Hipoteka bankowa

Abstrakt

Poszerzenie kręgu [podmiotów, o których mowa w art. 95 Prawa bankowego, w stosunku do poprzednich rozwiązań] jest racjonalnym uznaniem, że nie ma powodu do różnego traktowania dłużników banku z tytułu rozmaitych czynności bankowych i uprzywilejowania dłużników z tytułu kredytu, którym oszczędza się formalności i kosztów, w stosunku do dłużników z tytułu innej czynności bankowej, którzy z tego przywileju korzystać nie mogli. Wątpliwości pod rządami poprzednich ustaw rodził nawet "pożyczkobiorca" mimo istotnego jurydycznego podobieństwa umowy kredytu i pożyczki. Natomiast opieranie się li tylko na literalnej wykładni wyrażenia "dłużnik banku" i rozciąganie zakresu podmiotowego hipoteki bankowej na dłużników z tytułu zabezpieczenia, choćby byli nawet dłużnikami osobistymi, uznać należy za zbyt daleko idące i zagrażające pewności obrotu.

Nawet zasadnicze zmiany prawno-ustrojowe nie powinny zaważyć na tym, aby identyczne niemal przepisy wykładane były w sposób skrajnie sprzeczny, tzn. przed wprowadzeniem nowej ustawy [z 1997 r. - Prawo bankowe] przepis [art. 50 ust. 1 ustawy z 1989 r. – Prawo bankowe] wykładany jest jako ustanawiający określoną instytucję, a po wejściu w życie nowej ustawy neguje się byt tejże instytucji, pomimo że przepisy prawa pozytywnego otrzymują w wyniku wysiłku ustawodawcy identyczne niemal brzmienie.

Nie ma żadnych racjonalnych przesłanek po temu, aby uznać, że akurat w przypadku ustanowienia hipoteki na rzecz banku, i to do tego jeszcze ustanowienia tejże hipoteki przez dłużnika banku, kierowanie się ogólnymi zasadami nie jest wystarczające. Taka interpretacja popada w kolizję z jednoznacznym w swoim brzmieniu przepisem art. 32 § 1 UKWH.

De lege ferenda należy poddać rozporządzenia nieruchomością poprzez ustanowienie hipoteki na rzecz banku ogólnym regulacjom prawa cywilnego, co uczyni system prawa bardziej spójnym i przejrzystym, a także bardziej racjonalnym. Poza tradycją, która przemawia na korzyść banków i hipoteki bankowej, czynnik oszczędności czasu i pieniędzy mógłby być przecież podniesiony przez każdego, kto chce ustanowić hipotekę, a nie tylko przez klienta (dłużnika) banku.

The widening of the circle [of entities referred to in Article 95 of the Banking Law, compared to the previous solutions] is a rational recognition that there is no reason to treat the bank's debtors of various banking activities differently and to give preference to debtors of credit, who are spared formalities and costs, over debtors of other banking activities, who could not benefit from this privilege. Doubts under previous laws were even raised by the “borrower” despite the essential juridical similarity of the loan and credit agreement. On the other hand, relying solely on a literal interpretation of the expression “debtor of the bank” and extending the personal scope of a bank mortgage to collateral debtors, even if they are even personal debtors, should be regarded as going too far and threatening the certainty of trading.

Even fundamental legal and constitutional changes should not affect the fact that almost identical provisions are interpreted in an extremely contradictory manner, i.e. prior to the introduction of the new Act [of 1997 – Banking Law] the provision [Article 50(1) of the Act of 1989 – Banking Law] is interpreted as establishing a certain institution, and after the entry into force of the new Act the existence of this institution is negated, despite the fact that the provisions of positive law are given an almost identical wording as a result of the legislature's efforts.

There is no rational reason to believe that, precisely in the case of the creation of a mortgage in favour of a bank, and on top of that the creation of this mortgage by the bank's debtor, following general principles is not sufficient. Such an interpretation collides with the unambiguous wording of Article 32 § 1 of the Act on Land and Mortgage Registers.

De lege ferenda, the disposition of real estate through the creation of a mortgage in favour of a bank should be made subject to general civil law regulations, which will make the legal system more consistent and transparent, as well as more rational. Apart from tradition, which speaks in favour of banks and bank mortgages, the factor of saving time and money could, after all, be raised by anyone who wants to set up a mortgage, not just the bank's client (debtor).