Prześlij tekst
Nr 1 (115) (1993)
Artykuły

Arthura Kaufmanna próba przezwyciężenia pozytywizmu prawniczego

[Arthur Kaufmann's attempt to overcome legal positivism]

  • Marek Piechowiak

Opublikowane 1993-04-30

Słowa kluczowe

  • norma prawna,
  • filozofia prawa,
  • pozytywizm prawniczy,
  • stanowienie prawa,
  • teoria prawa,
  • philosophy of law,
  • legal positivism,
  • theory of law,
  • legal norm,
  • law-making
    • ...Więcej
    Less
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Jak cytować

Arthura Kaufmanna próba przezwyciężenia pozytywizmu prawniczego: [Arthur Kaufmann’s attempt to overcome legal positivism]. (1993). Studia Prawnicze The Legal Studies, 1 (115), 5-21. https://doi.org/10.37232/sp.1993.1.2

Abstrakt

Prawo w zasadniczym tego słowa znaczeniu dotyczy, zdaniem Kaufmanna, konkretnej sytuacji, określa to, co tu i teraz jest słuszne; norma prawna jest jedynie „prawem w możności”, a prawo w pełni realne to ipsa res iusta — „sama rzecz sprawiedliwa”. Ustalenie tego, co jest słuszne w konkretnych okolicznościach odbywa się zawsze w pewnego typu procesie dokonywanym przez sędziego (bądź przez stojącego przed wyborem człowieka), poszukującego konkretnego rozstrzygnięcia. Ontyczne podstawy tego procesu to ontyczne podstawy prawa.

W analizowanej teorii główny tok rozumowania zdaje się być wyznaczony pytaniem o transcendentalne warunki możliwości procesu prowadzącego do słusznych rozstrzygnięć: jak trzeba pomyśleć rzeczywistość, aby możliwy był zrekonstruowany proces urzeczywistniania prawa, proces poznawania (ustalania) tego, co słuszne.

 

According to Kaufmann, law in the strict meaning of the word is related to a specific situation, defines what is right here and now, the legal standard is only a “prospective law” and fully real law is ipsa res iusta - “the just matter itself”. The determination of what is right in the particular circumstances is always done through some type of process carried out by a judge (or a person facing a choice), seeking a particular outcome. The ontic basis of this process is the ontic basis of the law.

In the analysed theory, the main line of reasoning seems to be determined by the question for the transcendental conditions of possibility of a process leading to the right decisions: how reality should be conceived in order for a reconstructed process of realising the law, a process of knowing (determining) what is right, to be possible.

Bibliografia

  1. Broekman J. M., Minimalna zawartość pozytywizmu. Pozytywizm w prawie i teorii prawa, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 1987, t. 38, s. 7-25.
  2. Engisch K., Einfuhrung in das juristische Denken, Kohlhammer, Stuttgart 1959.
  3. Gadamer H. G., Wahrheit und Methode, Mohr, Tübingen 1975.
  4. Gizbert-Studnicki T., Koncepcje „natury rzeczy” w zachodnioniemieckiej filozofii prawa, „Etyka” 1981, t. 19, s. 133-155.
  5. Hassemer W., Das Naturrechtsproblem. Eine systematische Orientierung [w:] Einführung in Rechtsphilosophie und Rechtstheorie der Gegenwart, C. F. Müller Juristischer Verlag, Heidelberg 1989.
  6. Kant E., Uzasadnienie metafizyki moralności, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1984.
  7. Kaufmann A., Über die Wissenschaftlichkeit der Rechtswissenschaft. Ansätze zu einer Konvergenztheorie der Wahrheit, „Archiv für Rechts- und Sozialphilosophie” 1986, t. 72, nr 4, s. 425-442.
  8. Kaufmann A., Analogie und „Natur der Sache”, Decker und Müller, Heidelberg 1982.
  9. Kaufmann A., Beiträge zur Juristischen Hermeneutik- sowie weitere rechtsphilosophisch Abhandlungen, Köln 1984.
  10. Kaufmann A., Das Schuldprinzip. Eine strafrechtlichrechtsphilosophische Untersuchung, Carl Winter, Heidelberg 1976.
  11. Kaufmann A., Das Widerstandsrecht der kleinen Münze [w:] T. Mayer-Maly, O. Weinberger, I. Tammelo, W. Krawietz (red.), Objektivierung der Rechtsdenkens, Duncker & Humblot, Berlin 1984.
  12. Kaufmann A., Das Widerstandsrecht in Geschichte und Grundgesetz [w:] B. Rill, R. Scholz (red.), Der Rechtsstaat und Seine Feinde, Heidelberg 1986.
  13. Kaufmann A., Gedanken zu einer ontologischen Grundlegung der juristischen Hermeneutik [w:] N. Horn (red.) Europäisches Rechtsdenken in Geschichte und Gegenwart, Beck, München 1982.
  14. Kaufmann A., Gesetz und Recht, Saarbrücken 1966.
  15. Kaufmann A., Mensch und Recht in einer paradoxen Welt, „Radius” 1973, t. 18, nr 2.
  16. Kaufmann A., Problemgeschichte der Rechtsphilosophie [w:] A. Kaufmann, W. Hassemer (red.), Einführung in Rechtsphilosophie und Rechtstheorie der Gegenwart, C. F. Müller Juristischer Verlag, Heidelberg 1989.
  17. Kaufmann A., Recht und Ethik [w:] U. Ruh (red.), Handwörterbuch religiöser Gegenwartsfragen , Basel : Herder, Freiburg 1986.
  18. Kaufmann A., Recht und Gesetz, Saarbrüchen 1966.
  19. Kaufmann A., Recht und Sittlichkeit aus rechtsphilosophischer Sicht [w:]A. Auer, J. Gründel (red.), Recht und Sittlichkeit, Herder, Freiburg 1982.
  20. Kaufmann A., Rechtsphilosophie, Rechtstheorie, Rechtsdogmatik [w:] Einführung in Rechtsphilosophie und Rechtstheorie der Gegenwart, C. F. Müller Juristischer Verlag, Heidelberg 1989.
  21. Kaufmann A., Vorüberlegungen zu einer juristischen Logik und Ontologie der Relationen. Grundlegung einar personalen Rechtstheorie, „Rechtstheorie” 1986, t. 17, nr 3.
  22. Krąpiec M. A., Człowiek i prawo naturalne, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1986.
  23. Krings H., Wie ist Analogie möglich? [w:] H. Vorgrimler (red.), Gott in Welt. Festgabe für Karl Rahner, t. I, Herder, Freiburg 1964.
  24. Maihofer W., Die Natur der Sache, „Archiv für Rechts- und Sozialphilosophie” 1958, t. 44, nr 2, s. 145-174.
  25. Opałek K., Zagadnienia teorii prawa i teorii polityki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986.
  26. Ott W., Was heißt „Rechtspositivismus”? [w:] D. Mayer-Maly, P. M. Simons (red.), Das Naturrechtsdenken heute und morgen, Duncker & Humblot, Berlin 1983.
  27. Piechowiak M., W poszukiwaniu ontologicznych podstaw prawa, Polska Akademia Nauk, Instytut Nauk Prawnych, Warszawa-Poznań 1992.
  28. Radbruch G., Die Natur der Sache als juristische Denkform, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1960.
  29. Stelmach J., [w:] Współczesna teoria i filozofia prawa na Zachodzie Europy. Wybór tekstów, nakł. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1985.
  30. Stelmach J., Die hermeneutische Auffassung der Rechtsphilosophie, Gremer, Ebelsbach 1991.
  31. Szyszkowska M., Dociekania nad prawem natury czyli o potrzebach człowieka, Pax, Warszawa 1972.
  32. Tomasz z Akwinu, Summa Theologica. 2-2, q 57, 1c.
  33. Ziembiński Z., O pojmowaniu pozytywizmu oraz prawa natury, Ośrodek Wydawnictw Naukowych OWN, Poznań 1993.