Make a Submission
No. 3 (109) (1991)
Artykuły

Presupozycje a dyskurs prawniczy

[Presuppositions and legal discourse]

  • Zbigniew Łyda
Zbigniew Łyda
Uniwersytet Śląski w Katowicach

Published 1991-04-30

Keywords

  • legal language,
  • legal reasoning,
  • logic,
  • theory of law,
  • philosophy of law
Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

How to Cite

Presupozycje a dyskurs prawniczy: [Presuppositions and legal discourse]. (1991). Studia Prawnicze The Legal Studies, 3 (109), 19-37. https://doi.org/10.37232/sp.1991.3.2

Abstract

Zagadnienia aktów mowy oraz presupozycji stanowiły dwa wiodące tematy lingwistyki przełomu lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. Stosowa­nie metod właściwych naukom o języku przez przedstawicieli nauki prawa pociąga za sobą i ten efekt, że popularne w lingwistyce zagadnienia znajdują swe mniej lub bardziej oddalone w czasie, mniej lub bardziej zasadne teoretycznoprawne parafrazy. Problematyka aktów mowy zajmuje odrębne miejsce wśród dociekań nad dyskursem dyrektywnym; problematyka presupo­zycji zdobywa sobie obecnie analogiczną, niezależną pozycję w badaniach nad językami związanymi z prawem.

Stosowanie metod określanych konwencjonalnie jako „logiczno-językowe" wiedzie wielokrotnie do istotnych i cennych rezultatów, ale tylko wówczas, gdy aplikacja taka opiera się na precyzyjnie zbudowanym aparacie pojęciowym. Celem przedstawianych uwag jest określenie zakresu (ewentualnego) zastoso­wania koncepcji presupozycji w badaniach nad właściwościami dyskursu prawniczego w takim kształcie, jaki uformował się (lub „formuje się") w filozofii i lingwistyce.

References

  1. Ajdukiewicz K., Zdania pytajne [w:] K. Ajdukiewicz, Język i poznanie. T. I, Państwowe Wydaw. Naukowe, Warszawa 1985.
  2. Atlas J.D., How Linguistics Matters to Philosophy. Presupposition, Truth and Meaning [w:] Ch.-K. Oh, D.A. Dinneen (red.), Syntax and Semantics 11. Presupposition, Academic Press, New York 1979.
  3. Austin J.L., How to do Things with Words, Oxford University Press, Oxford 1975.
  4. Bar-Hillel Y., Out of the Pragmatic Wastebasket, „Linguistic Inquiry” 1971, nr 2.
  5. Black M., Presuppositions and Implication [w:] M. Black, Models and Metaphors, Cornell University Press, Ithaca, N.Y. 1962.
  6. Boër S.E., Lycan W.G., The Myth of Semantic Presupposition (mimeo), Indiana University Linguistics Club, Bloomington 1977.
  7. Bogusławski A., Presupozycje a negacja [w:] M.R. Mayenowa (red.), Semantyka tekstu i języka, Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydaw., Wrocław 1976.
  8. Bogusławskij A., Termin „priesuppozicyja” i poniatnyj apparat tieorii tieksta [w:] M.R. Mayenowa (red.), Tekst, język, poetyka, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich - Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1978.
  9. Brown G., Yule G., Discourse Analysis, Cambridge-University-Press, Cambridge 1984.
  10. Cervera A. D e, Problems with Presuppositions. Comments on Wróblewski [w:] E. Bulygin (red.), Man, Law Modern Forms of Life, D. Reidel, Dordrecht-Boston-Lancaster 1985.
  11. Coulthard M., An Introduction to Discourse Analysis, Longman, London 1979.
  12. Dascal M., Pragmatics and the Philosophy of Mind I. Thought in Language, John Benjamins, Amsterdam-Philadelphia 1983.
  13. Ducrot O., Presupozycje, warunki użycia czy elementy treści? „Pamiętnik Literacki” 1975, t. LXVI, z. 1.
  14. Duguit L., Kierunki rozwoju prawa cywilnego od początku XIX wieku, Księgarnia Powszechna, Warszawa-Kraków 1938.
  15. Fillmore Ch.J., Verbs of Judging: An Exercise in Semantic Description [w:] Ch.J. Filkmore, D.T. Langendoen (red.), Studies in Linguistic Semantics, Holt, Rinehart and Winston, New York 1971.
  16. Frege G., Sens i znaczenie [w:] G. Frege, Pisma semantyczne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1977.
  17. Garner R., „Presupposition” in Philosophy and Linguistics [w:] Ch.J. Filkmore, D.T. Langendoen (red.), Studies in Linguistic Semantics, Holt, Rinehart and Winston, New York 1971.
  18. Gazdar G., A Solution to the Projection Problem [w:] Ch.-K. Oh, D.A. Dinneen (red.), Syntax and Semantics 11. Presupposition, Academic Press, New York 1979.
  19. Gazdar G., Implicature, Presupposition and Logical Form (mimeo), 1977.
  20. Gazdar G., Pragmatics. Implicature, Presupposition and Logical Form, Academic Press, New York 1979.
  21. Geny F., Heck Ph., Kohler J., Waśkowski E., O metodzie wykładni prawa, Księgarnia Powszechna, Warszawa b.r.w.
  22. Gizbert-Studnicki T., Język prawny z perspektywy socjolingwistycznej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa-Kraków 1986.
  23. Gizbert-Studnicki T., O sposobach formułowania dyrektyw, „Studia Semiotyczne” 1983, t. XIII.
  24. Grice H.P., Logika a konwersacja [w:] B. Stanosz (red.), Język w świetle nauki, Czytelnik, Warszawa 1980.
  25. Hacker P.M.S., Hart's Philosophy of Law [w:] P.M.S. Hacker, J. Raz (red.), Law, Morality and Society, Oxford 1977.
  26. Harris Z.S., Założenia metodologiczne językoznawstwa strukturalnego [w:] H. Kurkowska, A. Weinsberg (red.), Językoznawstwo strukturalne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1979.
  27. Hart H.L.A., The Concept of Law, Clarendon, Oxford 1961.
  28. Karttunen L., Peters S., Conventional Implicature [w:] Ch.-K. Oh, D.A. Dinneen (red.), Syntax and Semantics 11. Presupposition, Academic Press, New York 1979.
  29. Katz J.J., Propositional Structure and Illocutionary Force, Harvard University Press, Cambridge Mass. 1980.
  30. Keenan E.L., Two Kinds of Presuppositions in Natural Language [w:] Ch.J. Filkmore, D.T. Langendoen (red.), Studies in Linguistic Semantics, Holt, Rinehart and Winston, New York 1971.
  31. Kubiński T., Wstęp do logicznej teorii pytań, Państwowe Wydaw. Naukowe, Warszawa 1970.
  32. Langendoen D.T., Savin H.D., The Projection Problem for Presupposition [w:] Ch.J. Filkmore, D.T. Langendoen (red.), Studies in Linguistic Semantics, Holt, Rinehart and Winston, New York 1971.
  33. Levinson S.C., Pragmatics, Cambridge University Press, Cambridge 1983.
  34. Lyons J., Semantyka. T. 2, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1989.
  35. McCawley J.D., A Program for Logic [w:] D. Davidson, G. Harmah (red.), Semantics of Natural Language, D. Reidel, Dordrecht 1972.
  36. McCaw1ey J.D., Everything that Linguists have Always Wanted to Know about Logic (but were ashamed to ask), University of Chicago Press, Chicago 1981.
  37. Planiol M., Traite pratique de droit civil francais, t. VI, LGDJ, Paris 1930.
  38. Płeszka K., Gizbert-Studnicki T., Dwa ujęcia wykładni prawa. Próba konfrontacji, „Prace z Nauk Politycznych” 1984, z. 20.
  39. Russell B., Denotowanie [w:] J. Pelc, Logika i język, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1967.
  40. Searle J.R., A Taxonomy of Illocutionary Acts [w:] J.R. Searle, Expression and Meaning. Studies in the Theory of Speech Acts, Cambridge University Press, Cambridge 1979.
  41. Searle J.R., Speech Acts. An Essay in the Philosophy of Language, Cambridge University Press, Cambridge 1970.
  42. Searle J.R., Vanderveken D., Foundations of Illocutionary Logic, Cambridge University Press, Cambridge 1985.
  43. Sellars W., Presupposing , „The Philosophical Review” 1954, t. 63.
  44. Stalnaker R., Pragmatics [w:] D. Davidson, G. Harmah (red.), Semantics of Natural Language, D. Reidel, Dordrecht 1972.
  45. Strawson P.F., Identyfying Reference and Truth-Values, „Theoria” 1964, t. XXX.
  46. Strawson P.F., Introduction to Logical Theory, Methuen, London 1952.
  47. Strawson P.F., O odnoszeniu się użycia wyrażeń do przedmiotów [w:] J. Pelc, Logika i język, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1967.
  48. Szpunar A., Nadużycie prawa podmiotowego, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1947.
  49. Wilson D., Presuppositions and Non-Truth Conditional Semantics, Academic Press, New York 1975.
  50. Wilson D., Sperber D., Ordered Entailments. An Alternative to Presuppositional Theories [w:] Ch.-K. Oh, D.A. Dinneen (red.), Syntax and Semantics 11. Presupposition, Academic Press, New York 1979.
  51. Woleński J., Z zagadnień analitycznej filozofii prawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980.
  52. Wolter A., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1977.
  53. Wróblewski B., Język prawny i prawniczy, nakł. Polskiej Akademii Umiejętności, Kraków 1948.
  54. Wróblewski J., Presupozycje rozumowania prawniczego, „Studia Prawno-Ekonomiczne”, 1986, t. XXXVII, s. 7-28.
  55. Wróblewski J., Zagadnienia teorii wykładni prawa ludowego, rozdz. V, § 1, 2, Wydaw. Prawnicze, Warszawa 1959.
  56. Ziembiński Z., Założenia faktyczne wypowiedzi normatywnych, „Etyka” 1977, nr 15.