Prześlij tekst
Nr 1(221) (2020)
Artykuły

Teoria etyczna J. Benthama a dereifikacja i prawa zwierząt

[Bentham’s ethical theory and dereification and rights of animals]

PDF
  • Witold Daniłowicz
Witold Daniłowicz
Kancelaria prawna Noerr Biedecki sp. k., Warszawa
okladka_danilowicz_teoria_etyczna _j._benthama _a _dereifikacja _i _prawa _zwierzat_10.37232sp.2020.1.1

Opublikowane 2020-06-30

Słowa kluczowe

  • prawa zwierząt,
  • dereifikacja,
  • utylitaryzm,
  • Bentham,
  • status prawny zwierząt,
  • animal rights,
  • dereification,
  • utilitarianism,
  • legal status of animals
    • ...Więcej
    Less
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Jak cytować

Teoria etyczna J. Benthama a dereifikacja i prawa zwierząt: [Bentham’s ethical theory and dereification and rights of animals]. (2020). Studia Prawnicze The Legal Studies, 1(221), 7-27. https://doi.org/10.37232/sp.2020.1.1

Abstrakt

W artykule podjęto próbę ustalenia, czy koncepcja etyczna J. Benthama może służyć jako teoretyczne uzasadnienie dla ustawowej dereifikacji zwierząt. Autor ten dostrzegał związek przyczynowy zachodzący pomiędzy okrucieństwem
wobec zwierząt, a uznaniem ich w systematyce prawa za rzecz. Prawdziwość tej tezy budzi jednak wątpliwości. Obowiązek humanitarnego traktowania zwierząt zawarty w ustawie nie jest wynikiem uznania, że zwierzę nie jest rzeczą. Prowadzi to do wniosku, że ustawowa dereifikacja zwierząt jest nie tyle koncepcją prawną, co ideologiczną. O ile sama w sobie nie poprawia ona losu zwierząt, to na płaszczyźnie prawnej otwiera drzwi dla przyznania zwierzętom podmiotowości, a w przyszłości nawet praw podmiotowych.

 

The article examines the question of whether J. Bentham’s ethical theory can serve as a theoretical justification for the statutory dereification of animals. This author saw a causal connection between cruelty to animals and classifying them as a thing
(res) in law. The correctness of this conclusion appears debatable, however. The obligation to treat animals in a humane manner is not connected to and, in particular, does not issue from a statutory declaration that an animal is not a thing. This
leads to the conclusion that statutory dereification is an ideological concept rather than a legal one. While by itself it does not improve the situation of animals, it nevertheless, in a legal perspective, opens the door to recognizing them as subjects
of law, and, in the future, possibly to granting them rights. 

PDF

Bibliografia

  1. Arystoteles, Polityka z dodaniem pseudo-arystotelesowej ekonomiki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1964.
  2. Bentham J., An Introduction to the Principles of Morals and Legislation, nakładem T. Payne, London 1789.
  3. Bentham J., Wprowadzenie do zasad moralności i prawodawstwa, PWN, Warszawa 1958.
  4. Berg van der P., Slaves: Persons or Property? The Roman Law on Slavery and Its Reception in Western Europe and Its Overseas Territories, „Osaka University Law Review” 2016, nr 63.
  5. Białocerkiewicz J., Status prawny zwierząt. (Prawa zwierząt czy prawna ochrona zwierząt), TNOiK Dom Organizatora, Toruń 2005.
  6. Dardenne E., From Jeremy Bentham to Peter Singer, „Revue d’études benthamiennes“ 2010, nr 7.
  7. Gardocka T., Czy zwłoki ludzkie są rzeczą i co z tego wynika?, [w:] D. Karkut, J. Mazurkiewicz, J. Gołaczyński, J. Turłowski (red.), Non omnis moriar. Osobiste i majątkowe aspekty prawne śmierci człowieka. Zagadnienia wybrane, Oficyna Prawnicza, Wrocław 2015.
  8. Garrett A., Francis Hutcheson and the Origin of Animal Rights, „Journal of the History of Philosophy” 2007, nr 2.
  9. Harrison R., Jeremy Bentham, [w:] T. Honderich (ed.), The Oxford Companion to Philosophy, OUP, Oxford 1995.
  10. Izdebski H., Prawa zwierząt czy prawo zwierząt, [w:] T. Gardocka, A. Gruszczyńska (red.), Status zwierzęcia. Zagadnienia filozoficzne i prawne, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2012.
  11. Kartezjusz, Rozprawa o metodzie, Onepress, Gliwice 2019.
  12. Kmiecik R., Dereifikacja” zwierząt czy antropomorfizm prawniczy, [w:] M. Mozgawa (red.), Prawna ochrona zwierząt, Oficyna Wydawnicza Verbum, Lublin 2002.
  13. Konstytucja Stanów Zjednoczonych z 31 stycznia 1865 r., http://www.kolousa.wssm.edu.pl/res/konstytucja.pdf [dostęp 29.9.2019].
  14. Koranyi K., Powszechna historia państwa i prawa w zarysie. T. II, Epoka Feudalizmu, Warszawa 1955.
  15. Kundera E., Użyteczność w systemie etyki Johna Stuarta Milla, „Studia Ekonomiczne” 2014, nr 180.
  16. Lejman J., Zwierzęta w filozofii. (Zarys historii problemu: od filozofów starożytnych do I. Kanta), „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2005, t. II.
  17. Liszcz T., Zwierzęta w prawie stanowionym, „Więź” 1998, nr 7.
  18. Locke J., Some thoughts concerning education, https://oll.libertyfund.org/titles/locke-the-works-vol-8-some-thoughts-concerning-education-posthumousworks-familiar-letters [dostęp: 30.8.2019].
  19. Łętowska E., Dwa cywilnoprawne aspekty praw zwierząt: dereifikacja i personifikacja, [w:] A. Szpunar, Studia z prawa prywatnego. Księga pamiątkowa ku czci profesor B. Lewaszkiewicz-Petrykowskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1997.
  20. Malinowski D., Problematyka podmiotowości prawnej zwierząt na przykładzie koncepcji utylitaryzmu Petera Singera, „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2014, nr 2.
  21. Martin R., Mill’s Rule Utilitarianism in Context, [w:] B. Eggleston, D.E. Miller, D. Weinstein, John Stuart Mill and the Art of Life, OUP, Oxford 2012.
  22. Mill J.S., Utylitaryzm, [w:] B. Baran (red.), John Stuart Mill. Pisma o wolności i szczęściu, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2017.
  23. Nazar M., Normatywna dereifikacja zwierząt – aspekty cywilnoprawne, [w:] M. Mozgawa (red.), Prawna ochrona zwierząt, Oficyna Wydawnicza Verbum, Lublin 2002.
  24. Powszechna Księga Ustaw Cywilnych (Allgemeines Bürgerliches Gesetzbuch), Patent cesarski z dnia 1 czerwca 1811 r., http://www.pwsz.legnica.edu.pl/~siejam/ustawy/abgb [dostęp 26.8.2019].
  25. Primatt H., A Dissertation on the Duty of Mercy and the Sin of Cruelty to Brute Animals, nakładem T. Cadell, London 1776, https://archive.org/details/adissertationon00primgoog [dostęp: 6.10.2020].
  26. Radecki W., Ustawa o ochronie zwierząt. Komentarz, Difin, Warszawa 2012.
  27. Salt H., The Rights of Animals, „International Journal of Ethics” 1910, nr 2.
  28. Singer P., Zwierzęta i ludzie jako istoty sobie równe, „Etyka” 1980, nr 18.
  29. Św. Augustyn, Państwo Boże, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2015.
  30. Św. Tomasz z Akwinu, Summa Teologiczna, t. 18 Sprawiedliwość, http://zwola-old.karmelicibosi.pl/p/z/formacja/summa/summa_18.pdf [dostęp 30.8.2019].
  31. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt, t.j. Dz.U. 2019 poz. 122 z późn. zm.
  32. Wołodkiewicz W., Czy prawo rzymskie przestało istnieć?, Wydawnictwo Zakamycze, Kraków 2003.