Pozytywizm pochowany żywcem? W obronie miękkiego pozytywizmu

Abstrakt

Podejmowana przez miękkich (inkluzywnych) pozytywistów (następców H.L.A. Harta, tj. J. Colemana, W. Waluchowa, M. Kramera, K. E. Himmę) próba utrzymania stanowiska pozytywistycznego (teza o rozdziale, teza o źródłach społecznych) jest połączona z teoretycznym uwzględnieniem obecnych w praktyce sędziowskiej odwołań do argumentów moralnych. Inkluzywni pozytywiści traktują zatem rzeczywiste powiązania prawa i moralności jako związki kontyngentne, które próbują uzasadnić na poziomie systemowej reguły uznania. Stanowisko to, stanowiące próbę odnalezienia „złotego środka” w teorii prawa, jest krytykowane zarówno przez niepozytywistów, jak i pozytywistów „twardych”. R. Dworkin oraz L. Morawski krytykują miękki pozytywizm za to, że wbrew deklaracjom, nie przystaje on do wymagań współczesnej praktyki prawniczej, stanowiąc „zdegenerowany” i statyczny program badawczy. Z kolei J. Raz i jego zwolennicy wskazują, że poprzez fakt inkorporacji moralności do reguły uznania de factonie jest on już pozytywizmem. Niniejszy artykuł podejmuje próbę obrony miękkiego pozytywizmu przede wszystkim przeciwko zarzutom niepozytywistów. Przedstawia także pewną wersję miękkiego pozytywizmu, którą można nazwać „konstruktywną” (autorstwa V. Villi). Na koniec wykazuje również, że miękki pozytywizm, jako zgodna z „duchem” pozytywizmu Modyfikacja (tj. dostosowanie tej teorii do wymagań współczesności), może być uzasadniona także przez odwołanie się do myślenia postmodernistycznego.

The efforts taken by the “soft” (inclusive) positivists (H.L.A. Hart’s followers, ie. J. Coleman, W. Waluchow, M. Kramer, K.E. Himma) to defend the legal positivist position (the separability thesis, the social sources thesis) are combined with theoretical references to the moral arguments which are present in judicial practice. Therefore, the inclusive positivists treat the relationship between law and morality as a contingent relationship and try to justify it on the basis of the system’s overriding rule of recognition. This position, as an attempt to find the “golden mean” in theory of law, is criticized both by non-positivists and “hard” positivists. For instance, R. Dworkin or L. Morawski claim that, despite its declarations, soft positivism actually does not respond to the requirements of modern legal practice and is a “degenerated” and stagnant research program. On the other hand, J. Raz contends that due to the incorporation of morality, soft positivism is no longer a real positivism. The article presents a defense of soft positivism, especially against its non-positivistic critics, as well as a version of soft positivism, which can be called a “constructive” one (V. Villa). It also shows that soft positivism, as being consistent with the “spirit” of positivism and complying with the requirements of the present judicial practice, may be justified by reference to postmodern thinking.