.H. Beck, Warszawa 2009, s. 254–271.
  14. Ohanowicz A., Niesłuszne wzbogacenie, Panstwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1956.
  15. Pietrzykowski J. [w:] K. Piasecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego. T. 2. Komentarz do artykułów 506-1088, C.H. Beck, Warszawa 2006.
  16. Pietrzykowski K. [w:] K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. T. 1. Komentarz do art. 1-44911, C.H. Beck, Warszawa 2008.
  17. Radwański Z., Prawo zobowiązań, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986.
  18. Rudnicki S., Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe, Warszawa 2005.
  19. Serda W., Nienależne świadczenie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988.
  20. Skowrońska-Bocian E. [w:] K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. T. 1. Komentarz do art. 1-44911, C.H. Beck, Warszawa 2008.
  21. Stelmachowski A. [w:] T. Dybowski (red.), Prawo rzeczowe, C.H. Beck, Warszawa 2007.
  22. Stelmachowski A., Nominalizm a wykonanie w pieniądzu niepieniężnych zobowiązań, „Nowe Prawo” 1959, nr 11, s. 1272–1288.
  23. Stempniak A., Postępowanie o dział spadku, C.H. Beck, Warszawa 2010.
  24. Sychowicz M., Postępowanie o zniesienie współwłasności, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1976.
  25. Sznajder K., Charakter prawny roszczenia współwłaściciela o zwrot nakładów na rzecz wspólną, „Rejent” 2009, nr 2, s. 147–162.
  26. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2006 r., III CZP 11/06, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna” 2007, nr 3, poz. 38.
  27. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 2006 roku, III CZP 11/06, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna” 2007, nr 3, poz. 38.
  28. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 listopada 1963 roku, III CO 49/63, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna” 1964, nr 11, poz. 218.
  29. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 1992 r., III CZP 140/92, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna” 1993, nr 4, poz. 64.
  30. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2008 roku, III CZP 144/07, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna” 2009, nr 2, poz. 22.
  31. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2009 roku, III CZP 144/07, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna” 2009, nr 2, poz. 22.
  32. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 1978 roku, III CZP 26/78, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna” 1979, nr 1, poz. 3.
  33. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 1980 roku, III CZP 80/79, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna” 1980, nr 9, poz. 157.
  34. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 2003 roku, V CK 141/02, niepubl.